Hergé

Wikipedia, Entziklopedia askea
Herge» orritik birbideratua)
Hergé


Tintin (en) Itzuli zuzendari artistiko

Bizitza
Jaiotzako izen-deiturakGeorges Prosper Remi Remi
JaiotzaEtterbeek1907ko maiatzaren 22a
Herrialdea Belgika
BizilekuaEtterbeek
Etterbeek
Watermael-Boitsfort
Céroux-Mousty (en) Itzuli
HeriotzaWoluwe-Saint-Lambert1983ko martxoaren 3a (75 urte)
Hobiratze lekuaDieweg Cemetery (en) Itzuli
Heriotza moduaberezko heriotza: leuzemia
Familia
Ezkontidea(k)Germaine Kieckens  (1932 -  1977)
Fanny Rodwell (en) Itzuli  (1977 -  1983)
Hezkuntza
HeziketaInstitut Saint-Luc (en) Itzuli
Q97278379 Itzuli
(1913ko irailaren 29a - 1914ko ekaina)
Q98667129 Itzuli
(1914ko iraila - 1919)
Q98668065 Itzuli
(1919ko urriaren 7a - 1920)
Institut Saint-Boniface Parnasse (en) Itzuli
(1920ko iraila -
Hizkuntzakfrantsesa
Brusselian (en) Itzuli
Jarduerak
Jarduerakumorista grafikoa, idazlea, komikigilea, gidoilaria, ilustratzailea eta marrazkilaria
Enplegatzailea(k)Le XXe Siècle (en) Itzuli  (1925eko irailaren 1a -  1940ko maiatzaren 8a)
Casterman (en) Itzuli  (1934ko martxoa -
Le Soir  (1940ko urriaren 15a -  1944ko irailaren 3a)
Le Lombard (en) Itzuli  (1946ko irailaren 26a -
Tintin (en) Itzuli  (1946ko irailaren 26a -
Lan nabarmenak
Jasotako sariak
InfluentziakThree Men in a Boat (en) Itzuli, They and I (en) Itzuli, Roughing It (en) Itzuli, George McManus, Georges Colomb (en) Itzuli, Jean-Jacques Waltz (en) Itzuli eta Alain Saint-Ogan (en) Itzuli
KidetzaQ98668596 Itzuli
MugimenduaSchool of Brussels (en) Itzuli
Izengoitia(k)Hergé
Genero artistikoaligne claire (en) Itzuli
Zerbitzu militarra
Parte hartutako gatazkakBigarren Mundu Gerra
Sinesmenak eta ideologia
Erlijioakatoliko ez-elizkoia

tintin.com…
IMDB: nm0378960 Allocine: 36036
Musicbrainz: fd6fc1a8-9ad2-407f-a4e1-fe71d4b98d70 Discogs: 552030 Find a Grave: 4493 Edit the value on Wikidata
Galerie de Traitres "Salduen galeria"ren orria, "L'Insoumis" taldeak argitaratua, Georges Remy (sic)-ren inguruan, Hergé, Anderlechten Erresistentziaren Museoan

Georges Remi Hergé izengoitiz ezaguna (Brusela, 1907ko maiatzaren 22a – Brusela, 1983ko martxoaren 3a) komikigile belgikarra izan zen. Tintin pertsonaiaren sortzaile, eta Jou, Zette eta Jocko edo Quico eta Flupi.

