Punjabera: berrikuspenen arteko aldeak
Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8 |
No edit summary |
||
17. lerroa: | 17. lerroa: | ||
}} |
}} |
||
'''Punjabera'''<ref>{{Web erref|izenburua=38. araua - Munduko estatu-izenak, herritarren izenak, hizkuntza ofizialak eta hiriburuak|url=https://www.euskaltzaindia.eus/dok/arauak/Araua_0038.pdf|argitaletxea=[[Euskaltzaindia]]|sartze-data=2011-6-27}}</ref><ref>{{Web erref|izenburua=53. araua - Munduko estatuetako hizkuntza ofizialak|url=https://www.euskaltzaindia.eus/dok/arauak/Araua_0053.pdf|argitaletxea=[[Euskaltzaindia]]|sartze-data=2011-6-27}}</ref> ([[Shahmukhi]] idazkera: پنجابی; [[Gurmukhi]] idazkera: ਪੰਜਾਬੀ ''{{IPA|Pañjābī}}'') [[Pakistan]] eta [[India]]ko [[Punjab]]eko biztanleek hitz egiten duten [[Indoariar hizkuntzak|indoariar hizkuntza]] da. |
'''Punjabera'''<ref>{{Web erref|izenburua=38. araua - Munduko estatu-izenak, herritarren izenak, hizkuntza ofizialak eta hiriburuak|url=https://www.euskaltzaindia.eus/dok/arauak/Araua_0038.pdf|argitaletxea=[[Euskaltzaindia]]|sartze-data=2011-6-27}}</ref><ref>{{Web erref|izenburua=53. araua - Munduko estatuetako hizkuntza ofizialak|url=https://www.euskaltzaindia.eus/dok/arauak/Araua_0053.pdf|argitaletxea=[[Euskaltzaindia]]|sartze-data=2011-6-27}}</ref> ([[Shahmukhi]] idazkera: پنجابی; [[Gurmukhi]] idazkera: ਪੰਜਾਬੀ ''{{IPA|Pañjābī}}'') [[Pakistan]] eta [[India]]ko [[Punjab]]eko biztanleek hitz egiten duten [[Indoariar hizkuntzak|indoariar hizkuntza]] da. Haren hiztunak [[Islam|musulman]]<nowiki/>ak, [[Sikhismo|sikh]]<nowiki/>ak eta [[Hinduismo|hindu]]<nowiki/>ak badira ere, [[XX. mendea]]n [[sikhismo]]ak punjabera bere [[hizkuntza]]t hartu du <ref>Paul R. Brass ''"Language, Religion and Politics in North India"'' iUniverse, [[2005]] ISBN 978-0-595-34394-2</ref>. |
||
== Ofizialtasuna == |
== Ofizialtasuna == |
||
[[India]]n punjabera 22 [[hizkuntza ofizial]]etako bat da: lehendabizikoa [[Punjab (India)|Punjaben]] eta [[Chandigarh]]en eta bigarrena [[Haryana]], [[Himachal Pradesh]] eta [[Delhi]]n. [[Pakistan]]en, berriz, ez da ofiziala eta [[Punjab (Pakistan)|Punjabeko]] eskualdeko hizkuntzatzat hartzen da.Hala ere, biztanleriaren %44 |
[[India]]n punjabera 22 [[hizkuntza ofizial]]etako bat da: lehendabizikoa [[Punjab (India)|Punjaben]] eta [[Chandigarh]]en eta bigarrena [[Haryana]], [[Himachal Pradesh]] eta [[Delhi]]n. [[Pakistan]]en, berriz, ez da ofiziala eta [[Punjab (Pakistan)|Punjabeko]] eskualdeko hizkuntzatzat hartzen da. Hala ere, biztanleriaren % 44,15en hizkuntza da [[Pakistan]]en. |
||
[[Punjab]]darren [[diaspora]]k |
