Veneto: berrikuspenen arteko aldeak
t robota Erantsia: se:Veneto |
No edit summary |
||
5. lerroa: | 5. lerroa: | ||
|probintziak=[[Bellunoko probintzia|Belluno]]<br />[[Padovako probintzia|Padova]]<br />[[Rovigoko probintzia|Rovigo]]<br />[[Trevisoko probintzia|Treviso]]<br />[[Veneziako probintzia|Venezia]]<br />[[Veronako probintzia|Verona]]<br />[[Vicenzako probintzia|Vicenza]] |
|probintziak=[[Bellunoko probintzia|Belluno]]<br />[[Padovako probintzia|Padova]]<br />[[Rovigoko probintzia|Rovigo]]<br />[[Trevisoko probintzia|Treviso]]<br />[[Veneziako probintzia|Venezia]]<br />[[Veronako probintzia|Verona]]<br />[[Vicenzako probintzia|Vicenza]] |
||
|kokapena=Italy Regions Veneto Map.png |
|kokapena=Italy Regions Veneto Map.png |
||
|azalera= |
|azalera=18399 |
||
|biztanleria= |
|biztanleria=4957082 |
||
|urtea= |
|urtea=2011 |
||
|dentsitatea= |
|dentsitatea=269,4 |
||
|udalerriak=581 |
|udalerriak=581 |
||
|burua= |
|burua=Luca Zaia |
||
|buru_alderdia= |
|buru_alderdia=[[Lega Nord]] |
||
|web=www.regione.veneto.it |
|web=http://www.regione.veneto.it/channels |
||
|}} |
|}} |
||
[[File:Provinces of Veneto map.png|thumb|300px|right|Venetoko probintziak]] |
|||
'''Veneto''' [[Italia]]ko eskualdea da, ipar-ekialdean dagoena eta [[Venezia]] hiriburu duena. |
|||
'''Veneto''' ([[italiera]]z: ''Veneto'', [[veneziera]]z: ''Vèneto'', [[friuliera]]z: ''Venit'', [[Ladino (erretorromaniera)|ladinoz]]: ''Veneto'') [[Italia]]ko ipar-ekialdeko eskualdea da. [[Venezia]] hiriburu duena. 18.399 km²ko azalera du eta [[2011]]n 4.957.082 biztanle zituen<ref>[http://demo.istat.it/bilmens2011gen/index.html Bilancio demografico Anno 2011 (dati provvisori). Regione: Veneto] Demo.istat.it</ref> (269,4 biztanle/km²). |
|||
Historikoki garrantzi handia izan zuen [[Veneziako Errepublika]]ren garaietan, [[VII. mende]]tik [[XVIII. mende]] arte. |
Historikoki garrantzi handia izan zuen [[Veneziako Errepublika]]ren garaietan, [[VII. mende]]tik [[XVIII. mende]]ra arte. |
||
== Geografia == |
|||
18.391 km2-ko azalera dauka eta [[2008]]an 4.845.832 biztanle zituen (263.5 bz./km2). |
|||
Iparraldean [[Trentino-Adige Garaia]]rekin du muga, ipar-ekialdean [[Austria]]rekin, ekialdean [[Friuli-Venezia Giulia]] eskualdea eta [[Itsaso Adriatikoa]]rekin, hegoaldean [[Emilia-Romagna]]rekin eta mendebaldean [[Lonbardia]]rekin. |
|||
Iparraldea menditsua da oso. [[Gardako aintzira]]ren eta Karniar [[Alpe]]en artean [[Dolomitak]] daude. Bertako gailurrik garaienak [[Marmolada]] (3.342 m) eta Tre Cime di Lavaredo (2.999 m) dira. Hegoaldea ordoki emankorra da, Veneziaraino hedatzen dena. Eskualdeko ibairik garrantzitsuenak [[Po]], [[Adige]], [[Brenta]], [[Piave]] eta [[Livenza]] dira. |