Hergéren jaiotetxea
Hergéren hilobia


Biografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Georges Remiren biografia jaio baino lehen gertaturiko pasadizo batek markaturik: ez zuen izan bere aitona ezagutzeko aukera. Léonie Dewignek, bere amona, aita ezezagunaren seme bizkiak izan zituen 1882an (Alexis, Hergéren aita, eta Léon). 1893an familia osatu zuen Philippe Remirekin, beraz adopiozko aitona izan zuen. Horrexegatik agian bere izengoitia izen-abizen hizkiekin osaturik dago, alderantziz idatzita.[1]

Haur bat baino ez da marrazkigintzarekiko duen zaletasuna deskubritzen duenean. Bere lehen pertsonaiak "Le boy scout belge" aldizkarian argitaratzen dira. [2] Nerabea zela, marrazkiak eginten zituen Le Boy-Scout aldizkarian eta 1924 urtean hasi zen "Hergé" ezizena erabiltzen, R.G., bere izenaren inizialak alderantziz ipintzetik dator.[1]

1925an sartu zen diseinatzaile gisa Journal du XXème aldizkarian. Garai horretan, bere dokumentazio lan neketsuagatik eta inguruko mundua ezagutzeagatik nabarmentzen da. Berehala,Le Petit Journal du 20ème gazte gehigarriaren erredaktore burua izatera pasa zen[3]

Bigarren Mundu Gerraren ondoren, 1946ko irailaren 26an, Le Journal de Tintin : (7 eta 77 bitarteko gazteentzako egunkaria) sortu zuen, 1993 arte iraungo zuena. [4]

1950ean "Les Studios Hergé" konpainia sortu zen. 1986tik 2006ra, Herge studioak Hergé Fundazioa GKE bihurtu ziren, GKE entitatearekin. [2]


Bere lanik ezagunenak "Tintin" pertsonaiaren 23 liburu sortarenak dira. Hasiera eman zion, 1929ko urtarrilaren 10ean, gaztetxoei zuzendutako Le Petit Vingtièmealdizkari katolikoaren osagarrian.(Les Aventures de Tintin, reporter du Petit "Vingtième", au pays des Soviets).

Kazetari grafiko gaztea zen Tintin 14 urterekin agertu zenean lehengo abenturan. Lehenengo lan horiek Norbet Wallezek, engargatu zizkion; argitalpenaren orduko zuzendaria zen, apaiza eta faxista ezaguna (1947-1950 bitartean gartzelan egon zen naziei laguntzeagatik) eta horren kutsua nabari zaie. Ondoren nazien aldeko Le Soir aldizkarian ere argitaratu zuen eta Léon Degrellerekin, Waffen SS izandako kidea eta Rexismoaren fundatzailea, harremana izan zuen.

1983ra arte bizirik iraun zuen, Kazetari alferrena izanik(ez baitzuen kronika bakar bat ere idatzi) eta gaztetasuna galdu gabe, zeren eta bilduma agurtu zenean, 23 abentura bizi ondoren, pertsonaia 17 urte zituen. Beste lan batzuen artean "Quick et Flupke"(1930ean)eta "Jo, Zette et Jocko" (1935ean) ditugu.[2]

1983ko martxoaren 3an, Bruselako Saint - Luc ospitaleko zainketa intentsiboen unitatean ZIUn , [5] hil zen, leuzemiak jota[6]

Egilearen ekarpen nagusia: Tintin[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Balorazio kuantitatiboa ikaragarria bada kualitatiboa izugarria da ere. Estatistikari begira: Tintinen abenturak 116 hizkuntzatan itzulitako bilduma da[7].1929tik hona 250 milioi kopia baino gehiago saldu ditu. [8] Hamairu aldiz zinemara moldatuta, horietatik lau telebistara[9]

Tintin pertsonaiaren ospearen islada agerian utzi zuten 1999ko otsailaren 3an, Frantziako politikariek. Frantziako Nazio Biltzarrean eztabaidatu zuten Tintin pertsonaiaren ideologiari buruz. Eztabaida hau irekia dago oraindik, erreakzio kontrajarriak sortzen ditu : Tintinofilo grinatsuen edo kontrako kritikari sutsuak[10]

