1913

1913. urtea
Kronologia
Mendeak	XIX.a • XX.a • XXI.a
Hamarkadak	1890(e)koa • 1900(e)koa • 1910(e)koa • 1920(e)koa • 1930(e)koa
Urteak	1910 • 1911 • 1912 • 1913 • 1914 • 1915 • 1916
Beste egutegi batzuetan
Gregoriotar egutegia	1913 ; MCMXIII
Ab urbe condita	2666
Armeniar egutegia	1362 ; ԹՎ ՌՅԿԲ
Bahá'í egutegia	69 – 70
Bengaliar egutegia	1320
Berber egutegia	2863
Egutegi budista	2457
Myanmarko egutegia	1275
Bizantziar egutegia	7421 – 7422
Koptoen egutegia	1629 – 1630
Etiopiar egutegia	1905 – 1906
Hebrear egutegia	5673 – 5674
	Egutegi hinduak
Bikram Samwat	1969 – 1970
Shaka Samvat	1835 – 1836
Kali Yuga	5014 – 5015
Iraniar egutegia	1291 – 1292
Islamiar egutegia	1331 – 1332
Japoniar egutegia	Taishō 2; (大正2年)
Korear egutegia	4246
Thailandiar eguzki egutegia	2456
Holozeniar egutegia	11913

Daturen bat gaineratzen baduzu, egunaren lotura segi dezakezu han ere sartzeko. Eskerrik asko!

Gertaerak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Euskal Herria[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Otsailaren 1a – "Euzkadi" egunkaria kaleratu zuen lehenengo aldiz EAJk.
Ekainaren 2a – Nafarroa, Lapurdi eta Nafarroa Beherean egondako uholdeek bost hildako eragin zituzten.
Uztailaren 13a – «Topo» linea inauguratu zuten egunean, Irungo geltokitik gertu, bi trenek elkar talka egin zuten, 7 hildako izanik.

Mundua[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Martxoaren 12a – Canberra Australiako hiriburu bihurtu zen.
Martxoaren 18a – Jurgi I.a Greziako erregea hil zuten haren aurkako atentatuaren ondorioz.
Irailaren 14a – Karl Marxen "Kapitala" liburuaren lehenengo liburukia kaleratu zuten.

Arte eta kultura[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Otsailaren 1a – Euzko Alderdi Jeltzaleak bultzatuta Euzkadi egunkariaren lehen zenbakia argitaratu zuten. Euskal atala izeneko sailean euskarazko artikuluak ere argitaratzen zituen. Lauaxeta, Kirikiño edo Kizkitza gisako idazleek hartu zuten parte.
Apirilaren 1a – Bizitza laburra (gaztelaniaz: La vida breve), Manuel de Fallaren musika eta Carlos Fernández Shawren libretoa duen opera estreinatu zen Nizako Udal Kasinoan.

Zientzia eta teknologia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Kirolak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Euskal Herria[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Martxoaren 22a – Irungo Racing-ak irabazi zion Athletic-i Espainiako Futbol Errege Kopa (F.E.C.F.). Hurrengo egunean, U.E.C. erakundeak antolatutako finalean Real Sociedadek galdu zuen F.C. Barcelonaren aurka.
Apirilaren 13a – Aviron Bayonnais errugbi taldea Frantziako txapelduna izan zen finala 31-8 irabaziz Parisko SCUF-en aurka.
Abuztuaren 21a – San Mames futbol zelaia inauguratu zuten Bilbon.
Urriaren 5a – Atotxako futbol zelaia inauguratu zuten Donostian.

Mundua[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Martxoaren 24a – Ingalaterrak Bost Nazioen Txapelketa irabazi zuen, "Grand Slam"-a lehenengo aldiz eskuratuz eta "Triple Crown" laugarren aldiz.
Apirilaren 5a – Ameriketako Estatu Batuetan sortu zuten herrialdeko futbol federazioa, "United States Soccer Federation" alegia.
Uztailaren 7a – Frantziako Tourra irabazi zuen Philippe Thys belgiarrak, berak lortuta lehenengo aldiz.

