Éva Gauthier

Wikipedia, Entziklopedia askea
Éva Gauthier

Bizitza
JaiotzaOttawa, 1885eko irailaren 20a
Herrialdea Kanada
HeriotzaNew York, 1958ko abenduaren 20a edo 26a (73 urte)
Familia
Anai-arrebak
Familia
Hezkuntza
Hizkuntzakingelesa
Jarduerak
Jarduerakopera abeslaria eta irakaslea
Ahots motasopranoa
kontraltoa
Musika instrumentuaahotsa
Musicbrainz: a0b46cad-54ba-40bc-a45d-83afee6cdecd Edit the value on Wikidata

Ida Joséphine Phoebe Éva Gauthier (1885eko irailaren 20a – 1958ko abenduaren 20a edo 26a) kanadar-estatubatuar mezzo-soprano abeslari eta ahots irakaslea izan zen. Konpositore garaikideen abestiak interpretatu eta ezagun egin zituen bere karreran zehar, eta zenbat lanen estreinaldi amerikarretan abestu zuen, esaterako, Erik Satie, Maurice Ravel eta Igor Stravinsky lanetan, azken honen Perséphone lana barne. [1]

Lady Zoé Laurier eta Sir Wilfrid Laurier eta Lord Strathcona haren mekenak gisa, Éva Gauthier Europan zehar hasi zen praktikatzen eta interpretatzen. Ondoren, Java-ra bidaiatu zuen eta lau urtez hango musika natiboan murgildu zen. 1937an erretiratu zen eta ahots-estudio bat ireki zuen New Yorken. Bertan, American Guild of Musical Artists-eko kide fundatzaile bihurtu zen eta zuzendarien batzordeko kide izan zen. Gauthier goraipatua izan zen bere kantuak musikari ekartzen zizkion dohain ugariengatik. Campion Society of San Franciscoko aipamenak, 1949an jaso zuenak, hau zioen: "... bere pentsamolde ireki arraroa eta bere gogo ez ortodoxoa izan ziren, hasiera batean, konpositore moderno eta garrantzitsu askoren aintzatespenaren erantzuleak". [2]

Abeslari karrera[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Ottawan jaio zen, Ontarion, eta musika ikasgaiak jaso zituen txikitan harmonian, ahotsean eta pianoan.[3] Ottawako Notre Dame Basilikan abesten debutatu zuen profesional gisa 1901ean, Victoria Erreginaren hileta-elizkizunerako.[4] Garai hartako artista iparramerikarren ohiturak jarraituz, 1902ko uztailean, hamazazpi urte zituela, Europara abiatu zen Gauthier, izeba eta osaba Lady Zoé Laurier eta Sir Wilfrid Laurerek finantzatuta, bere karrera aberasteko eta bultzatzeko asmoz.[5]

Formakuntza Europan[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Gauthier Frantziara joan zen, eta Parisko Kontserbatorioko Auguste-Jean Dubulle-tik kantuko ikasgai pribatuak jaso zituen. Ahots-kordetako noduluetan arazoak izan zituen, baina ebakuntza kirurgiko baten ondoren sendatu zen. Geroago, Jacques Bouhyrekin hasi zen entrenatzen, geroago akreditatuko zuena bere teknika bokalagatik.[3] 1906an, Gauthier Emma Albani kantari kanadarrak kontratatu zuen Ingalaterran bira bat egiteko eta Kanadan egin zuen agur-biran.[6] Albanik tutoretza maila bat eman zion Gauthierri Kanadan 30 asteko biran.

Lord Strathconak 1906an beka bat eman zion Gauthierri, Europara itzuli eta ahots-ikasketekin jarraitzeko aukera eman ziona. Bere lehen opera 1909an izan zen Pavian, Italian, Micaela bezala Bizet-en Carmen-en. Bigarren opera-paper bat lortu zuen Mallika gisa, Delibes-en Lakmé filmean, Londresko Covent Garden opera-konpainiak antzezten zuena. Opera 1910eko ekainean inauguratu zen. Ustez, Luisa Tetrazzini, konpainiako prima donna sopranoa, beldur zen Gauthierren ahotsak berea itzaliko zuela, eta operatik Gauthierri erretiratzeko eskatu zion. Konpainiako zuzendariak baiezkoa eman zien Tetrazziniren eskariei, eta Gauthierri, estreinaldiaren gauean, jakinarazi zion ez zuela antzeztuko. Xantaia artistikoari amore eman beharrean, Gauthierrek opera osorik utzi zuen.[3]

