Lankide:Nbeorlejua1/Proba orria

Wikipedia, Entziklopedia askea

Kuartelak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Vaasa kuartela, Helsinkin (Finlandia)[1]

Kuartelak militarrak edo langileak bizitzeko eraikitako eraikin luzeen multzoak dira. Kuartel hitza katalanetik dator " laurden bat" esan nahi du, baina kanpainan zegoen tropa baten egungo ostatuaren denotazioa "quartier" frantsesetik hartu zen eta, ondoren, tropak dauden lekua ere izendatu zen.[2]

Kuartelaren helburu nagusia soldaduak populazio zibiletik bereiztea da, eta diziplina, prestakuntza eta gorputz espiritua indartzea. "Soldaduentzako diziplina lantegiak" ere deitu izan zaie. Fabrika industrialak bezala, batzuk eraikin mardul edo aspergarritzat hartzen dira, nahiz eta beste batzuk arkitektura bikainagatik ezagunak diren, hala nola, Collins kuartela Dublinen eta Parisen, Berlinen, Madrilen, Vienan edo Londresen aurkitzen diren beste batzuk. [3]

Historia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Lehen kuartelak, Erromatar Pretoriar Guardiak bezala, eliteko indarrei eusteko eraiki ziren. Erromatar armadaren kuartelen hondarrak, Vercovicium eta Vindolanda bezalako gotorlekuetan daude. Horietatik eta erromatar iturri garaikideetatik ikusi daitekeenez, kanpamentu militar bateko bizitzaren oinarriak milaka urtez iraun du. Aro Moderno Goiztiarrean, Iraultza Militarraren parte izan ziren, adituen ustez, nazio-estatua eratzen lagundu zuena, armadari eusteko gastua handituz[4]. Kuartel handi eta iraunkorrak, XVIII. mendean garatu zituzten garaiko bi estatu nagusiek, Frantziak "kaserne" eta Espainiak "kuartela" izenekoak.

Berwickeko kuartela, Nicholas Hawksmoor diseinatuta XVIII.mende hasieran.

Lehen kuartelak, solairu anitzeko blokeak ziren, askotan patio baten inguruko lauki batean eraikiak. Adibide on bat Berwick Barracks da, Ingalaterrako lehenetarikoa izan zena Nicholas Hawksmoor arkitektu ospetsuaren diseinuarekin 1717an hasi zena. XVIII. mendean zehar, bizitza militarraren sofistikazio gero eta handiagoak, hainbat mailatarako etxebizitzak (ofizialek gela handiagoak zituzten beti) eta ezkon-gelak bereiztea ekarri zuen, baita eraikin espezializatuak hornitzea ere, hala nola jangela eta sukaldaritza-etxeak, bainu-etxeak, istilu-gelak, eskolak, ospitaleak, armamentuak, gimnasioa, zaldi-eskolak eta ukuiluak. Ospitalearen diseinuaren kontzeptua eragin handia izan zuen Krimeako Gerraren ondorengo barraken plangintzan.[5]

XVIII. mendearen hasieran, Frantziako Erresuman eta Alemanian eskala handiko lehen entrenamendu-kanpamentuak eraiki ziren. Britainiar armadak Aldershot kanpamentuak eraiki zituen 1854an.[6]

Mundu osoko kuartelak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Stanley kuartela Toronton (Kanada). 1841-1841 urteen artean eraikita[7]

Kanada[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Kuartelak tropak gotorlekuetan gordetzeko erabili ziren 1812ko gerran zehar, John Graves Simcoe gobernadoreak eta Isaac Brock jeneralak Fort York-en eraikuntza gainbegiratu zuten, gaur egungo Torontoko Ontario lakuaren ertzean.[8] Kareharrizko kuartel anitz eraiki ziren Fort Yorketik kilometro erdi mendebaldera 1840an, eta horietako batek bakarrik iraun du gaur egun arte.