Jaiotzak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Urtarrila[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Urtarrilaren 1a – Eliot Janeway, Estatu Batuetako ekonomista politiko garrantzitsuenetako bat (h. 1993).
Urtarrilaren 4a – Marta Staņa, letoniar arkitekto modernista (h. 1972).
Urtarrilaren 4a – Malietoa Tanumafili II.a, Samoako estaruburua (h.2007).
Urtarrilaren 6a – Edward Gierek, poloniar politikari komunista (h. 2001).
Urtarrilaren 6a – Loretta Young, estatubatuar aktorea (h. 2000).
Urtarrilaren 9a – Richard Nixon, Ameriketako Estatu Batuetako 37. Presidentea (h. 1994).
Urtarrilaren 10a – Gustáv Husák, Txekoslovakiako presidentea (h. 1991).
Urtarrilaren 14a – Benita Gil, espainiar maistra eta koordinatzaile sindikala (h. 2015).
Urtarrilaren 14a – Motoo Tatsuhara, japoniar futbolaria (h. 1984).
Urtarrilaren 15a – Lloyd Bridges, estatubatuar aktorea (h. 1998).
Urtarrilaren 20a – José Agüero, bizkaitar toreatzailea (h. 1997).
Urtarrilaren 20a – Joan Borboikoa eta Battenbergekoa, Joan Karlos I.a Espainiako erregearen aita (h. 1993).
Urtarrilaren 22a – Vicente Moriones, nafar anarkista (h. 1970).
Urtarrilaren 24a – Norman Dello Joio, estatubatuar musikagilea (h. 2008).
Urtarrilaren 25a – Witold Lutosławski, poloniar musikagilea, Poloniako XX. mendeko musikagile handientzat hartua (h. 1994).
Urtarrilaren 25a – Donald Maclean, britainiar diplomazialari eta espioia, Cambridge bostetako bat (h. 1983).
Urtarrilaren 26a – Pablo Barcos, bizkaitar futbolaria (h. 1997).
Urtarrilaren 28a – Antonio Maria Eizmendi Goenaga, Loidi-Saletxe, gipuzkoar bertsolaria (h. 1991).
Urtarrilaren 29a – Victor Mature, estatubatuar aktorea (h. 1999).
Urtarrilaren 30a – Antonio Izagirre, Eusko Gudarosteko gudari ohia.
Urtarrilaren 30a – Amrita Sher-Gil, indiar margolaria (h. 1941).

Otsaila[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Otsailaren 2a – Teresa Atutxa, Sor Amparo, gipuzkoar erlijiosa (h. 2000).
Otsailaren 2a – Masanobu Fukuoka, japoniar nekazaria, ospetsua nekazaritzan aldeztu zuen metodo eta prozedura naturalengatik (h. 2008).
Otsailaren 4a – Étienne Martin, frantziar eskultorea (h. 1995).
Otsailaren 4a – Sabina Olmos, argentinar aktorea eta tango abeslaria (h. 1999).
Otsailaren 4a – Rosa Parks, afro-amerikar jostuna, Afro-amerikarren eskubide zibilen aldeko mugimenduko aktibista garrantzitsua (h. 2005).
Otsailaren 6a – Mary Leakey, britainiar paleoantropologoa (h. 1996).
Otsailaren 7a – Ramon Mercader, PSUC alderdiko kataluniar militantea, Troski hil zuelako ezaguna (h. 1978).
Otsailaren 7a – Romualda Zuloaga, bizkaitar panderojolea (h. 1971).
Otsailaren 12a – J. Mallorquí, eleberri komertzial asko idatzi zituen gaztelaniazko idazle katalana (h. 1972).
Otsailaren 13a – Khalid Saudi Arabiakoa, Saudi Arabiako erregea (h. 1982).
Otsailaren 13a – Marguerite Vogt, alemaniar minbiziaren-biologo eta birologoa (h. 2007).
Otsailaren 14a – Jimmy Hoffa, estatubatuar sindikalista (1975ean desagertua).
Otsailaren 19a – Maria Dolores Goya Mendiola, gipuzkoar irakaslea (h. 1986).
Otsailaren 23a – Salvador Artigas, espainiar futbolari eta entrenatzailea (h. 1997).
Otsailaren 25a – Gert Fröbe, alemaniar aktorea (h. 1988).
Otsailaren 26a – George Granville Barker, britainiar poeta, antzerkigile, eleberrigile eta kritikaria (h. 1991).
Otsailaren 26a – Minoru Honda, japoniar astronomo zaletua (h. 1990).
Otsailaren 26a – Hermann Lenz, alemaniar idazlea (h. 1998).
Otsailaren 27a – Basilio Pujana, bizkaitar bertsolari eta idazlea (h. 2005).
Otsailaren 27a – Paul Ricoeur, frantziar filosofoa (h. 2005).
Otsailaren 27a – Irwin Shaw, estatubatuar eleberrigile, antzerkigile eta gidoigilea (h. 1984).