Éva Gauthier Javako jantzi tradizionalarekin

Javan[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Bere opera-eszena blokeoagatik desengainatua, Gauthier Javara joan zen.[7] Han ezagutu zuen Herbehereetako inportatzaile eta landaketa kudeatzaile bat, Frans Knoote izenekoa. 1911ko maiatzaren 22an ezkondu ziren. Gauthierrek Javaren musika tradizionala ikasi zuen eta bere errepertorioan sartzen hasi zen. Bere pianista laguntzailea Paul Seelig izan zen, aurretik Surakartako Kratoneko zuzendaria izan zena, eta horrek hainbat aukera eskaini zizkion Gauthierri.[8] Javanesen gortearen baimenarekin, gamelana ikasi zuen,[4] eta aukera hori izan zuen musika heziketa klasiko bateko mendebaldeko lehen emakumea izan omen zen. Javan bizi zen bitartean, asko bidaiatu zuen, eta kontzertuak eman zituen Txinan, Japonian, Singapurren, Malaysian, Australian eta Zeelanda Berrian. Lau urtez egon zen Javan, baina Lehen Mundu Gerra hasi zenean Estatu Batuetara itzultzea erabaki zuen. 1914ko udazkenean iritsi zen New York hirira.

Maurice Ravelen omenezko urtebetetze festa New Yorken, 1928ko martxoaren 8an. Ezkerretik eskuinera: Oscar Fried, Eva Gauthier, Ravel pianoan; Manoah Leide-Tedesco; eta George Gershwin.

Estatu Batuetara itzultzea[aldatu | aldatu iturburu kodea]

New Yorkera iristean, Gauthierrek borroka egin zuen nitxo bat aurkitzeko, dagoeneko gainezka zegoen musika-eszena batean. Vaudevill generoko Songmotion izeneko obra bat aurkeztu zuen, Javako musika bailarinekin konbinatzen zuena.[9] New York jada Ipar Amerikako eta Europako musika-artista askoren egoitza zen, eta, beraz, Gauthierrek Javako bere musika-errepertorioan jarri zuen arreta, mendebaldeko kantu modernistaren ezagutzarekin eta trebetasunarekin konbinatuz. Urtero errezitaldiak ematen hasi zen Aeolian Hallen, konpositore ospetsu askoren arreta erakarriz. Bere ospea berehala eskuratu zuen, "... abesti interesgarri eta frogatu gabeen hornitzaile sentikorra" [10]ezizenez. Maurice Raveleren hiru abesti interpretatu zituen eta Stravinskyren Three Japanese Lyrics eta Griffesen Five Poems of Ancient China and Japan piezak estreinatu zituen. Emanaldiak arrakasta handia izan zuen eta musikagile garaikideen abestiak estreinatzeko gonbidapenak jasotzen hasi zen. Stravinskyk nahi izan zuen Gauthierrek bere ahots guztiak estreinatzea. Gauthier 1920an joan zen Parisera Music League of Americak eskatuta. Maurice Ravelek Ipar Amerikara bira bat antolatzera bidalia, berarekin ez ezik, Erik Satie eta Les Sixekin ere adiskidetasuna eta korrespondentzia profesionala izan zituen. Bidali zizkioten ia obra guztiak onartu eta estreinatu zituen, Arnold Schoenbergen Pierrot Lunaire interpretatzeari uko egitea izan ezik.

Ahotserako Antzinako eta Egungo Musika Errezitaldiaren kartela

Amerikan zehar birak egin zituen maiz, eta 1922an Europara itzuli zen, eta 1923an berriro. Jazz musika kontzertuan aztertzen ere hasi zen, baina arlo horretan kritikari askok kritika negatiboak egin zizkioten.