Felipe Hernández Cava, komiki-ikertzaile eta gidoilariaren esanetan, ideologiaren inguruko eztabaidak testuinguru historikoan jarri behar dira: gaztaroan egilea giro katoliko erreakzionarioetan bizi zen, hortik bere ideia eta lagun kontserbadoreak (Wallez abadea edo Leon Degrelle, errexisten burua, faxista belgikar katolikoak). Alemanen okupazioan zehar ‘’Le Soir’’ egunkarian lan egin zuen. Tintin pertsonaia bera ez da geratu epaiketa ideologikoaren kanpo: kolonialista, boltxebike kontrakoa, misoginoa, antisionista [5]

Felipe Hernández Cavaren ustez ideologiaren haratago balio handiko lana egin zuen, eta egilearen meritu artistikoak azpimarratu beharra dago. “Lerro argia”ren teknikaren sortzailetzat hartzen zaio. Teknika hori pertsonaien ertzak zehaztasun handiko lerroekin markatzean datza. Cavaren iritziz, Hergé ez da teknikaren sortzailea Caran d'Ache diseinatzailea aurrekaria izan zen horretan. [11] Era berean Espanian ere teknika honen ordezkari ugari zeuden hogeigarren hamarkadan. Besteak beste: Francisco López Rubio (Conejo Roenueces pertsonaiarekin, Gente menuda aldikarian argitaratuta), Jesús Sánchez Tena (Machucho eta Pilongo pertsonaiekin), Salvador Bartolozzi (Pinotxorekin) eta Rafael de Penagos. Heriotzak lehengo bi kasuetan edo Espainiako Gerra Zibilak bestetan areagotzi egin zuen artisten eta komikiaren garapena. [12]

Dirudienez 1922ko oporretan Hergé skouta Bartzelonan egon zen eta posible da edizioaren hiriburu honetan “lerro argia” teknikaren maisuak ezagutzea, besteak beste: Jesus Sanchez Tena eta bere “Machucho eta Pilongo” komikia [13]

Luis Alberto de Cuencak Herge jasotzen dituen eraginen artean Alain de Saint Ogan aipatzen du, eta bere pertsonaiak Zig et Puce eta bi bildumak: Louis Fortonen Les Pieds Nickelés eta Bécassine baserritar bretainiarra, Émile-Joseph-Porphyre Pinchonek sortutakoa. [14]


Egilearen lana nabarmentzen duten ezaugarrien artean, honako hauek aipa daitezke:

  • Marrazkiaren bitartez, argitasunaren edertasuna eta ulermena erraztea bilatzen du, eta kolorea formaren zerbitzura jartzen zuen [15] [16] Manuel Saezek Hergé Fred Astairerekin konparatu du ( marrazkiaren Fred Astaire, bere hitzetan)
  • Arkeologo baten antzean lana egiten du: bere lanerako dokumentazioa prestatu, detaileak zaindu eta elementu guztiei kokapen zehatza eman prezisio handiarekin. Lan horren emaitza da itxia den mundu baten sorrera, autoerreferentziala eta sinesgarria, koherentea. Liluragarria da ere, objektu bizigabeen tratamendua, komikiak atmosferaz hornitzeko erabiltzen direnak, apaintzeko helburura mugatu gabe. [17] Dis Berlin margolariak definitzen du Hergé bi ezaugarri nabarmenekin: bildumagilezalea eta bidaiari mugaezina, Jules Verne moduan.[18]
  • Edizioaren ezaugarri materialei dagokienez azpimarratzekoa da albumen edizio zaindua, bokazio iragankorrarekin argitaratuak, garestiagoak eta beste komikiekin alderatuta ez hain eskuragarriagoak. [19] [20] Bilduma historian zehar moldaketak izan zituen, kolorea eta orri kopuruarean aldaketak besteak beste. Hasierako lanak, 1930. hamarkadakoak txuri-beltzean ziren. Kolorea beranduago sartu zen 1940. hamarkadan. Bildumaren historian zehar Orri kopurua aldatu zen: 1930. hamarkadako zenbaki batzuk 128 orrialde zituzten eta hurrengo hamarkadan orri kopuru erdira pasa ziren. [21]