[[Punjab]]darren [[diaspora]]k hizkuntza [[Ameriketako Estatu Batuak|Estatu Batu]]<nowiki/>etara, [[Australia]]<nowiki/>ra, [[Erresuma Batua|Erresuma Batu]]<nowiki/>ra<ref>[http://www.publications.parliament.uk/pa/cm199900/cmhansrd/vo000307/halltext/00307h02.htm Britainiar Parlamentua: ''"Punjabi Community"'']</ref>) eta [[Kanada|Kanad]]<nowiki/>ra<ref>[http://timesofindia.indiatimes.com/Punjabi_is_Canadas_4th_most_top_language/articleshow/2782138.cms Times of India: ''"Punjabi is 4th most spoken language in Canada"'']</ref> eraman zuen. |
||
Hona hemen hiztunak [[2005]]ean: |
Hona hemen hiztunak [[2005]]ean: |
||
37. lerroa: | 37. lerroa: | ||
* [[Malaysia|Malasia]]: 100.000. |
* [[Malaysia|Malasia]]: 100.000. |
||
[[Lahore]] punjaberazko hiztun gehiago duen hiria da (biztanleriaren % |
[[Lahore]] punjaberazko hiztun gehiago duen hiria da (biztanleriaren % 86). |
||
== Dialektoak == |
== Dialektoak == |
||
64. lerroa: | 64. lerroa: | ||
* Malwai |
* Malwai |
||
* [[Pahari]] |
* [[Pahari]] |
||
* [[Pothohari]]/Pindiwali |
* [[Pothohari]] / Pindiwali |
||
* Powadhi |
* Powadhi |
||
* [[Punchi]] |
* [[Punchi]] |
||
95. lerroa: | 95. lerroa: | ||
|- |
|- |
||
| Zelan zaude? |
| Zelan zaude? |
||
| Ki haal hai |
| Ki haal hai. |
||
| Keh aal e? |
| Keh aal e? |
||
| |
| Ke aal a? |
||
| Tudda ke haal e (eh)? |
| Tudda ke haal e (eh)? |
||
|- |
|- |
||
| Punjaberaz hitz egiten duzu? |
| Punjaberaz hitz egiten duzu? |
||
| Tusin Punjabi Bol laende ho |
| Tusin Punjabi Bol laende ho? |
||
| Punjabii bolne uo? |
| Punjabii bolne uo? |
||
| Punjabi bolde o? |
| Punjabi bolde o? |
||
113. lerroa: | 113. lerroa: | ||
|- |
|- |
||
| Urte askotarako! |
| Urte askotarako! |
||
| Tuhanu mil ke bahut khushi hoyi |
| Tuhanu mil ke bahut khushi hoyi. |
||
| Tusan milay tay boo khushi oye |
| Tusan milay tay boo khushi oye. |
||
| Tusan nu miliye bahut khusi oyi |
| Tusan nu miliye bahut khusi oyi. |
||
| Tussan mil ke khushi thi. |
| Tussan mil ke khushi thi. |
||
|- |
|- |
||
124. lerroa: | 124. lerroa: | ||
| Tudda ke naanh ve? |
| Tudda ke naanh ve? |
||
|- |
|- |
||
| Nire izena ... da |
| Nire izena ... da. |
||
| Mera naam ... e |
| Mera naam ... e. |
||
| Mara naa ... e |
| Mara naa ... e. |
||
| Mera naa ... e |
| Mera naa ... e. |
||
| Mainda naanh ... eh |
| Mainda naanh ... eh. |
||
|- |
|- |
||
| Zein da zure herriaren izena? |
| Zein da zure herriaren izena? |
||
148. lerroa: | 148. lerroa: | ||
| Nainh |
| Nainh |
||
|- |
|- |
||
| Gozoki batzuk |
| Gozoki batzuk jan nahi dituzu? |
||
| Mithaee lainee aa? <br /> Mithaee Khaauge? |
| Mithaee lainee aa? <br /> Mithaee Khaauge? |
||
| Mithaee Kaso? |
| Mithaee Kaso? |
||
154. lerroa: | 154. lerroa: | ||
| Kuj mitha khaine o? |
| Kuj mitha khaine o? |
||
|- |
|- |
||
| Maite zaitut |
| Maite zaitut. |
||
| Main tainu pyar kardaa |
| Main tainu pyar kardaa. |
||
| Mai tuki pyar karna |
| Mai tuki pyar karna. |
||
