Lotario I.a: berrikuspenen arteko aldeak

← Aurreko ezberdintasuna Hurrengo ezberdintasuna →

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia

Lerroan

18:37, 30 maiatza 2016ko berrikusketa

Lotario I.a^[1] (795 - 855eko irailaren 29a) Italiako erregea izan zen 818-855 bitartean, Mendebaldeko enperadorea 840-855 bitartean eta Erdialdeko Frantziako erregea 843-855 bitartean^[2].

Bizitza

Luis Errukitsua enperadorearen eta Ermengarda Hesbayekoaren seme nagusia zen. 815ean, Bavariako agintari bilakatu zen^[3]. Bi urte beranduago, aitak Ordinatio Imperii kapitularra promulgatu zuen, Lotario izendatzen zuena inperioaren oinordeko bakar^[4]. 822an Italiako errege izendatua izan zen, eta 823an Paskoal I.a aita santuak enperadore-kide koroatu zuen^[3]. Begi txarrez ikusi zuen Karlos anaia erdiari aitak eman nahi zion ondarea, eta 833an aitaren aurkako konplota burutu zuen, Pepin eta Luis anaiekin elkar harturik; baina 834an, aitak koroa berreskuratu zuelarik, Italiara erbesteratu behar izan zuen^[5].

Aita 840an hil zenean, inperio osoa bereganatzen saiatu zen, baita enperadore koroa ere, baina Karlos Burusoila eta Luis Germaniarra elkartu ziren haren aurka. Fontenoy-en-Puisayeko gudu erabakigarrian garaitua izan ondoren, Lotariok Verdungo Hitzarmena onartu behar izan zuen^[3]. Hitzarmen hau dela eta, bere aitak kontrolatu zituen lurraldeen erdialdea bakarrik jaso zuen. Testu bat atera zuen Constitutio Lothari delakoa, enperadorearen boterea aita santuaren boterearekiko nagusi dela aldarrikatzen duena. 855ean utzi zuen tronua eta erresuma bere semeen artean banatu zuen:

Luis II.arentzat, Italia eta koroa inperiala
Lotario II.arentzat, iparraldeko zatia: Frisiatik Suitzara. Bere heriotzaren ondoren Lotaringia deitua.
Proventzako Karlosentzat Proventza eta Borgoina

Bere gainontzeko bizitza guztia monasterio batetara erretiratu zen. 855eko irailaren 29an hil zen.

Erreferentziak

↑ EIMA: Eskola-liburuetako onomastikaren, gertaera historikoen eta artelanen izenak. Zerrendak
↑ Lur entziklopedietatik hartua.
↑ ^a ^b ^c Lothair I.. in: 1911 Encyclopædia Britannica, Volume 17. en.wikisource.org (Noiz kontsultatua: 2016-05-29).
↑ Carolingian (Frankish) Empire. historyfiles.co.uk (Noiz kontsultatua: 2016-05-30).
↑ Lothaire Ier. larousse.fr (Noiz kontsultatua: 2016-05-29).

Aurrekoa
Luis Errukitsua

Erdialdeko Frantziako erregea
840-855

Ondorengoa
Lotario II.a eta Karlos Proventzakoa

Aurrekoa
Luis Errukitsua

Mendebaldeko enperadorea
840-855

Ondorengoa
Luis II.a Italiakoa

Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Lotario I.a

Datuak: Q150735
Multimedia: Lothair I / Q150735

[1] EIMA: Eskola-liburuetako onomastikaren, gertaera historikoen eta artelanen izenak. Zerrendak

[2] Lur entziklopedietatik hartua.

[brit-3] Lothair I.. in: 1911 Encyclopædia Britannica, Volume 17. en.wikisource.org (Noiz kontsultatua: 2016-05-29).

[hfiles-4] Carolingian (Frankish) Empire. historyfiles.co.uk (Noiz kontsultatua: 2016-05-30).

[lar-5] Lothaire Ier. larousse.fr (Noiz kontsultatua: 2016-05-29).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