  • Emozioari dagokionez, garrantzi emozional txikiagokoa da, batzuetan maniki bat bezalakoa da Tintin.Pertsonaiaren emozio eskasa konpentsatu egiten da narrazioaren erritmoarekin, eta horrek pizten duen irakurtzeko jakin-mina pizten du [20][18]
  • Aldi berean solidoegia izan daiteke, hau da eboluzionatzeko ez oso irekia, klasizismoan sustraiatuta dago, Franquin historietistarekin alderatuta [22]


  • Errealitatearen irudia Tintinen

Pelayo Ortegak azpimarratzen du Hergék zuen munduaren ezagutza eta dokumentazio lan intentsiboa, helduen munduan ahalik eta hoberen isladatzeko nahian.Jules Verneren moduan bere lanak profetikoak izan ziren.[23] Horrela gertatu zen meteorito baten jaitsierarekin (L'étoile mystérieuse alean) eta ilargiaren bidaiarekin (On a marché sur la Lune alean) besteak beste.[24]

José Carlos LLop idazleak komikiak errealitatea ezagutzeko ematen zuen aukera aipatzen du, XX. mendearen historia eta bizitza. Adibide gisa bi aipamen: nazismoa irudikatu zuen, Borduria izeneko fikziozko diktaduraren bitartez eta Les Bijoux de la Castafiore alean koloretako telebista agertzen zen.[24]

Espainian 60. hamarkadan ezagutu zen Tintin,La actualidad española aldizkariaren azkeneko orrialdetan, txuri beltzez argiratuak. Tintinen pertsonaien artean,L'étoile mystérieuse alean, Espainian jaiotako pertsonaia dugu, Porfirio Bolero y Calamares, Salamankako unibertsitarearen irakaslea. [25]

Tintin pertsonaiaren eragina[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Eragin nabarmena izan du komikigintzako beste artista batzuengan Pirienotako bi aldeetara: Jacques Tardi, Yves Chaland, Mique Beltrán, Daniel Torres, Macharmut [26][13]Bakoitzak bere estiloaren arabera txertatzen du eragin hori. [27].

Juan Manuel Bonet tintinofiloen artean aiptatzen ditu zinemaren munduko egile ospetsuak : Alain Resnais, edo Steven Spielberg bera, zeinek Tintin pertsonaiaren eskubideak erosteko interesa adierazi zuen. [28] Bere eragina ez zen hain nabarmena Ameriketan. 90. hamarkadatik aurrera Tintinek sorturako interesa areagotu zen. Amerikar pop munduarentzat ere Tintinen irudia garrantzitsua izan da.[14]

Ibilaldi profesionala[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Egilearen inguruan polemika egon da, beti ere artetik kanpoko auziengatik. Besteak beste, nazien kolaboratzailetzat hartu izan zuten eta Bigarren Mundu Gerra bukatu ondorengo urteetan lau aldiz atxilotu zuten kontu politikoak zirela eta. 1944tik, Bruselaren okupazio alemaniarra amaitu zenetik, 1946 arte komikirik ez zuen argitaratu hau guztia zela eta. Orduan nolabait errugabetu egin zuten eta lanean segitu ahal izan zuen, hurrengo urteetan krisialdi pertsonalak jota ibiliko bazen ere.