| Mai tusi pyar karna |
| Mai tusi pyar karna. |
||
| Main tuhan pyar kare-nanh. |
| Main tuhan pyar kare-nanh. |
||
|- |
|- |
||
| Zinemara joan ginen |
| Zinemara joan ginen. |
||
| Assi |
| Assi cinema gaye sige. |
||
| Assa cinema gaye saa |
| Assa cinema gaye saa. |
||
| |
| |
||
| Assi cinema gaye ayan. |
| Assi cinema gaye ayan. |
||
|- |
|- |
||
| Nora joan |
| Nora joan behar nuke? |
||
| Mainu kitthe jana chahida hai? |
| Mainu kitthe jana chahida hai? |
||
| |
| Mai kudhar jaa. |
||
| |
| |
||
| Manh kathe wanjnanh chainaa. |
| Manh kathe wanjnanh chainaa. |
17:50, 27 apirila 2021ko berrikusketa
Punjabera | |
---|---|
پنجابی — ਪੰਜਾਬੀ — Panjabi | |
eta | |
Datu orokorrak | |
Lurralde eremua | Pakistan eta India. Punjabdiarren diaspora: EB, Malaysia, Saudi Arabia, AEB, Estatu Batuak, Kanada, Australia, Frantzia, Alemania, Hong Kong, Zeelanda Berria, Hegoafrika, Surinam, Guyana |
Hiztunak | 88.000.000 [1] eta 57.129.000 artean [2] Mendebaldeko Punjabera: 61–62 milioi, Ekialdeko Punjabera 28 milioi |
Rankinga | 21[2] |
Ofizialtasuna | India |
Eskualdea | Punjab |
UNESCO sailkapena | 1: ziurra |
Araugilea | Ez du |
Hizkuntza sailkapena | |
giza hizkuntza indoeuropar hizkuntzak Indo-irandar hizkuntzak Indoariar hizkuntzak Northwestern Indo-Aryan (en) Punjabi dialects and languages (en) | |
Informazio filologikoa | |
Hizkuntza-tipologia | SOV hizkuntza, hizkuntza fusionatzailea, hizkuntza tonala eta silabadun hizkuntza |
Denbora gramatikalak | baliorik ez, geroaldia, remote tense (en) eta non-remote tense (en) |
Modu gramatikalak | subjuntiboa eta agintera |
Genero gramatikalak | genero femeninoa eta genero maskulinoa |
Kasu gramatikalak | direct case (en) , oblique case (en) , bokatiboa, ablatiboa, lokatiboa eta instrumentala |
Alfabetoa | Shahmukhi (en) , Gurmukhi (en) , Urdu orthography (en) , Mahajani (en) , Informal Roman Urdu (en) , Devanagaria eta Punjabi Braille (en) |
Hizkuntza kodeak | |
ISO 639-3 | pan pnb |
Linguasphere | 59-AAF-e |
ASCL | 5207 |
Linguist List | panj |
UNESCO | baliorik ez |
Punjabera[3][4] (Shahmukhi idazkera: پنجابی; Gurmukhi idazkera: ਪੰਜਾਬੀ Pañjābī) Pakistan eta Indiako Punjabeko biztanleek hitz egiten duten indoariar hizkuntza da. Haren hiztunak musulmanak, sikhak eta hinduak badira ere, XX. mendean sikhismoak punjabera bere hizkuntzat hartu du [5].
Ofizialtasuna
Indian punjabera 22 hizkuntza ofizialetako bat da: lehendabizikoa Punjaben eta Chandigarhen eta bigarrena Haryana, Himachal Pradesh eta Delhin. Pakistanen, berriz, ez da ofiziala eta Punjabeko eskualdeko hizkuntzatzat hartzen da. Hala ere, biztanleriaren % 44,15en hizkuntza da Pakistanen.
Punjabdarren diasporak hizkuntza Estatu Batuetara, Australiara, Erresuma Batura[6]) eta Kanadra[7] eraman zuen.