Harrizko Fragata, 1820an amaitua, 1837-38an kuartel gisa erabili zen, eta 1876an Kanadako Errege Eskola Militarra hartzeko logela eta ikasgela gisa erabili zen.[9]

Polonia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Wrzekliniako kuartela Polonian, 1902-1910 urteen artean sortuta.[10]

Polonian, kuartelak, normalean, eraikin multzo bat bezala irudikatzen dira, bakoitza, entitate bereizi batek, administrazio edo negozio lokal batek osatua. Adibide gisa, Wrzekliniako kuartel multzoa dago.

Portugal[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Portugalko kuartel gehienak errejimenduko kuartelak dira, armadari prestakuntza, mantenua eta laguntza orokorra emateaz arduratzen direnak. Nahiz eta etxebizitza-blokeak egon errejimenduko kuartel batzuen perimetroan, Portugalen egungo praktika da Indar Armatuetako kideak base militarretatik kanpo bizitzea, beren familiekin, tokiko komunitate zibiletan sartuta.

Almeidako kuartela, Guarda (Portugal). XVIII.mendean eraikita Manuel de Azebedo eta José Fernandes Pinto de Alpoimengatik.[11]

Portugalgo errejimenduko kuartel asko CANIFA modelokoak dira (CANIFA kuartela 1.000 soldadu edo gehiagori ostatu emateko pentsatuta zegoen). Kuartel mota hauek 1950eko eta 1960ko hamarkadetan eraiki ziren, eredu arkitektoniko estandarizatu bati jarraituz, normalean 100.000 eta 200.000 metro karratu bitarteko azalerarekin. Eraikin nagusi bat, zaintza-etxe bat, istilu orokorren eraikin bat, erizaindegi bat, tailer eta garajeen eraikin bat, ofizialen etxe bat, sarjentuen etxe bat, hiru eta hamar arteko maila eta artxibategiko kaserna batzuk, sute-eremuak eta kirol-instalazioak barne hartzen dituzte gehienak.

Errusia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Paulo I.a enperadorearen erregealdian eraiki ziren lehen kuartelak, XVIII.mende bukaeran. Helburu horietarako, Paulo I.ak behin bakarrik ezarri zuen lurren gaineko zerga, hiritarren jabetzako lurren kopuruan oinarrituta. Zerga hori ez zen derrigorrezkoa, baizik eta ordaintzen zuena beti salbuetsita zegoen billeteetatik.

Zalantzarik gabe kaltegarritzat jotzen zuen soldaduaren borrokarako, ez bakarrik zibilen etxeko bizitzan etengabe parte hartzea, billeteen sistemak eragindakoa, Paulek uste zuen slobodetan ostatu hartzea ere, soldadurik etxeko arazo eta zereginetatik kentzen ez zuena, ez zela egokia borrokarako armada egoki bat eratzeko. Paulo enperadoreak ulertu zuen ostatu militarren antolaketak ez zuela bakarrik soldadu bati etxea emateko helburua, baizik eta soldaduaren helburu eta bizi-baldintzetara egokitzea. Kuarteleko elkarbizitza bat besterik ez zitzaion iruditzen Pauli, gutxi gora-behera multzo esanguratsuetan bildua, garatzailearentzako hurbiltze propio bakarra.

Estatu batuak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Iolani kuartela, Honolulun (Estatu Batuak)

Lehen, AEBetako Itsas Armadak generoz bereizitako oinarrizko prestakuntza unitateak zituen. Oinarrizko entrenamenduan eta batzuetan jarraipen entrenamenduan dauden bitartean, militarrak kuarteletan bizi dira. Beste hainbat herrialde ez bezala, gaur egun, zerbitzu guztiek entrenamendua dute, non gizonek eta emakumeek kuartelak partekatzen dituzte.

Beste zerbitzuetan ez bezala, AEBetako Aire Armadak "logela" terminoa erabiltzen du ofizialki bakarrik dauden etxebizitzei buruz hitz egiteko.

Bigarren Mundu Gerran, Estatu Batuetako kuartel asko Quonset etxola merke, sendo eta erraz eraikitzeko eginak izan ziren, amerikar etxe luze natiboen antzekoak (teilatu biribil baina metalikoz eginak).

Euskal Herria[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Loiolako kuartela, XX.mende hasieran sortuta.