Lanak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Tintin-en abenturak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  1. "Tintin sobieten herrialdean" (1929).
  2. "Tintin Kongon" (1931).
  3. "Tintin Amerikan" (1932).
  4. "Faraioaren Zigarroak" (1934).
  5. "Loto Urdina" (1935).
  6. "Belarri Hautsia" (1937).
  7. "Uharte Beltza" (1938)
  8. "Ottokarren Zetroa" (1939).
  9. "Urrezko hagindun karramarroa" (1941).
  10. "Izar misteriotsua" (1942).
  11. "Adarbakarraren sekretua" (1943).
  12. "Rackham Gorriaren altxorra" (1943).
  13. "Kristalezko 7 bolak" (1944).
  14. "Eguzkiaren Tenplua" (1948).
  15. "Tintin urre beltzaren lurraldean" (1950).
  16. "Ilargira bidean" (1953). Itzulpena:Patxi Apalategi
  17. "Ilargian oinez" (1953). Itzulpena:Patxi Apalategi
  18. "Tornasol auzia" (1956).Itzulpena:Patxi Apalategi
  19. "Ikatz stocka" (1958).
  20. "Tintin Tibeten" (1959).
  21. "Castafioreren bitxiak" (1962).
  22. "Sidneyrako 714 hegaldia" (1967).
  23. "Tintin eta pikaroak" (1976).
  24. "Tintin eta Alpha-Art" (Guztiz argitaratu gabea).

Jo, Zette eta Jocko[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  1. "Le Manitoba ne Répond Plus"
  2. "L’Eruption du Karamako"
  3. "Le Testament de Monsieur Pump"
  4. "Destination New York"
  5. "La Vallée des Cobras"

Quick et Flupke[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  1. "Haute tension"
  2. "Jeux interdits"
  3. "Tout va bien"
  4. "Toutes voiles dehors"
  5. "Chacun son tour"
  6. "Pas de quartier"
  7. "Pardon, Madame"
  8. "Vive le progrès"
  9. "Catastrophe"
  10. "Farces et attrapes"
  11. "Coups de bluff"
  12. "Attachez vos ceintures"

Bibliografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

monografiak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  • Algoud , Albert (ed) (2011). El ilustre Haddock. Barcelona : Norma, D.L. 1999. ISBN: 84-7904-992-8

Assouline, Pierre : Hergé. Barcelona : Destino, DS.L.1997 ISBN: 84-233-2950-X

  • Assouline , Pierre: Hergé. Barcelona : Destino, DS.L.1997 ISBN: 84-233-2950-X
  • Castillo Cáceres , Fernando: El siglo de Tintín : biografía. Madrid : Páginas de Espuma, 2004 .2ª ed. ISBN: 84-95462-44-1
  • Castillo Cáceres , Fernando: Tintín - Hergé : una vida del siglo XX . Madrid : Fórcola, D.L. 2011. ISBN: 978-84-15174-10-3
  • Farr , Michael: Tintín : el sueño y la realidad, la historia de la creación de las aventuras de Tintín: Barcelona : Zendrera Zariquiey, [2002]. ISBN: 84-8418-126-X
  • Farr , Michael: Tintín y Cía.. Barcelona : Zendrera Zariquiey, 2008. ISBN: 978-84-8418-376-1
  • Goddin , Philippe: Hergé y los bigotudos : la novela de una aventura. Barcelona : Juventud, D.L. 1992. ISBN: 84-261-2672-3
  • Hergé : Conversaciones con Hergé : Tintín y yo / Numa Sadoul ; traducción de Johanna Givanel Barcelona : Juventud, 1986 ISBN: 84-261-2168-3
  • Horeau , Yves: ¡Rayos y truenos! : Tintín, Haddock y los barcos .Barcelona : Zendrera Zariquiey : Noray, 2003. ISBN: 84-8418-131-6
  • Made in Tintin :: colección Harry Swerts Barcelona : Aura Comunicación, 1993. ISBN: 84-87711-57-X
  • Maricq , Dominique: : Hergé por él mismo. Barcelona : Zephyrum, 2016. ISBN:9788494527203
  • Ors , Juan E. D': Tintín, Hergé-- y los demás.Madrid : Libertarias, D.L. 1988. ISBN:84-7683-075-0
  • Peeters , Benoît: Hergé : hijo de Tintín. [Almería] : Confluencias, D.L. 2013. ISBN: 9788494169199
  • Soldevilla , , Joan M. : Abecedario de Tintín : anatonía[i.e. anatomía] de un personaje universal . Lleida : Milenio, 2003 . ISBN: 84-9743-064-6
  • Sterckx , Pierre : Hergé y el arte : el arte infinito del creador de Tintín. Barcelona : Zephyrum, D.L. 2016. ISBN: 9788494527241