Hona hemen hiztunak 2005ean:
- Pakistan: 63.000.000
- India: 29.109.672
- Erresuma Batua: 1.600.000
- Kanada: 800.000
- Arabiar Emirerri Batuak: 720.000.
- Ameriketako Estatu Batuak: 700.000.
- Saudi Arabia: 640.000.
- Hong Kong: 270.000.
- Frantzia: 180.000.
- Australia: 120.000.
- Malasia: 100.000.
Lahore punjaberazko hiztun gehiago duen hiria da (biztanleriaren % 86).
Dialektoak
Hona punjaberaren dialektoak[8]:
Dialektoen adibideak
Euskara | Majhi, Lahori/Amritsari | Pothohari | Dogri | Pahari |
---|---|---|---|---|
Zer ari zara egiten? (gizon-gizon) | Ki karda ae? | Ka karne uo? | Ke karde o? | Ke (kay) peya kare-nanh? |
Zer ari zara egiten? (gizon-emakume) | Ki kardi aa? | Ka karani ay? | Ke karani ae? | Ke (kay) pai (payi) kare-neenh? |
Zelan zaude? | Ki haal hai. | Keh aal e? | Ke aal a? | Tudda ke haal e (eh)? |
Punjaberaz hitz egiten duzu? | Tusin Punjabi Bol laende ho? | Punjabii bolne uo? | Punjabi bolde o? | Punjabi uburne o? |
Nongoa zara? | Tusin kidhar to ho? Tusi kidron aaye ho? |
Tusa kudhr nay aiyo? | Tus kudhr to o? | Kathe ne o? |
Urte askotarako! | Tuhanu mil ke bahut khushi hoyi. | Tusan milay tay boo khushi oye. | Tusan nu miliye bahut khusi oyi. | Tussan mil ke khushi thi. |
Nola duzu izena? | Tuhada naam ki e? | Tusan naa ke aa? | Tusan da naa kay ai? | Tudda ke naanh ve? |
Nire izena ... da. | Mera naam ... e. | Mara naa ... e. | Mera naa ... e. | Mainda naanh ... eh. |
Zein da zure herriaren izena? | Tuhade pind/graan da naam ki hai? Tuhada pind/graan kehda hai? |
Tusane graana naa ke aa? | Tusan da graan kay aa? | Tudde gerayenh na ke naanh ve? |
Bai | Haan | Ahoo | Ah | Hanh |
Ez | Nahin | Naa | Naa | Nainh |
Gozoki batzuk jan nahi dituzu? | Mithaee lainee aa? Mithaee Khaauge? |
Mithaee Kaso? | Mithaee khaani e? | Kuj mitha khaine o? |
Maite zaitut. | Main tainu pyar kardaa. | Mai tuki pyar karna. | Mai tusi pyar karna. | Main tuhan pyar kare-nanh. |
Zinemara joan ginen. | Assi cinema gaye sige. | Assa cinema gaye saa. | Assi cinema gaye ayan. | |
Nora joan behar nuke? | Mainu kitthe jana chahida hai? | Mai kudhar jaa. | Manh kathe wanjnanh chainaa. |
Erreferentziak
- ↑ Ethnologue
- ↑ a b Encarta: Languages Spoken by More Than 10 Million People
- ↑ 38. araua - Munduko estatu-izenak, herritarren izenak, hizkuntza ofizialak eta hiriburuak. Euskaltzaindia (Noiz kontsultatua: 2011-6-27).
- ↑ 53. araua - Munduko estatuetako hizkuntza ofizialak. Euskaltzaindia (Noiz kontsultatua: 2011-6-27).
- ↑ Paul R. Brass "Language, Religion and Politics in North India" iUniverse, 2005 ISBN 978-0-595-34394-2
- ↑ Britainiar Parlamentua: "Punjabi Community"
- ↑ Times of India: "Punjabi is 4th most spoken language in Canada"
- ↑ Patialako unibertsitatea
Kanpo estekak
Hizkuntza honek bere Wikipedia du: Bisita ezazu. |