Espainiako lurreko armadak Hego Euskal Herriko lau herrialdeetan ditu egoitzak. Horietatik gehien nabarmentzen den kuartela Loiolako kuartela da. [12]

Loiolako kuartelak, Gipuzkoako Donostia hiriburuan dagoen kuartel militar bat da Loiola auzoan dagoena, Urumea ibaiaren eskuinalde eta Ametzagaina mendiaren artean, eta Urdintzuko zubia eta Espartxoko zubiaren artean. XX.mendeko ikur enblematikoa da.[13]

Espainiako Armadaren Gipuzkoako kuartel nagusia da.[14]

Kuartel motak[15][aldatu | aldatu iturburu kodea]

KUARTEL MOTAK PROPIETATEAK
Osasun kuartela Borrokatu eta arriskatu nahi ez duten soldaduak arriskutik babesten ditu
Janari-kuartela Jeneral buruak tropei banatu beharreko janarien bilera eta segurtasunerako seinalatzen duen lekua da
Kuartel nagusia Buru jenerala bere Estatu Nagusiarekin ezartzen den tokia da
Neguko kuartelak Neguan zehar operazioak eteteko
Kuartel maisua Garai bateko ofizial jeneralaren lana, gerra egin behar den herrialdeko egoera, kalitate eta egoerei buruzko mapak, planoak eta albiste instruktiboak prebenitu eta konpontzeaz, kanpaina-plana eta armadaren eta kampamenduen martxa eratzeaz arduratzen zena
Errege kuartela Subiranoaren ostatua ezartzen den puntua edo eremua, hau armadan dagoenean

Erreferentzia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  1. ↑ (Gaztelaniaz) «Casa De Vivienda Antigua Hecha De Piedra Roja En La Fortaleza De Suomenlinna Imagen de archivo - Imagen de europa, defensa: 99935109» es.dreamstime.com (Noiz kontsultatua: 2022-10-25).
  2. ↑ «cuartel | Castellano - La Página del Idioma Español = El Castellano - Etimología - Lengua española» www.elcastellano.org (Noiz kontsultatua: 2022-10-20).
  3. ↑ (Ingelesez) James, Douet. (1997). British barracks. ISBN 833398564..
  4. ↑ (Ingelesez) Roberts, Michael. (1856). The Military Revolution. , 1660-1760 or. ISBN 9780429496264..
  5. ↑ (Gaztelaniaz) «Cuarteles de Berwick-Upon-Tweed» Minube (Noiz kontsultatua: 2022-10-21).
  6. ↑ (Ingelesez) Douet, James. (1997). British Barracks. English Heritage, 1660-1914 or..
  7. ↑ (Ingelesez) New Fort York. 2022-03-14 (Noiz kontsultatua: 2022-10-25).
  8. ↑ «History of Fort York» www.fortyork.ca (Noiz kontsultatua: 2022-10-26).
  9. ↑ (Ingelesez) Sendzikas, Aldona. Stanley Barracks: Toronto's Military Legacy. Natural Heritage Books, 9-65 or. ISBN ISBN 9781554887880..
  10. ↑ (Ingelesez) Barracks Complex in Września. 2022-06-24 (Noiz kontsultatua: 2022-10-25).
  11. ↑ (Gaztelaniaz) «Cuartel de las Escuadras» Minube (Noiz kontsultatua: 2022-10-25).
  12. ↑ Goikoetxea, Garikoitz. «Menpeko kuartelak, «baina estrategikoak»» Berria (Noiz kontsultatua: 2022-10-26).
  13. ↑ Lasa, Elixabete Garmendia. «Kuartelak eta kartzela» Berria (Noiz kontsultatua: 2022-10-26).
  14. ↑ Berria. «Espainiak ez du Donostiako Loiolako kuartela utziko» Berria (Noiz kontsultatua: 2022-10-26).
  15. ↑ 1870eko Gaspar eta Roig Hiztegi Entziklopedikoa, eremu publikoan dagoena.
"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Lankide:Nbeorlejua1/Proba_orria&oldid=9072637"(e)tik eskuratuta