Martxoa[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Martxoaren 1a – Anjel Lekuona Beitia, bizkaitar gudaria, nazien kontzentrazio esparru batean eraila izan zena (h. 1945).
Martxoaren 2a – Lucio del Álamo, arabar kazetari eta idazlea (h. 1988).
Martxoaren 3a – Margaret Bonds, estatubatuar konpositore, pianista, moldatzaile eta irakaslea (h. 1972).
Martxoaren 3a – Roger Caillois, frantziar antropologo eta idazlea (h. 1978).
Martxoaren 4a - Taos Amrouche, aljeriar idazle eta abeslaria, eleberri bat argitaratu zuen lehen emakume aljeriarra (h. 1976).
Martxoaren 6a – Miguel Pelay Orozco, gipuzkoar idazlea (h. 1998).
Martxoaren 8a – Mouloud Feraoun, aljeriar idazlea eta irakaslea (h. 1962).
Martxoaren 10a – Adam Schaff, poloniar filosofoa eta soziologoa (h. 2006).
Martxoaren 13a – Abraham Guillén, espainiar militante anarkista, sozialismo autogestionarioaren teorikoetako bat (h. 1993).
Martxoaren 15a – Ramón Gabilondo, gipuzkoar futbolari eta entrenatzailea (h. 2004).
Martxoaren 16a – Ramón Lekuona, gipuzkoar futbolaria (h. 1999).
Martxoaren 18a – René Clément, frantziar zinema zuzendaria (h. 1996).
Martxoaren 21a – Emilio Alonso Arbeletxe, euskal herritar saskibaloi jokalaria (h. 1998).
Martxoaren 22a – Sabiha Gökçen, turkiar militar eta hegazkinlaria, munduko lehenengo emakume borroka-hegazkinlaria (h. 2001).
Martxoaren 25a – Bitor Lekunberri, Otxabiña, gipuzkoar miliziano komunista (h. 2005).
Martxoaren 26a – Paul Erdős, hungariar matematikaria (h. 1996).
Martxoaren 26a – Jacqueline de Romilly, frantziar humanista izan zen, helenista, itzultzaile, saiakeragile eta akademikoa (h. 2010).
Martxoaren 29a – Georges Candilis, azerbaijandar jatorriko frantziar arkitektoa (h. 1995).
Martxoaren 30a – Ċensu Tabone, Maltako 4. presidentea (h. 2012).

Apirila[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Apirilaren 3a – Per Borten, Norvegiako lehen ministroa (h. 2005).
Apirilaren 5a – Antoni Clavé, kataluniar margolari, eskultore eta artista grafikoa (h. 2005).
Apirilaren 5a – Nicolas Grunitzky, Togoko presidentea (h. 1969).
Apirilaren 8a – Sourou-Migan Apithy, Dahomeyko presidentea (h. 1989).
Apirilaren 10a – Stefan Heym, alemanezko eta ingelesezko alemaniar idazlea (h. 2001).
Apirilaren 11 – Kandido Izagirre, gipuzkoar lexikografoa (h. 1967).
Apirilaren 12a – Sabah Al-Salim Al-Sabah, Kuwaiteko emirra (h. 1977).
Apirilaren 16a – Jacques Delarüe-Caron de Beaumarchais, lapurtar diplomazialaria (h. 1979).
Apirilaren 17a – Jose Estornes Lasa, euskal idazle eta hizkuntzalaria (h. 1987).
Apirilaren 30a – Enrique Soladrero, bizkaitar futbolaria (h. 1976).
Apirilaren 30a – Yasuo Suzuki, japoniar futbolaria (h. 2000).