|||
== Mugakideak == |
|||
Iparraldean [[Trentino-Adige Garaia]] eskualdea eta [[Tirol (Austria)|Tirol]] eta [[Karnten]] estatuak ([[Austria]]), hegoaldean [[Emilia-Romagna]], ekialdean [[Friuli-Venezia Giulia]] eskualdea eta [[Itsaso Adriatikoa]] eta mendebaldean [[Lonbardia]] mugakide ditu. |
|||
== Probintziak == |
== Probintziak == |
||
Administratiboki, Veneto zortzi probintziatan banaturik dago. |
|||
* [[Bellunoko probintzia|Belluno]], BL ([[Belluno]] hiriburua). |
|||
{|class="wikitable centered" |
|||
* [[Padovako probintzia|Padova]], PD ([[Padova]]). |
|||
|- |
|||
* [[Rovigoko probintzia|Rovigo]], RO ([[Rovigo]]). |
|||
! style="background:#CCCCFF"|Probintzia |
|||
* [[Trevisoko probintzia|Treviso]], TV ([[Treviso]]). |
|||
! style="background:#CCCCFF"|Azalera (km²) |
|||
* [[Veneziako probintzia|Venezia]], VE ('''[[Venezia]]'''). |
|||
! style="background:#CCCCFF"|Biztanleak (2011) |
|||
* [[Veronako probintzia|Verona]], VR ([[Verona]]). |
|||
! style="background:#CCCCFF"|Dentsitatea |
|||
* [[Vicenzako probintzia|Vicenza]], VI ([[Vicenza]]). |
|||
! style="background:#CCCCFF"|Udalerriak |
|||
! style="background:#CCCCFF"|Hiriburua |
|||
|- |
|||
| [[Bellunoko probintzia|Belluno]], BL |
|||
| 3.678 |
|||
| 212.984 |
|||
| 57,9 |
|||
| 69 |
|||
| [[Belluno]] |
|||
|- |
|||
| [[Padovako probintzia|Padova]], PD |
|||
| 2.141 |
|||
| 939.131 |
|||
| 438,6 |
|||
| 104 |
|||
| [[Padova]] |
|||
|- |
|||
| [[Rovigoko probintzia|Rovigo]], RO |
|||
| 1.789 |
|||
| 248.049 |
|||
| 138,6 |
|||
| 50 |
|||
| [[Rovigo]] |
|||
|- |
|||
| [[Trevisoko probintzia|Treviso]], TV |
|||
| 2.477 |
|||
| 891.597 |
|||
| 359,9 |
|||
| 95 |
|||
| [[Treviso]] |
|||
|- |
|||
| [[Veneziako probintzia|Venezia]], VE |
|||
| 2.463 |
|||
| 866.259 |
|||
| 351,7 |
|||
| 44 |
|||
| [[Venezia]] |
|||
|- |
|||
| [[Veronako probintzia|Verona]], VR |
|||
| 3.121 |
|||
| 925.290 |
|||
| 296,5 |
|||
| 98 |
|||
| [[Verona]] |
|||
|- |
|||
| [[Vicenzako probintzia|Vicenza]], VI |
|||
| 2.722 |
|||
| 873.772 |
|||
| 321 |
|||
| 121 |
|||
| [[Vicenza]] |
|||
|} |
|||
== Udalerri nagusiak == |
== Udalerri nagusiak == |
||
{|class="wikitable centered" |
|||
# [[Venezia]], VE: 269.486 biztanle (2008). |
|||
|- |
|||
# [[Verona]], VR: 264.732. |
|||
! style="background:#CCCCFF"|Ord. |
|||
# [[Padova]], PD: 211.915. |
|||
! style="background:#CCCCFF"|Udalerria |
|||
# [[Vicenza]], VI: 114.525. |
|||
! style="background:#CCCCFF"|Biztanleak<br />(2011) |
|||
