Salbatzaile Dantza Taldea

Salbatzaile Dantza Taldea
Datuak
Sortze-data	1978
Mota	Dantza Taldea
Dantza taldeko zuzendaria	Begoña Arroyo Aldekoa
Hiria	Kastaños, Bilbo
Probintzia/Estatua	Bizkaia
Herrialdea	Euskal Herria
Webgunea	http://salbatzaile.org/web/index.php/es/

Salbatzaile Dantza Taldea euskal dantzak lantzen dituen talde bat da, Bilboko Kastañosko auzoan (Gazteleku auzoan) du egoitza. Begoña Arroyo Aldekoak sortu zuen 1978an.

2023an taldeak 6 urtetik gorako 400 bat partaide ditu: dantzariak (190), fanfarrearen musikariak (20), Pasamaneria taldea (josten eta elementuak egiten, 16), nagusientzako Popularrak ikastaroetan ibiltzen direnak (150).

Talderen lehenengo saioa 1978an izan zen, Kastaños auzoko jaietan. Begoña Arroyo Aldekoak sortu zuen taldea seme-alabei eta lagunen seme-alabei dantzak irakasteko. Gero lagunei, ilobei.... eta urte hauetan guztietan ehunka lagun pasa dira taldetik. Hasieratik asmoa izan da, dantzei, bertoko musika-tresnei eta ohiturei lotutako euskal kultura eta folklorea sustatzea. Hasieran gazte talde bat elkartzea lortu zen eta, belaunaldiz belaunaldi, 40 urtez, mantentzea lortu da.

Historia

1974/1975ean auzoko hainbat pertsona elkartzen ziren Maite Mendizabalen eta Gotzon Jauregiren etxean euskara ikasteko. Horiek dantzak ere ikasteko gogoa izan zuten eta Salvador elizako parrokoari eskatu zioten toki bat jota eta arin-arin ikasteko. Bego Arroyo hasi zen erakusten, eta gero seme-alabei ere irakasteko eskatu zioten. Eta horrela apurka-apurka hasi zen taldea entseguak egiten, elizak astean ordu erdi batez utzitako lokalean. Lehenengo emanaldia 1978ko auzoko jaietan egin zuten orduko dantzariek.

Ondoren Federazioan sartu ahal izateko izen baten beharra zegoenez, nahiz eta guztiak parrokiakoak ez izan, ezta eliza-zaleak ere, izen hori hartzea erabaki zuten partaideek. 1981az geroztik Bilboko Udalak utzitako lokaletan (merkadilloan, egungo zentro zibikoaren goiko partean) izan ziren taldearen entseguak, zentroa eraberritzeko lanak hasi arte. Orduan Epalza kaleko lonja batera joan ziren taldeko kideak eta gaur egun Kastaños kaleko 27 zenbakian Udalak utzitako lonja batean egiten dituzte entseguak.

Gainera taldearen inguruan auzoan kultur bizitza sustatzen duten beste talde batzuk osatu dira: Let Hotzak (Euskal Jaia antolatzen hasi zenean berbenarako taldea kontratatzeko dirurik ez zegoenez, osatu egin zen eta orduaz geroztik urtero jo du), Triki-banda (triki, alboka eta panderoa), Gora Bandie txistularien banda (kalejirak), Kastaños Kantari (abesteko elkartzen dira), Kastañosko Gaitariak eta Salbatzaileko Joaldunak, emakumeek osatutako taldea, entseguak egiten eta laster ateratzen hasiko direnak. Eta noski, dantza klaseetarako monitoreak, eta ekitaldiak antolatzerakoan bere laguntza musu-truk eskaintzen duten auzokide ugari, horiek gabe taldeak ezin izango bailuke aurrera egin.

• 
  Gaztelekuko udal garbitegia, gaur egun Gaztelekuko Udal Zentroa.
• 
  Salbatzailea eliza.
• 
  Epalza kaleko eskola

Finantzazioa

Salbatzaile Dantza Taldeak udalak entseguak egiteko utzitako lokala erabiltzen du, eta dantza ikastera joaten diren umeek ordaintzen duten kuota materiala erosteko da. Saio berezietan eta ezkontzetan lortzen den dirua taldearentzat izaten da, dauden beharretarako (tartean jantziak eta elementuak erosteko) eta horregatik esan daiteke talde autofinantzatua dela (diru-laguntza baten bat izan duelako, adibidez, 40.urteurrenerako). Eta adibidez, urtean zehar zozketatzen diren mariskaden dirua Euskal Jaia antolatu ahal izateko da. Baina azpimarratu behar da taldeak duen altxor garrantzitsua dela, zalantzarik gabe, bere partaideek egiten duten lan boluntarioa, gazte eta kide asko dantzaria izateaz gain, dantza-monitore direlako, edo ekitaldien antolakuntzan eta lanetan laguntzen dutelako, guzti guztiak musu-truk.

Taldearen jarduerak

Taldeak Euskal Herriko zazpi herrialdeetako dantzak irakasten eta eskaintzen ditu emanaldietan. Haur eta gazteentzat egunero dantzak erakusteaz gain, duela urte batzuez geroztik 20 eta 60 urte bitarteko pertsona nagusiei dantza Popularrak erakusten dizkiete dohainik, astean behin antolatutako ikastaroetan.