hemeroteka[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  • (Gaztelaniaz) Barba Boada, Carles: Hergé : el padre de Tintín. Qué leer. ISSN 1136-3916. -- N. 125 (oct. 2007), p. 81-85
  • (Gaztelaniaz) Bertran, Arnau: La Mar de Tintín Qué leer día a día. ISSN 1136-3916 -- Vol/Nr 79, Paginas 46, Año verano 2003
  • (Gaztelaniaz) Bertran, Arnau: Tintín : real como la vida misma.Qué leer día a día ISSN 1136-3916 -- Año 7, n. 72 (dic. 2002) , p. 62-64
  • (Gaztelaniaz) Fontes, Ignacio : Tintín, ése soi disant periodista. Leer. -- Vol/Nr 141, Paginas 24-30, Año abr. 2003 5.
  • (Gaztelaniaz) López, Dámaso: Hergé, Tintín y las traducciones. Peonza. ISSN 1130-8370. -- N. 83 (dic. 2007), p. 33-38
  • (Gaztelaniaz) Mallorquí, César: Cuadro de honor del relato de aventuras. Primeras noticias. Revista de literatura. ISSN 1695-8365. -- N. 242 (2009), p. 57-63
  • (Gaztelaniaz) Naranjo, Francisco: Nostalgia colonial : la herencia de Hergé. CLIJ : Cuadernos de Literatura Infantil y Juvenil -- ISSN 0214-41230. -- N. 118 (julio-agosto 1999) ; p. 14-19
  • (Gaztelaniaz) Los 70 años de Tintín. CLIJ : cuadernos de literatura infantil y juvenil. -- Vol/Nr 118, Paginas 7-47, Año jul.-ago. 1999
  • (Gaztelaniaz) Riobóo, Jorge : 70 años de Tintín : De Le Petit Vingtième al Siglo XXI. Delibros : revista del libro. -- Vol/Nr 127, Paginas 38-40, Año dic. 1999.