# [[Treviso]], TV: 82.025. |
|||
! style="background:#CCCCFF"|Azalera<br />(km²) |
|||
# [[Rovigo]], RO: 51.792. |
|||
! style="background:#CCCCFF"|Dentsitatea<br />(hab./km²) |
|||
# [[Chioggia]], VE: 50.812. |
|||
! style="background:#CCCCFF"|Garaiera<br />(m) |
|||
# [[Bassano del Grappa]], VI: 42.650. |
|||
! style="background:#CCCCFF"|Probintzia |
|||
# [[San Donà di Piave]], VE: 40.212. |
|||
|- |
|||
# [[Schio]], VI: 39.055. |
|||
| '''1.''' |
|||
| [[Venezia]] |
|||
| 270.589 |
|||
| 414,57 |
|||
| 653,6 |
|||
| 1 |
|||
| [[Veneziako probintzia|VE]] |
|||
|- |
|||
| '''2.''' |
|||
| [[Verona]] |
|||
| 264.161 |
|||
| 206,63 |
|||
| 1.278,6 |
|||
| 59 |
|||
| [[Veronako probintzia|VR]] |
|||
|- |
|||
| '''3.''' |
|||
| [[Padova]] |
|||
| 214.099 |
|||
| 92,85 |
|||
| 2.305,8 |
|||
| 12 |
|||
| [[Padovako probintzia|PD]] |
|||
|- |
|||
| '''4.''' |
|||
| [[Vicenza]] |
|||
| 115.655 |
|||
| 80,54 |
|||
| 1436 |
|||
| 39 |
|||
| [[Vicenzako probintzia|VI]] |
|||
|- |
|||
| '''5.''' |
|||
| [[Treviso]] |
|||
| 83.504 |
|||
| 55,50 |
|||
| 1.504,6 |
|||
| 15 |
|||
| [[Trevisoko probintzia|TV]] |
|||
|- |
|||
| '''6.''' |
|||
| [[Rovigo]] |
|||
| 53.390 |
|||
| 108,55 |
|||
| 491,8 |
|||
| 6 |
|||
| [[Rovigoko probintzia|RO]] |
|||
|- |
|||
| '''7.''' |
|||
| [[Chioggia]] |
|||
| 50.600 |
|||
| 185,20 |
|||
| 273,2 |
|||
| 2 |
|||
| [[Veneziako probintzia|VE]] |
|||
|- |
|||
| '''8.''' |
|||
| [[Bassano del Grappa]] |
|||
| 43.716 |
|||
| 46,79 |
|||
| 934,3 |
|||
| 129 |
|||
| [[Vicenzako probintzia|VI]] |
|||
|- |
|||
| '''9.''' |
|||
| [[San Donà di Piave]] |
|||
| 41.917 |
|||
| 78,73 |
|||
| 532,4 |
|||
| 3 |
|||
| [[Veneziako probintzia|VE]] |
|||
|- |
|||
| '''10.''' |
|||
| [[Schio]] |
|||
| 39.688 |
|||
| 67,04 |
|||
| 592 |
|||
| 200 |
|||
| [[Vicenzako probintzia|VI]] |
|||
|} |
|||
== Ekonomia == |
|||
Laborantza ([[arto]]a, [[gari]]a, [[garagar]]ra, azukre erremolatxa, [[mahats]]a, fruitu arbolak) eta industria (janari industria, ehungintza, altzairugintza, papergintza, azukre findegiak, ontziolak) dira ekonomiaren oinarriak. Veneziakoa eta Chioggiakoa dira eskualdeko portu nagusiak. |
|||
== Venetoar ezagunak == |
== Venetoar ezagunak == |
||
* [[Marco Polo]], esploratzaile eta |
* [[Marco Polo]], veneziar esploratzaile eta merkataria. |
||
* [[Giacomo Casanova]], |
* [[Giacomo Casanova]], veneziar abenturazalea. |
||
* [[Carlo Goldoni]], [[XVIII. mendea|XVIII. mendeko]] |
* [[Carlo Goldoni]], [[XVIII. mendea|XVIII. mendeko]] veneziar antzerkigilea. |
||
* [[Giorgione]], margolaria |
* [[Giorgione]], margolaria. |
||
