Ariel (satelitea)

Wikipedia, Entziklopedia askea
Ariel (satelitea)
Aurkikuntza
AurkitzaileaWilliam Lassell
Data1851ko urriaren 24an
Kategoriamoon of Uranus (en) Itzuli eta regular moon (en) Itzuli
Ezaugarri orbitalak
Zeren sateliteUrano
Ardatzerdi handia191.020 km
Eszentrikotasuna0,0012
Orbita-periodoa2,52
Makurdura orbitala0,260°

Uranoren

ekuatorearekiko
Ezaugarri fisikoak
Erradioa578,9 km
Masa1,353 ± 0,120 ×1021
Dentsitatea1,66 ± 0,15 ×103
Grabitatea azalean0,27 m/s2
Albedoa0,53
Tenperatura~60-84
Itxurazko magnitudea14,4
Artikulu hau sateliterari buruzkoa da; beste esanahietarako, ikus «Ariel».

Ariel, edo Urano I, Urano planetaren satelite naturaletariko bat da.

Ezaugarri fisikoak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Ariel satelitea Uranoren sateliteetan distiratsuena da, eta, tamainaz, laugarrena. Oso esferikoa da. Nagusiki izotzez eta arrokaz osatuta dago, Uranoren gainerako satelitea handiak bezala: % 50 ur-izotza da, % 30 silikatoak eta % 20 metano izoztua.

Arielen gainazalean 5-10 km-ko diametroko kraterrak daude, baina ez du krater erraldoirik. Oro har, Uranoko gainerako sateliteek baino krater gutxiago ditu, berriagoa da. Badirudi satelitearen barnealdetik materiala kanporatu zela, baina ez laba, baizik izotzez eta arrokaz osatutako masa likatsu aski bero bat, glaziar baten gisa labaindu eta gainazala estali zuena. Haran estuak, failak eta arroilak ditu. Toki batzuetan, failen haranek dozenaka kilometroko sakonera dute.

Lau satelite handietan, Uranotik gertuen dagoena da; Uranoren gainazaletik gutxi gorabehera 165.000 km-ra dago. Errotazio sinkronoa du, hau da, Uranoren inguruan eta bere buruaren inguruan bira oso bat egiteko denbora bera behar du: 2, 52 egun (Lurreko egun). Beraz, aurpegi bera erakusten dio beti Uranori, Ilargiak Lurrari beti aurpegi bera erakusten dion moduan.

Aurkikuntza[aldatu | aldatu iturburu kodea]

William Lassellek aurkitu zuen 1851ko urriaren 24an, Umbriel satelitearekin batera. Bi satelite horiek aurkitu baino lehen, Uranoko bi satelite baino ez ziren ezagutzen: Titania eta Oberon.

Izendapena[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Alexander Poperen Ile-xerlo lapurtua ("The Rape of the Lock") poemaren espiritu baten izenaz bataiatua izan zen. William Shakespeareren Ekaitza ("The Tempest") obrako espiritu baten izena ere bada Ariel.

Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]