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  1. a b (Gaztelaniaz) Sterckx, Pierre. (2016). Hergé y el arte: el arte infinito del creador de Tintín. Zephyrumediciones. , 11 or..
  2. a b c «Hergé : biographie courte, dates, citations» Linternaute.fr 2019.
  3. «Hergé : biographie courte, dates, citations» Linternaute.fr 2019.
  4. (Gaztelaniaz) González Lejarraga, Antonio. (1999). Ensayos en torno a los orígenes de la línea clara. En : Los 70 años de Tintin, Clij, Año 12, N.118 (jul.ago.1999). , 24 or..
  5. a b (Gaztelaniaz) Hernández Cava, Felipe. (1999). Un aniversario como pretexto: Los 70 años de Tintin, Clij, Año 12, N.118 (jul.ago.1999). , 9 or..
  6. «Hergé : biographie courte, dates, citations» Linternaute.fr 2019.
  7. «Erakusketa Exposición: TINTIN ““Entrevista a Pedro Rey “Hoy Tintin sería poco correcto” Vigo , 17abril 2018» Atlántico.net 2018.
  8. «Tintin: essentiels» En.tintin.com 2019.
  9. «Tintin:filmak» Filmaffinity 2019.
  10. (Gaztelaniaz) Los 70 años de Tintin, Clij, Año 12, N.118 (jul.ago.1999). , 7 or..
  11. (Gaztelaniaz) Hernández Cava, Felipe. (1999). Un aniversario como pretexto. En: Los 70 años de Tintin, Clij, Año 12, N.118 (jul.ago.1999). , 12-13 or..
  12. (Gaztelaniaz) González Lejarraga, Antonio. (1999). Ensayos en torno a los orígenes de la línea clara. En : Los 70 años de Tintin, Clij, Año 12, N.118 (jul.ago.1999). , 20 or..
  13. a b (Gaztelaniaz) González Lejarraga, Antonio. (1999). Ensayos en torno a los orígenes de la línea clara. En : Los 70 años de Tintin, Clij, Año 12, N.118 (jul.ago.1999). , 23 or..
  14. a b (Gaztelaniaz) de Cuenca, Luis Alberto. (1999). Tintin en el Museo (IVAM, 3 de marzo 1999). En: Los 70 años de Tintin, Clij, Año 12, N.118 (jul.ago.1999). , 32 or..
  15. (Gaztelaniaz) Hernández Cava, Felipe. (1999). Un aniversario como pretexto: Los 70 años de Tintin, Clij, Año 12, N.118 (jul.ago.1999). , 12 or..
  16. (Gaztelaniaz) IVAM museoa [Valentzia]. (1999). Tintin en el museo. En: Los 70 años de Tintin, Clij, Año 12, N.118 (jul.ago.1999). , 37 or..
  17. (Gaztelaniaz) Naranjo, Francisco. (1999). Nostalgia colonial: La herencia de Hergé. En: Los 70 años de Tintin, Clij, Año 12, N.118 (jul.ago.1999). , 15-16 or..
  18. a b (Gaztelaniaz) Berlin, Dis. (1999). Tintin en el Museo (IVAM, 3 de marzo 1999). En: Los 70 años de Tintin, Clij, Año 12, N.118 (jul.ago.1999). , 33 or..
  19. (Gaztelaniaz) Hernández Cava, Felipe. (1999). Un aniversario como pretexto: Los 70 años de Tintin, Clij, Año 12, N.118 (jul.ago.1999). , 10 or..
  20. a b (Gaztelaniaz) F. Díaz, Lorenzo. (1999). El Tintin que recuerdo En: Los 70 años de Tintin, Clij, Año 12, N.118 (jul.ago.1999). , 25-26 or..
  21. (Gaztelaniaz) de Cuenca, Luis Alberto. (1999). Tintin en el Museo (IVAM, 3 de marzo 1999). En: Los 70 años de Tintin, Clij, Año 12, N.118 (jul.ago.1999). , 31 or..
  22. (Gaztelaniaz) Hernández Cava, Felipe. (1999). Un aniversario como pretexto: Los 70 años de Tintin, Clij, Año 12, N.118 (jul.ago.1999). , 13 or..
  23. (Gaztelaniaz) Ortega, Pelayo. (1999). Tintin en el Museo (IVAM, 3 de marzo 1999). En: Los 70 años de Tintin, Clij, Año 12, N.118 (jul.ago.1999). , 37 or..
  24. a b (Gaztelaniaz) de Cuenca, Luis Alberto. (1999). Tintin en el Museo (IVAM, 3 de marzo 1999). En: Los 70 años de Tintin, Clij, Año 12, N.118 (jul.ago.1999). , 34-36 or..
  25. (Gaztelaniaz) de Cuenca, Luis Alberto. (1999). Tintin en el Museo (IVAM, 3 de marzo 1999). En: Los 70 años de Tintin, Clij, Año 12, N.118 (jul.ago.1999). , 34-35 or..
  26. (Gaztelaniaz) Naranjo, Francisco. (1999). Nostalgia colonial: La herencia de Hergé. En: Los 70 años de Tintin, Clij, Año 12, N.118 (jul.ago.1999). , 14-17 or..
  27. (Gaztelaniaz) Naranjo, Francisco. (1999). Nostalgia colonial: La herencia de Hergé. En: Los 70 años de Tintin, Clij, Año 12, N.118 (jul.ago.1999). , 17 or..
  28. (Gaztelaniaz) Bonet, Juan Manuel. (1999). Tintin en el Museo (IVAM, 3 de marzo 1999). En: Los 70 años de Tintin, Clij, Año 12, N.118 (jul.ago.1999). , 33 or..

Ikus, gainera[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Hergé Aldatu lotura Wikidatan