* [[Andrea Mantegna]], [[Pizkunde]]ko margolaria |
* [[Andrea Mantegna]], [[Pizkunde]]ko margolaria. |
||
* [[Giovanni Bellini]], [[Pizkunde]]ko margolaria |
* [[Giovanni Bellini]], [[Pizkunde]]ko margolaria. |
||
* [[Giambattista Tiepolo]], [[XVII. mendea|XVII. mendeko]] margolaria |
* [[Giambattista Tiepolo]], [[XVII. mendea|XVII. mendeko]] margolaria. |
||
* [[Tiziano Vecellio]], [[XVI. mendea|XVI. mendeko]] margolaria |
* [[Tiziano Vecellio]], [[XVI. mendea|XVI. mendeko]] margolaria. |
||
* [[Canaletto]], [[XVII. mendea|XVII. mendeko]] margolaria |
* [[Canaletto]], [[XVII. mendea|XVII. mendeko]] margolaria. |
||
* [[Andrea Palladio]], [[Pizkunde]]ko arkitektoa |
* [[Andrea Palladio]], [[Pizkunde]]ko arkitektoa. |
||
* [[Paolo Veronese]], |
* [[Paolo Veronese]], veronar margolaria. |
||
* [[Antonio Vivaldi]], musikagilea, biolinjolea eta musika barroko konposatzailea |
* [[Antonio Vivaldi]], musikagilea, biolinjolea eta musika barroko konposatzailea. |
||
* [[Luciano Benetton]], |
* [[Luciano Benetton]], enpresaburua. |
||
* [[Giovanni Rana]], |
* [[Giovanni Rana]], enpresaburua. |
||
== Ikus, gainera == |
== Ikus, gainera == |
||
65. lerroa: | 200. lerroa: | ||
* [[Padania]] |
* [[Padania]] |
||
* [[Veneziera]] |
* [[Veneziera]] |
||
== Erreferentziak == |
|||
{{ lur | data=2012/12/04}} |
|||
{{erreferentzia_zerrenda}} |
|||
== Kanpo loturak == |
== Kanpo loturak == |
||
* {{it}} [http://www.regione.veneto.it Webgune ofiziala] |
* {{it}} [http://www.regione.veneto.it/channels Webgune ofiziala] |
||
{{Italiako eskualde aurkibidea}} |
{{Italiako eskualde aurkibidea}} |
01:00, 5 abendua 2012ko berrikusketa
Veneto | |
---|---|
Administrazioa | |
Estatua | Italia |
Hiriburua | Venezia |
Probintziak | Belluno Padova Rovigo Treviso Venezia Verona Vicenza |
Udalerriak | 581 |
Geografia | |
Koordenatuak | 45°44′N 11°51′E / 45.73°N 11.85°E |
Azalera | 18399 km² |
Demografia | |
Biztanleria | 4957082 biztanle (2011) |
Dentsitatea | 269,4 bizt/km² |
http://www.regione.veneto.it/channels |
Veneto (italieraz: Veneto, venezieraz: Vèneto, friulieraz: Venit, ladinoz: Veneto) Italiako ipar-ekialdeko eskualdea da. Venezia hiriburu duena. 18.399 km²ko azalera du eta 2011n 4.957.082 biztanle zituen[1] (269,4 biztanle/km²).
Historikoki garrantzi handia izan zuen Veneziako Errepublikaren garaietan, VII. mendetik XVIII. mendera arte.
Geografia
Iparraldean Trentino-Adige Garaiarekin du muga, ipar-ekialdean Austriarekin, ekialdean Friuli-Venezia Giulia eskualdea eta Itsaso Adriatikoarekin, hegoaldean Emilia-Romagnarekin eta mendebaldean Lonbardiarekin.
