Edukira joan

Áureo Rebolé Eguaras

Aldatu loturak
Wikipedia, Entziklopedia askea
Áureo Rebolé Eguaras
Bizitza
JaiotzaOibar, 1910eko martxoaren 11
Herrialdea Nafarroa Garaia, Euskal Herria
HeriotzaIruñea, 1994ko apirilaren 6a (84 urte)
Jarduerak
Jarduerakeskultorea

Áureo Rebolé Eguaras (Oibar, 1910eko martxoaren 11 - Iruñea, 1994ko apirilaren 6a) euskal eskultorea izan zen, XX. mendearen lehen bi herenean Nafarroan bere jarduera garatu zuen nafar eskultore bakanetako bat. Fructuoso Orduna, Ramón Arcaya, Iruñeko bizilaguna huescatar Constantino Manzana, fiteroar Fausto Palacios edo Alfredo Surio de la Cuesta ezezagunarekin batera. [1] Reboléren espezialitatea harria zen. Ikertzaile batzuentzat, bere lanaren oinarrizko pisua dela eta, "XX. mendeko benetako imajinagin" baten aurrean egongo ginateke. [2]

Biografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Oibarren jaioa, han bizi izan zuen lehen haurtzaroa, familia handik gutxira joan zen Irunberrira nondik zetozen eta hari lotua sentitu zen bere bizitzan zehar, nahiz eta Iruñera bizitzera joan zenean. Lehen eta bigarren mailako ikasketak amaitu ondoren, familiako aurrekari artistikorik ez bazegoen ere, txikitatik erakutsi zuen marrazketarako bokazioa eta trebetasuna, eta horregatik 1936an Paulino Caballero saria jaso zuen, lehenengoa. Espainiako gerra zibilaren egoerak atzeratu egin zuen bere bokazio artistikoaren garapena eta gero bere beste pasio bat landu zuen, musika. Biolina menperatzen zuen eta baita eraikitzen zuen tresna bat zen. [1]

1940an, bere hezkuntza-ibilbidea berreskuratu zuen eta Nafarroako Foru Aldundiak emandako beka batekin, San Fernandoko Arte Ederren Errege Akademian hasi zen ikasten, Madrilen. Berarekin batera, Elías Arizcurenek beka ere jaso zuen edizio horretan, biolina ikasteko, eta Juan Eraso Olaechea baztandarrak kantua ikasteko. 40ko hamarkadan Espainiako hiriburuan geratuko zen bere eskultura-lana ikasten eta hobetzen. [3]

1950eko hamarkadan Nafarrora itzulita, Iruñean kokatu zen, Arrotxapea auzoan, eta han Mercedes Momparletekin ezkondu zen, nahiz eta ezin izan zuten seme-alabarik izan. Tafalla kalean tailer bat jarri zuen, Iruñeko Bigarren Zabalgunean, Zabalguneko Merkatuaren instalazioetan. Hamarkada horretan, 1960ko hamarkadan eta 1970eko hamarkadaren lehen erdian, lan ugari egin zituen, batez ere irudi erlijiosoak, eta bere eskultura ekoizpen aipagarriena. Hasieran izango da arreta bereganatzea lortu zuenean goiburu jarri zuten herri estimazio handiko bi lanekin: San Inazio Loiolaren Monumentua (1950) eta Nafarroako Hiru Erregeen Mahaiaren gailurra koroatzen duen San Frantzisko Xabierkoaren irudia (1952). Urte horietan, gainera, "Nafarroako hiriburuan, Orduna Madrilen bizi eta lan egin baitzuen, lan horretara erabat dedikatu zen eskultore bakarra" izango da. Orduko garaikideak, gazteagoak izan arren, Antonio Loperena, Tuteran zuen tailerra eta Nafarroako hegoaldean lan egiten zuen hobe, eta José Luis Ulibarrena, garai hartan bere abentura amerikarrean zentratua. [4]

Bere bizitzaren azken etapan, gainbehera naturalak, bai artistikoak, bai fisikoak, 80ko hamarkadan zehar esporadikoago lan egitera eraman zuen. Hedabideetan presentzia berreskuratu zuen San Inazio Loiolakoari eskainitako eta bera konpontzeaz arduratu zen eskultura taldea suntsitu zuten bandalismo ekintzen ostean. Jarrera horrek "herritarren txaloak eta Nafarroako bere bizitza eta ibilbide artistikoari nolabaiteko aitortza irabazi arazi zion". Hala ere, emaztea hil ondoren, 1994ko apirilaren 6an Nafarroako hiriburuan hil zenean amaitu zen isolamendu eta etsialdiaren azken fase batean sartu zen [2]

Hilabete batzuk geroago, 1994ko irailaren 13an, bere lagunetako batek Diario de Navarra -n Zuzendariari gutun bat idatzi zion Iruñeko kale bat eskatuz horrela: «llamaba la atención, sin proponérselo, porque tenía la grandeza de la modestia con aquel aire bohemio, desvaído, como su capa y chalina que quedó en el baúl de los recuerdos. Un poco encogido como su voz, sencillo y nada engolado». [5]

Iruñeko Salesianos LH ikastetxe zaharra, 2020an desagertu zen. [6] Eliza koroatzen duen irudia Áureo Reboléren lana da.