1923an Aeolian Hallen egin zuen urteroko emanaldia, "Antzinako musika eta musika modernoaren errezitaldia ahotserako" izenekoa, George Gershwinen lanak aurkezten zituena, bere lanak abeslari klasiko batek interpretatu zituen lehen aldia. Programaren lehen erdian musika seriotzat jotzen ziren obrak aurkeztu ziren. Vincenzo Bellini eta Henry Purcellen obrak interpretatu zituen, Béla Bartók, Paul Hindemith, Arnold Schoenberg, Arthur Bliss, Darius Milhaud, Maurice Delage eta Swan Hennessyren lan modernista eta neoklasikoekin nahastuz. Hala ere, bigarren erdian musikaren ordena aldatuko zuen. Irving Berlinen Alexander 's Ragtime Bandekin ireki zuen, gero Jerome Kern eta Walter Donaldsonen obrak interpretatu zituen, eta, azkenik, George Gershwinen hiru lanekin amaitu zuen: I'll Build a Stairway to Paradise, Innocent Ingénue Baby eta Swanee. Gershwinek pianoa jo zuen pieza hauetarako. Entzuleen artean Ernestine Schumann-Heink, Virgil Thomson eta Paul Whiteman zeuden. Nahiz eta kritikari musikal batzuek Jazz musika sartzeko erabakia kritikatu zuten,[11] kontzertua, oro har, arrakasta handia izan zen,[12] eta publiko kontserbadorearen artean eztabaida larria eragin zuen, jazz musika arte seriotzat har ote zitekeen.[13]

Batzuetan, Gershwinen interpretazioak New Yorken 1923an eta 1925ean, eta Londresen 1925ean bezala, nahiko arrakastatsuak izan ziren. Vienako kritikari batek ongietorria eman zion bere musika hautaketari, Schubert, Brahms, Wolf, Richard Strauss eta antzeko ohiko interpretazio klasikoei arnasa emateko, bere trebetasuna aukera klasikoagoekin goraipatzen zuen bitartean.[14] Eta beste emanaldi batzuk, ordea, txistu egin zioten Heitor Villa-Lobosen obrak interpretatzen ari zela Musika Garaikidearen Nazioarteko Elkartearen Veneziako Jaialdian.[9] Kanadako Konfederazioaren hirurogeigarren urteurrenean, 1927an, Ottawan aritu zen, Kanadan kontinentez gaindiko irratiren lehen transmisioa izan zen.[4] Kanadan zehar noizean behin birak egiten zituen arren eta New Yorken musika kanadarraren aurkezpenetara joaten bazen ere, iritzi negatiboa zuen Kanadak bertako musikariei ematen zien tratuaz, esanez "kanadarrek nahiago dutela atzerritarrei entzun beren artistei baino".[15]

Éva Gauthier, 1905

Agertokitik erretiratzea[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Gaixotasunak 1920ko hamarkadaren amaieran erretiratzera behartu zuen Gauthier, baina 1931n agertokietara itzuli zen, Habanan, Kuban, kontzertu bat emanez.[2] Denbora igaro ahala, irakaskuntzan gero eta lan gehiago egiten hasi zen, eta gero eta gutxiago antzezten. Irakaskuntzako diru-sarrerak biretakoak baino nabarmen hobeak ziren. 1937an erabat erretiratu zen eta musika estudio bat ireki zuen New Yorken. Bertan, American Guild of Musical Artists-eko kide fundatzaile bihurtu zen, eta bere zuzendaritza batzordeko kide izan zen. 1958ko abenduaren amaieran hil zen New York hirian.[1]

Kritikoen eta publikoaren ikuspuntuak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Gauthier eztabaidatua izan zen bere garaian. Interpretaziorako aukeratu zuen musika sarritan kritikatua izan zen, eta sarritan goraipatua. Jazz musika formazio klasikoko abeslari batentzat egokia izateak, kontzertu-aretoetan egiten diren emanaldiekin batera, kritikari batzuk musika hori animatzera eramaten ditu, bestela alde batera utziko litzatekeen musika sustatzeagatik, eta beste batzuk musika herrikoia leku intelektual batera eramateagatik kondenatzera.

1917ko maiatzean, The New York Times egunkariak bere berezko talentua goraipatu zuen, bere leundu gabeko ahotsaren kalitateari zenbateko uko eginez. Piezen espiritua bereganatzeko izan zuen gaitasuna ere goraipatu zen: "... gaurko eta herenegungo frantsesen abestien kantua plazer bat izan zen haien ulermenagatik eta haientzat aurkitu zuen espresio egokiagatik".[16]

Time aldizkariak, 1923ko azaroaren 12ko alean, jazz musika garaikidearen aukeraketak egiteko aukera izan zuen ardatz. Kritikariak "Bere ahotsa onegia zen jazzarentzat" komentatu zuen. Hemen artista eruditu eta serio bat bezala goraipatua izan zen, bere emanaldia "... ordenatua eta adierazkorra" izan zelarik. Entzuleek gogo biziz hartu zuten kontzertua.