Maiatza[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Maiatzaren 2a – Anastasio Bienzobas, euskal herritar futbolaria (h. 1982).
Maiatzaren 6a – Stewart Granger, ingeles-estatubatuar aktorea (h. 1993).
Maiatzaren 8a – Juan Goikoetxea Maiza, Basarteko apaiza, gipuzkoar idazlea eta euskaltzaina (h. 1983).
Maiatzaren 11 – Robert Jungk, austriar idazle eta militante ekologista (h. 1994).
Maiatzaren 13a – William Tolbert, Liberiako 20. presidentea (h. 1980).
Maiatzaren 15a – Aurora Arnaiz, bizkaitar idazlea, unibertsitateko irakaslea, jurista eta politikaria (h. 2009).
Maiatzaren 16a – Maritxu Zagala, Espainiako Gerra Zibilean erbesteratutako tolosar emakumea (h. 2017).
Maiatzaren 18a – Charles Trenet, frantziar abeslaria, musikagilea eta poeta (h. 2001).
Maiatzaren 20a – Teodoro Fernández, perutar futbolaria (h. 1996).
Maiatzaren 20a – William Hewlett, estatubatuar asmalaria, Hewlett-Packard konpainiaren sortzaileetako bat (h. 2001).
Maiatzaren 26a – Erich Bautz, alemaniar txirrindularia (h. 1986).
Maiatzaren 26a – Peter Cushing, ingeles aktorea (h. 1994).
Maiatzaren 26a – Pierre Daninos, frantziar idazlea eta kazetaria (h. 2005).
Maiatzaren 27a – José Vela Zanetti, espainiar margolaria (h. 1999).
Maiatzaren 27a – Wols, alemaniar margolari eta argazkilaria (h. 1951).

Ekaina[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Ekainaren 2a – Vicente Gerbasi, venezuelar olerkigile eta saiakeragilea (h. 1992).
Ekainaren 6a – Jiří Hájek, txekiar politikaria, nazien aurkako erresistentzian jardundakoa (h. 1993).
Ekainaren 9a – Jean Pinatel, lapurtar kriminologo eta katedraduna (h. 1999).
Ekainaren 10a – Edward Abraham, britainiar biokimikaria (h. 1999).
Ekainaren 11 – Roger Frey, frantziar politikaria (h. 1997).
Ekainaren 12a – Elisabeth Eidenbenz, suitzar irakasle eta erizaina, Elneko amaberrien etxea sortzeagatik ezaguna (h. 2011).
Ekainaren 18a – Oswald Teichmüller, alemaniar matematikaria (h. 1943).
Ekainaren 22a – Antonia Adroher Pascual, kataluniar maistra eta aktibista politikoa (h. 2007).
Ekainaren 24a – Gustave Deloor, flandriar txirrindularia (h. 2002).
Ekainaren 26a – Aimé Césaire, frantsesezko martinikar idazlea eta politikaria (h. 2008).
Ekainaren 27a – Philip Guston, estatubatuar margolaria (h. 1980).
Ekainaren 28a – Antonio Lasa, nafar klerigo eta dohatsua (h. 1936).
Ekainaren 30a – Alfonso López Michelsen, Kolonbiako presidentea (h. 2007).

Uztaila[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Uztailaren 1a – Joana Raspall i Juanola, kataluniar idazle, lexikologo eta liburuzaina (h. 2013).
Uztailaren 2a – Javier Ybarra, bilbotar enpresaburua, idazlea eta politikaria (h. 1977).
Uztailaren 3a – Anders Hald, daniar estatistikaria, estatistikaren historian egindako ikerketengatik ezaguna (h. 2007).
Uztailaren 8a – Alejandra Soler, valemtziar militante komunista (h. 2017).
Uztailaren 10a – Salvador Espriu, kataluniar olerkaria (h. 1985).
Uztailaren 11 – Kofi Abrefa Busia, Ghanako lehen ministroa (h. 1978).
Uztailaren 11 – Martin Gorostidi, euskal musikaria (h. 1988).
Uztailaren 12a – Willis Lamb, estatubatuar fisikaria, 1955eko Fisikako Nobel Saria (h. 2008).
Uztailaren 13a – José Zuazola, Donostiako udaleko Herri-lan Ingeniari nagusia, hiriak izandako ingeniaririk famatuenetakoa (h. 1973).
Uztailaren 14a – Pierre Caubet, zuberoar txanbelari eta laboraria (h. 1988).
Uztailaren 14a – Gerald Ford, Ameriketako Estatu Batuetako 38. Presidentea (h. 2006).
Uztailaren 17a – Roger Garaudy, frantziar filosofoa eta politikaria (h. 2012).
Uztailaren 21a – Dolores Txurruka Zubiria, bizkaitar noblezia eta aristokraziako kidea (h. 2018).
Uztailaren 23a – Michael Foot, ingeles politikari laborista (h. 2010).
Uztailaren 24a – Santiago Irigoyen, euskal herritar musikaria (h. 2007).
Uztailaren 27a – Vittorio Sereni, italiar idazlea (h. 1983).