Iparraldea menditsua da oso. Gardako aintziraren eta Karniar Alpeen artean Dolomitak daude. Bertako gailurrik garaienak Marmolada (3.342 m) eta Tre Cime di Lavaredo (2.999 m) dira. Hegoaldea ordoki emankorra da, Veneziaraino hedatzen dena. Eskualdeko ibairik garrantzitsuenak Po, Adige, Brenta, Piave eta Livenza dira.
Probintziak
Administratiboki, Veneto zortzi probintziatan banaturik dago.
Probintzia | Azalera (km²) | Biztanleak (2011) | Dentsitatea | Udalerriak | Hiriburua |
---|---|---|---|---|---|
Belluno, BL | 3.678 | 212.984 | 57,9 | 69 | Belluno |
Padova, PD | 2.141 | 939.131 | 438,6 | 104 | Padova |
Rovigo, RO | 1.789 | 248.049 | 138,6 | 50 | Rovigo |
Treviso, TV | 2.477 | 891.597 | 359,9 | 95 | Treviso |
Venezia, VE | 2.463 | 866.259 | 351,7 | 44 | Venezia |
Verona, VR | 3.121 | 925.290 | 296,5 | 98 | Verona |
Vicenza, VI | 2.722 | 873.772 | 321 | 121 | Vicenza |
Udalerri nagusiak
Ord. | Udalerria | Biztanleak (2011) |
Azalera (km²) |
Dentsitatea (hab./km²) |
Garaiera (m) |
Probintzia |
---|---|---|---|---|---|---|
1. | Venezia | 270.589 | 414,57 | 653,6 | 1 | VE |
2. | Verona | 264.161 | 206,63 | 1.278,6 | 59 | VR |
3. | Padova | 214.099 | 92,85 | 2.305,8 | 12 | PD |
4. | Vicenza | 115.655 | 80,54 | 1436 | 39 | VI |
5. | Treviso | 83.504 | 55,50 | 1.504,6 | 15 | TV |
6. | Rovigo | 53.390 | 108,55 | 491,8 | 6 | RO |
7. | Chioggia | 50.600 | 185,20 | 273,2 | 2 | VE |
8. | Bassano del Grappa | 43.716 | 46,79 | 934,3 | 129 | VI |
9. | San Donà di Piave | 41.917 | 78,73 | 532,4 | 3 | VE |
10. | Schio | 39.688 | 67,04 | 592 | 200 | VI |
Ekonomia
Laborantza (artoa, garia, garagarra, azukre erremolatxa, mahatsa, fruitu arbolak) eta industria (janari industria, ehungintza, altzairugintza, papergintza, azukre findegiak, ontziolak) dira ekonomiaren oinarriak. Veneziakoa eta Chioggiakoa dira eskualdeko portu nagusiak.
Venetoar ezagunak
- Marco Polo, veneziar esploratzaile eta merkataria.
- Giacomo Casanova, veneziar abenturazalea.
- Carlo Goldoni, XVIII. mendeko veneziar antzerkigilea.
- Giorgione, margolaria.
- Andrea Mantegna, Pizkundeko margolaria.
- Giovanni Bellini, Pizkundeko margolaria.
- Giambattista Tiepolo, XVII. mendeko margolaria.
- Tiziano Vecellio, XVI. mendeko margolaria.
- Canaletto, XVII. mendeko margolaria.
- Andrea Palladio, Pizkundeko arkitektoa.
- Paolo Veronese, veronar margolaria.
- Antonio Vivaldi, musikagilea, biolinjolea eta musika barroko konposatzailea.
- Luciano Benetton, enpresaburua.
- Giovanni Rana, enpresaburua.
Ikus, gainera
Erreferentziak
- Artikulu honen edukiaren zati bat Lur hiztegi entziklopedikotik edo Lur entziklopedia tematikotik txertatu zen 2012/12/04 egunean. Egile-eskubideen jabeak, Eusko Jaurlaritzak, hiztegi horiek CC-BY 3.0 lizentziarekin argitaratu ditu, Open Data Euskadi webgunean.
Kanpo loturak
- (Italieraz) Webgune ofiziala