Obrak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  • 1950: San Ignazio Loiolakoaren omenezko monumentua (Iruñea), harrizkoa.
  • 1952: San Frantzisko Xabierkoa, Hiru Erregeen Mahaiaren gailurrean kokatua, 1942an sortu zen Nafarroako Kirol Klubeko kideek finantzatua, ospetsua da koroatzen duten mendizaleen artean. Burua 1985ean bandalizatu zuten, eta 2023an berreskuratu zuten, Euskal Mendizaletasunaren Museoa Fundazioan (EMMOA) egindako entrega anonimo baten ondoren.
    San Frantzisko Xabierkoaren heriotzaren 400. urteurrena zela eta, 1952an, Nafarroako zaindariari estatua bat altxatzea pentsatu zuten Nafarroako gailurrik altuenean. 5.000 pezetako aurrekontuarekin hasiera batean harri artifizialezkoa zen estatua bat enkargatu zen, 200 kg-tik gorakoa eta 2,10 m-ko altuerakoa. Uztaileko egun batzuetan, Nafarroako Jauregiko lorategietan, sekuoiaren ondoan, obra erakutsi ondoren, Izabaraino eraman zen, eta han, 24 pertsonaren artean, batez beste 20 kg-ko pisuarekin, motxiletan garraiatu eta gailurrean jarri zen 1952ko abuztuaren 15ean.[7] Neguaren ondoren, estatua, baldintza klimatiko gogorren ostean, behera etorri zen, 75 cm-ko eskultura berri bat berregin zen, hutsa eta brontzezkoa, jatorrizkoa maketa gisa erabiliz. 1954ko ekainean jarri zuten irudi berria, 1985era arte osorik eutsi zuena: «Norbaitek burua moztu zion.». Nafarroako Kirol Klubak, beste behin, buru berri bat berregin eta berriro jarri zuen.
    Estatuaren gorabeherak ez ziren amaitu; izan ere, 2004an, mugimendu sismiko baten ondorioz, «posizio ia horizontalean geratu zen, lurrera begira.» Urte batzuk geroago, 2010ean, Nafarroako Gobernuak utzitako helikoptero baten laguntzarekin, bi boluntariok lortu zuten zuzentzea, beste behin.[8][9]
  • 1952: Gurutziltzatua. San Frantzisko Xabierkoaren elizako kapera batean dago (Iruña). [10]
  • 1952: San Antonio Paduakoa. San Frantzisko Xabierkoaren elizako kapera batean dago (Iruña). [10]
  • 1953: Birjina, San Jose hilerrian, Berichitosen (Iruñea).
  • 1956: Gurutziltzatua eta San Pedro. San Pedro parrokia-elizan, Almandozen. [11]
  • 1959: Maria Auxiliadora, 3 m-ko altuera eta 4 t-ko pisua zuen estatua, hasiera batean Iruñeko Salestarren elizan ipinia, 12 m inguruko altueran. 2019an Sarrigurengo elisa berrira eraman zuten.[12]
  • 1965: Salbatzailea, Salbatzailearen elizan, Iruñeko Marcelo Celayeta etorbidean.
  • 1965: Joaquin Larreglaren monumentua, Irunberrin.
  • c. 1965: San Kristobal. Zangoza hiriaren sarreran, metalezko zubiaren aurretik.
  • 1970: Tibalt II.aren monumentua Aurizperrin.
  • 1970: Jesusen Bihotza, Irunberrin.

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  1. ↑ a b Muruzábal del Solar 2005, 161-162 orr. .
  2. ↑ a b Muruzábal del Solar 2005, 165 orr. .
  3. ↑ Muruzábal del Solar 2005, 163-164 orr. .
  4. ↑ Muruzábal del Solar 2005, 164 orr. .
  5. ↑ Sora Manero, Ricardo. (13 de septiembre de 1994). Una calle para Áureo Rebolé. , 28 or..
  6. ↑ Navarra.com. (2020-05-31). «Los Salesianos empiezan a ser historia: Pamplona se despide de uno de sus colegios más emblemáticos» Navarra.com.
  7. ↑ «Crónica de seis meses (Los trabajos y los días)» Príncipe de Viana 13 (48-49): 515. 1952 ISSN 0032-8472..
  8. ↑ Otazu, Amaia. (2023-05-11). «El santo de tres cabezas de los Pirineos» El País.
  9. ↑ Marrodán, Javier. (2008-03-26). «Cosas de cumbres: Una estatua en lo más alto» Cosas de cumbres.
  10. ↑ a b Muruzábal del Solar 2005, 168-169 orr. .
  11. ↑ Muruzábal del Solar 2005, 169 orr. .
  12. ↑ «España – La imagen de “María Auxiliadora” de Salesianos Pamplona se traslada a su nueva casa» www.infoans.org.

Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Áureo_Rebolé_Eguaras&oldid=9851458"(e)tik eskuratuta