1923an Fargon egin zuen emanaldia Fargoko Foroko titular bat argitaratu zen hurrengo egunean: Eva Gauthierren programak hiri osoa bibrarazten du: jende askok bi buru ditu jazz zenbakiei dagokienez – batzuek gogoz kontra onartzen dute – beste batzuek isilik daude edo baztertu egiten dituzte. [17]Erreseinak entzuleak eta kritikariak hainbat alorretan banatzen ditu: emanaldia modu irekian gozatu eta txalotu zutenak; argi eta garbi gustatu ez zitzaienak eta gaitzetsi zutenak; gustatu zitzaien baina desegokitzat jo zuten emanaldi baten aurrean nola erantzun ziur ez dutenak; eta emanaldia gustatu zitzaienak, baina motelak edo landugabeak izateko beldurrez onespenik emango ez zutenak.

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  1. ↑ a b «Éva Gauthier - Biographies - The Virtual Gramophone» web.archive.org 2007-10-01 (Noiz kontsultatua: 2024-02-08).
  2. ↑ a b «Éva Gauthier - Later Career - Biographies - The Virtual Gramophone - Library and Archives Canada» web.archive.org 2018-03-14 (Noiz kontsultatua: 2024-02-08).
  3. ↑ a b c «Éva Gauthier - Early Career - Biographies - The Virtual Gramophone - Library and Archives Canada» web.archive.org 2017-04-27 (Noiz kontsultatua: 2024-02-08).
  4. ↑ a b c «ISSN 1920-9894 (Print) | Canada's history | The ISSN Portal» portal.issn.org (Noiz kontsultatua: 2024-02-08).
  5. ↑ «Gauthier, Eva - The Canadian Encyclopedia» web.archive.org 2011-08-06 (Noiz kontsultatua: 2024-02-08).
  6. ↑ «Biography – LAJEUNESSE, EMMA (Marie-Louise-Cécile-Emma) (Gye), known as Emma Albani – Volume XV (1921-1930) – Dictionary of Canadian Biography» www.biographi.ca (Noiz kontsultatua: 2024-02-08).
  7. ↑ «Éva Gauthier - Biographies - The Virtual Gramophone» web.archive.org 2007-09-30 (Noiz kontsultatua: 2024-02-08).
  8. ↑ Isaac Cohen, Matthew. (2007-03). «DANCING THE SUBJECT OF ‘JAVA’ : International Modernism and Traditional Performance, 1899–1952» Indonesia and the Malay World 35 (101): 9–29.  doi:10.1080/13639810701233722. ISSN 1363-9811. (Noiz kontsultatua: 2024-02-08).
  9. ↑ a b Canada, Library and Archives. (2020-05-25). «Home» library-archives.canada.ca (Noiz kontsultatua: 2024-02-08).
  10. ↑ «Specialist - TIME» web.archive.org 2007-09-30 (Noiz kontsultatua: 2024-02-08).
  11. ↑ Discus. (1923-12-01). «Gramophone Notes» The Musical Times 64 (970): 846.  doi:10.2307/913696. ISSN 0027-4666. (Noiz kontsultatua: 2024-02-08).
  12. ↑ Wyatt, Robert. (1989). «The Seven Jazz Preludes of George Gershwin: A Historical Narrative» American Music 7 (1): 68.  doi:10.2307/3052050. ISSN 0734-4392. (Noiz kontsultatua: 2024-02-08).
  13. ↑ Rockwell, John. (1982). Capturing Gershwin's Genius. The New York Times.
  14. ↑ Discus. (1925-12-01). «Gramophone Notes» The Musical Times 66 (994): 1114.  doi:10.2307/912055. ISSN 0027-4666. (Noiz kontsultatua: 2024-02-08).
  15. ↑ Cooper, James Lees, (6 March 1907–9 April 1980), President and Publisher, The Globe and Mail, Toronto, 1963–74; Director, The Globe and Mail Ltd. Oxford University Press 2007-12-01 (Noiz kontsultatua: 2024-02-08).
  16. ↑ «Historic Opera -  Singers - G1» web.archive.org 2007-09-19 (Noiz kontsultatua: 2024-02-08).
  17. ↑ «Dakota Datebook» web.archive.org 2007-09-27 (Noiz kontsultatua: 2024-02-08).

Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Éva_Gauthier&oldid=9592293"(e)tik eskuratuta