Abuztua[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Abuztuaren 2a – Joaquín Ruiz-Giménez, espainiar politikari, abokatu eta kazetaria (h. 2009).
Abuztuaren 7a – Julián San Valero Aparisi, espainiar antropologoa eta arkeologoa (h. 1997).
Abuztuaren 10a – Charlotte Delbo, frantziar idazlea, Frantziako Erresistentziako kidea eta nazien kontzentrazio-esparruetatik bizirik ateratako lekukoa (h. 1985).
Abuztuaren 10a – Wolfgang Paul, alemaniar fisikaria, 1989ko Fisikako Nobel Saria (h. 1993).
Abuztuaren 13a – Makarios III.a, lehendabiziko Zipreko presidentea (h. 1977).
Abuztuaren 16a – Menahem Begin, Israelgo lehen ministroa (h. 1992).
Abuztuaren 17a – Mark Felt, Eztarri Sakona, estatubatuar FBIko kide eta barneko salatzailea (h. 2008).
Abuztuaren 17a – Oscar Gálvez, Argentinar automobil lasterketako pilotua eta 1 Formulako pilotua (h. 1989).
Abuztuaren 19a – Paul Maye, euskal txirrindularia, historian Paris-Tours gehien irabazi duena (h. 1987).
Abuztuaren 20a – Roger Wolcott Sperry, estatubatuar neurobiologoa, 1981eko Medikuntzako Nobel Saria (h. 1994).
Abuztuaren 22a – Bruno Pontecorvo, italiar fisikaria (h. 1993).
Abuztuaren 26a – Boris Pahor, esloveniar idazlea (h. 2022).
Abuztuaren 28a – Robertson Davies, kanadar eleberrigile, antzerkigile, literatura kritikari, kazetari eta irakaslea (h. 1995).
Abuztuaren 28a – John Wrathall, Rhodesiako 2. presidentea (h. 1978).
Abuztuaren 30a – Richard Stone, britainiar ekonomialaria, 1984ko Ekonomiako Nobel Saria (h. 1991).
Abuztuaren 31 – Helen Levitt, estatubatuar argazkilaria (h. 2009).

Iraila[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Irailaren 1a – Dan Davin, zeelandaberritar idazlea (h. 1990).
Irailaren 1a – Mary Santpere, katalan antzerki- eta zinema-antzezlea (h. 1992).
Irailaren 2a – Bill Shankly, eskoziar futbolari eta entrenatzailea (h. 1981).
Irailaren 3a – Alan Ladd, estatubatuar aktorea (h. 1964).
Irailaren 4a – Renato Castellani, italiar zinemagilea (h. 1985).
Irailaren 4a – Stanford Moore, estatubatuar biokimikaria, 1972ko Kimikako Nobel Saria (h. 1982).
Irailaren 4a – Kenzo Tange, japoniar arkitekto eta hirigilea (h. 2005).
Irailaren 6a – Leônidas da Silva, brasildar futbolaria (h. 2004).
Irailaren 7a – Isabel Lete Landa, Ahizpa Mertzedariak ordenako euskal moja (h. 1941).
Irailaren 7a – Anthony Quayle, ingeles aktore, antzerki zuzendari eta idazlea (h. 1989).
Irailaren 11 – Johanne Andersen, daniar apaiz luterotarra (h. 1999).
Irailaren 12a – Jesse Owens, estatubatuar atleta, Hitlerren garaiko Olinpiar Jokoetan 4 urrezko domina irabaztearren ospetsua (h. 1980).
Irailaren 13a – Julián Bergara, nafar futbolaria (h. 1987).
Irailaren 13a – Tadao Horie, japoniar futbolaria (h. 2003).
Irailaren 14a – Jacobo Árbenz, Guatemalako presidentea (h. 1971).
Irailaren 14a – Francisco Larrañaga, Txikito Iraetakoa, esku huskako gipuzkoar pilotaria (h. 1979).
Irailaren 15a – Antonio María Oriol, bizkaitar finantzari eta politikaria (h. 1996).
Irailaren 16a – Félicien Marceau, frantziar antzerkigilea idazlea (h. 2012).
Irailaren 18a – Ignacio Elizalde, nafar idazlea eta jesuita (h. 1993).
Irailaren 19a – Frances Farmer, estatubatuar aktorea eta telebista eta irratiko aurkezlea (h. 1970).
Irailaren 21a – Yolanda Bedregal, Yolanda de Bolivia, boliviar poeta eta eleberrigilea (h. 1999).
Irailaren 22a – Giovanni Valetti, italiar txirrindularia (h. 1998).
Irailaren 23a – Jose Maria Etxaburu, Kamiñazpi, euskal idazlea eta euskaltzain urgazlea (h. 2006).
Irailaren 23a – Tokutaro Ukon, japoniar futbolaria (h. 1944).
Irailaren 25a – Josef Bican, austriar txekiar futbolaria, futbolaren historiako goleatzailerik onenetakoa (h. 2001).
Irailaren 25a – Antonio Ibáñez Freire, arabar militar eta politikaria (h. 2003).
Irailaren 27a – Prudencio Danboriena, nafar jesuita (h. 1972).
Irailaren 27a – Albert Ellis, estatubatuar psikoterapeuta kognitiboa (h. [[]2007]).
Irailaren 27a – José Solís, espainiar politikaria (h. 1990).
Irailaren 29a – Miguel Fisac, Ciudad Realdar arkitektoa (h. 2006).
Irailaren 29a – Trevor Howard, antzerki, telebista eta zinemako ingeles aktorea (h. 1988).
Irailaren 29a – Stanley Kramer, estatubatuar zinema zuzendari eta ekoizlea (h. 2001).
Irailaren 29a – Silvio Piola, italiar futbolari eta entrenatzailea (h. 1996).
Irailaren 29a – Mikel Usatorre, bizkaitar itsastar eta militarra (h. 2000).