@@ 29. lerroa: / 29. lerroa: @@
 == Bizitza ==
-[[Luis Errukitsua|Luis ''Errukitsua'']] enperadorearen eta Ermengarda Hesbayekoaren seme nagusia zen. [[815]]ean, [[Bavaria]]ko agintari bilakatu zen<ref name="brit">{{erreferentzia|izena = | abizena = |url = https://en.wikisource.org/wiki/1911_Encyclop%C3%A6dia_Britannica/Lothair_I.| izenburua = Lothair I.|bilduma= 1911 Encyclopædia Britannica, Volume 17|argitaletxea = en.wikisource.org| sartze-data = 2016-05-29}}</ref>. Bi urte beranduago, aitak ''Ordinatio Imperii'' kapitularra promulgatu zuen, Lotario izendatzen zuena inperioaren oinordeko bakar<ref name="hfiles">{{erreferentzia|izena= |abizena= |url= http://www.historyfiles.co.uk/KingListsEurope/FranceFranks.htm |izenburua= Carolingian (Frankish) Empire |bilduma= | argitaletxea= historyfiles.co.uk|sartze-data = 2016-05-30}}</ref>. [[822]]an Italiako errege izendatua izan zen, eta [[823]]an [[Paskoal I.a]] aita santuak enperadore-kide koroatu zuen<ref name="brit"></ref>.  [[Karlos II.a Burusoila|Karlos]] anaia erdiari aitak eman nahi zion ondarea begi txarrez ikusi zuenez, [[833]]an aitaren aurkako konplota burutu zuen, [[Pepin I.a Akitaniakoa|Pepin]] eta [[Luis II.a Germaniarra|Luis]] anaiekin elkar harturik; baina [[834]]an, aitak koroa berreskuratu zuelarik, Italiara erbesteratu behar izan zuen<ref name="lar">{{erreferentzia|izena = | abizena = |url = http://www.larousse.fr/encyclopedie/personnage/Lothaire_I_er/126566| izenburua = Lothaire Ier |bilduma= |argitaletxea = larousse.fr| sartze-data = 2016-05-29}}</ref>.
+[[Luis Errukitsua|Luis ''Errukitsua'']] enperadorearen eta Ermengarda Hesbayekoaren seme nagusia zen. [[815]]ean, [[Bavaria]]ko agintari bilakatu zen<ref name="brit">{{erreferentzia|izena = | abizena = |url = https://en.wikisource.org/wiki/1911_Encyclop%C3%A6dia_Britannica/Lothair_I.| izenburua = Lothair I.|bilduma= 1911 Encyclopædia Britannica, Volume 17|argitaletxea = en.wikisource.org| sartze-data = 2016-05-29}}</ref>. Bi urte beranduago, aitak ''Ordinatio Imperii'' kapitularra promulgatu zuen, Lotario izendatzen zuena inperioaren oinordeko bakar<ref name="hfiles">{{erreferentzia|izena= |abizena= |url= http://www.historyfiles.co.uk/KingListsEurope/FranceFranks.htm |izenburua= Carolingian (Frankish) Empire |bilduma= | argitaletxea= historyfiles.co.uk|sartze-data = 2016-05-30}}</ref>. [[822]]an Italiako errege izendatua izan zen, eta [[823]]an [[Paskoal I.a]] aita santuak enperadore-kide koroatu zuen<ref name="brit"></ref>. Begi txarrez ikusi zuen [[Karlos II.a Burusoila|Karlos]] anaia erdiari aitak eman nahi zion ondarea, eta [[833]]an aitaren aurkako konplota burutu zuen, [[Pepin I.a Akitaniakoa|Pepin]] eta [[Luis II.a Germaniarra|Luis]] anaiekin elkar harturik; baina [[834]]an, aitak koroa berreskuratu zuelarik, Italiara erbesteratu behar izan zuen<ref name="lar">{{erreferentzia|izena = | abizena = |url = http://www.larousse.fr/encyclopedie/personnage/Lothaire_I_er/126566| izenburua = Lothaire Ier |bilduma= |argitaletxea = larousse.fr| sartze-data = 2016-05-29}}</ref>.
-Aita [[840]]an hil zenean, bere lurrak lortzen saiatu zen, baita enperadore bezala bere ondorengo izaten ere, baina bere anaia [[Karlos II.a Burusoila|Karlos ''Burusoila'']] eta [[Luis II.a Germaniarra|Luis ''Germaniarra''-ri]] aurre egin behar izan zien, hauek ados ez zeudela eta. Hauek, garaitu egin zuten eta [[Verdungo Hitzarmena]] onartu behar izan zuen. Hitzarmen hau dela eta, bere aitak kontrolatu zituen lurraldeen erdialdea bakarrik jaso zuen. Testu bat atera zuen ''Constitutio Lothari'' delakoa, enperadorearen boterea aita santuaren boterearekiko nagusi dela aldarrikatzen duena. [[855]]ean utzi zuen tronua eta erresuma bere semeen artean banatu zuen:
+Aita [[840]]an hil zenean, inperio osoa bereganatzen saiatu zen, baita enperadore koroa ere, baina [[Karlos II.a Burusoila|Karlos ''Burusoila'']] eta [[Luis II.a Germaniarra|Luis ''Germaniarra'']] elkartu ziren haren aurka. [[Fontenoy (Yonne)|Fontenoy-en-Puisayeko]] gudu erabakigarrian garaitua izan ondoren, Lotariok [[Verdungo Hitzarmena]] onartu behar izan zuen<ref name="brit"></ref>. Hitzarmen hau dela eta, bere aitak kontrolatu zituen lurraldeen erdialdea bakarrik jaso zuen. Testu bat atera zuen ''Constitutio Lothari'' delakoa, enperadorearen boterea aita santuaren boterearekiko nagusi dela aldarrikatzen duena. [[855]]ean utzi zuen tronua eta erresuma bere semeen artean banatu zuen:
 * [[Luis II.a]]rentzat, [[Italia]] eta koroa inperiala

i e a Germaniako Erromatar Inperio Santuko enperadoreak
Karolingiar Inperioa	Karlos I.a (Karlomagno) • Luis I.a • Lotario I.a • Luis II.a • Karlos II.a • Karlos III.a • Guy • Lambert • Arnulfo • Luis III.a • Berengario
Germaniako Erromatar Inperio Santua	Oton I.a • Oton II.a • Oton III.a • Henrike II.a • Konrado II.a • Henrike III.a • Henrike IV.a • Henrike V.a • Lotario II.a • Frederiko I.a • Henrike VI.a • Oton IV.a • Frederiko II.a • Henrike VII.a • Luis IV.a • Karlos IV.a • Sigismundo I.a • Frederiko III.a • Maximiliano I.a • Karlos V.a • Fernando I.a • Maximiliano II.a • Rodolfo II.a • Matias I.a • Fernando II.a • Fernando III.a • Leopoldo I.a • Josef I.a • Karlos VI.a • Karlos VII.a • Frantzisko I.a • Josef II.a • Leopoldo II.a • Frantzisko II.a