Salbatzaile Dantza Taldeko kideek dantza saioak eskaintzen dituzte auzoan, Aste Nagusian, Arriaga aurrean Bilbao dantzan programaren barruan, Dantzari Egunetan, Urepelen (Xalbadorren omenaldian), beste toki ugaritan... Horiekin batera, beste ekitaldi mota anitzetan hartzen du parte, esate baterako, Red Bull Jauzien Txapelketan Ohorezko Aurreskua eskaintzen eta adarra jotzen, itsasontzian heldutako turistentzat dantza egiten... Inauterietan auzoan Euskal Herriko toki bateko Inauteria dantzatzen eta antzezten, Santiago plazan erromeria antolatzen hilabetero azken larunbatetan Bilbon Dantzan kanpainaren barruan, Bilboko Erraldoi eta buruhandiak eramaten (Aste Nagusiaren hasieratik, lehenengo Mari Jaia ere eramanda), eta amaitu ezineko abar luzea.

Aipatutakoekin batera, taldea ekainaren lehenengo asteburuan duela 17 urtez geroztik Euskal Jaia antolatzen ari da, auzoko jai batzordea desagertu zenetik, auzoko bizilagun ugariren laguntzarekin; Olentzero eta Gabon Zaharraren brindisa ere ospatzen ditu Funiko plazan, jaiak berotzeko argazki lehiaketak antolatu ditu taldeak auzo bizitza sustatzeko, eta azken hiru urteotan egutegi bat argitaratu du auzoko eta lehiaketetako argazkiekin. Ezin ahaztu, bere egunean, Athleticen finalak ikusteko pantailak jarri zituela eta parte hartu zuela Funiaren mendeurrenaren ospakizunetan. Gainera Salbatzailearen Fanfarreak saioak eskaintzen ditu Aste Nagusiko erromerietan, eta hainbat herritan eta auzotan.

Jarduera horiek guztiez gain, auzoko gainontzeko elkarteekin harremanetan dago etengabe Salbatzaile, hainbat ekimen aurrera ateratzeko, esate baterako, Korrika, Uribarri Eguna, Euskaraldia... (Urribarri Auzolan, Tanttaka, Auzoa Berritzen auzoko merkatarien elkartea...).

Beraz, Salbatzaile Dantza Taldea dantza talde bat baino askoz gehiago da, urtez urte bere kideek egindako lan boluntarioari esker auzoaren bizitzaren ardatz bihurtu delako, auzokideen sare zabala osatzea lortu duelako, auzo bizitza mantentzera laguntzen duelako, parte hartu nahi duenarentzat beti irekita, denok Salbatzaile taldekoak izateagatik harro sentitzea lortuz.

Aratusteak

Urtero, Salbatzaile Dantza Taldeak Euskal Herriko aratuste desberdinak plazaratzen ditu:

Urtea	Aratustea	Lekua
2014	Kaskarotak	Lapurdi
2015	Behenafarroa	Nafarroa Beherea
2016	Lantz	Lantz, Nafarroa
	Sorgin Dantza	Lasarte-Oria, Gipuzkoa
	Atorrak eta Lamiak	Mundaka, Bizkaia
2017	Lantz	Lantz, Nafarroa
	Sorgin Dantza	Oria, Gipuzkoa
	Atorrak eta Lamiak	Mundaka, Bizkaia
2018	Lapurdi	Lapurdi
2019	Atorrak eta Lamiak	Mundaka, Bizkaia
	Lapurdi	Lapurdi
2020	Behenafarroa	Nafarroa Beherea
	Zaku Zaharrak	Lesaka, Nafarroa
2021	COVID-19a dela eta, bertan behera utzi zen.
2022	COVID-19a dela eta, bertan behera utzi zen.
2023	Sorgin Dantza	Oria, Gipuzkoa
	Momotxorroak	Altsasu, Nafarroa
	Lapurdi	Lapurdi

Landutako Dantzak

Euskal Herriko zazpi lurraldetakoak diren honako dantzak landu eta plazaratu ditu Salbatzaile Dantza Taldeak:

Bizkaia:

• Dantzari Dantza
• Kaixarranka
• Lanestosa
• Atorrak eta Lamiak

Araba:

• Txulalai

Gipuzkoa:

• Sorgin Dantza

Nafarroa:

• Lantz

Lapurdi:

• Lapurdiko kaskarotak

Zuberoa:

• Maskarada

Sariak

• Pacesita (Fundación Cultural "México, Orgullo y Tradición", 2020)

Kanpo estekak

• Kaxarranka Funikularreko plazan. Bideoa. Salbatzaile dantza taldea, 2021. Facebook. Bideoa.
• Salbatzaile Dantza Taldearen bideo tutorialak: Alundun alunelu, Txulalai, Marmutx, Jauziak (Aintzina pika, Ostalerra, Larraburu, Hegi, Jauziak), eta Agurra.

• Datuak: Q113838062