Urria[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Urriaren 1a – André Fougeron, frantziar margolaria (h. 1998).
Urriaren 3a – Solveig Gunbjørg Jacobsen, Antartikako Konbergentzia delako lerrotik hegoaldera jaio eta hazi zen lehen pertsona (h. 1996).
Urriaren 6a – Meret Oppenheim, alemaniar artista (h. 1985).
Urriaren 10a – Claude Simon, frantziar idazlea, 1985eko Literaturako Nobel Saria (h. 2005).
Urriaren 11 – John T. Parsons, estatubatuar ingeniaria, zenbakizko kontrol sistemaren asmatzailea (h. 2007).
Urriaren 18a - Odile Schweisguth, frantziar sendagilea, Europan onkologia pediatrikoaren aitzindaritzat hartua (h. 2002).
Urriaren 19a – Vinicius de Moraes, O Poetinha, brasildar poeta eta musikagilea (h. 1980).
Urriaren 19a – Vasco Pratolini, italiar idazlea (h. 1991).
Urriaren 20a – Juanita Gorroño, bizkaitar panderojolea, dantzaria eta irrintzilaria (h. 1991).
Urriaren 20a – Alejandro de la Sota, galiziar arkitektoa, Espainiako Estatuko XX. mendeko arkitekturako maisu handienetako bat (h. 1996).
Urriaren 22a – Bảo Đại, Vietnamgo azken enperadorea (h. 1997).
Urriaren 22a – Robert Capa, hungariar korrespontsal grafikoa, XX. mendeko ezagunenatakoa (h. 1954).
Urriaren 22a – Hans-Peter Tschudi, Suitzako presidentea (h. 2002).
Urriaren 24a – Tito Gobbi, italiar baritonoa (h. 1984).
Urriaren 25a – Klaus Barbie, Lyongo harakina, SS-ko eta Gestapoko goi kargua (h. 1991).
Urriaren 30a – Julian Alustiza, Aztiri, gipuzkoar poeta, idazle eta sermoilaria (h. 2005).

Azaroa[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Azaroaren 2a – Rafael Aburto, bizkaitar arkitektoa, arte zibilean aditua (h. 2014).
Azaroaren 2a – Burt Lancaster, estatubatuar aktorea (h. 1994).
Azaroaren 4a – Elizaveta Bykova, errusiar xake jokalaria (h. 1989).
Azaroaren 4a – Gig Young, estatubatuar aktorea (h. 1978).
Azaroaren 5a – Vivien Leigh, ingeles aktorea (h.1967).
Azaroaren 6a – María Bruguera Pérez, espainiar militante libertarioa eta aktibista feminista (h. 1992).
Azaroaren 7a – Albert Camus, frantziar idazle eta filosofoa, frantsesezko egilerik handienetarikoa eta 1957ko Literaturako Nobel Saria (h. 1960).
Azaroaren 8a – Anjel Kareaga, bizkaitar futbolaria (h. 1936).
Azaroaren 10a – Álvaro Cunhal, portugaldar politikari eta abokatu komunista (h. 2005).
Azaroaren 13a – R. Orin Cornett, estatubatuar fisikaria (h. 2002).
Azaroaren 14a – Pilare Alba, Elizondoko eskoletako maistra (h. 2015).
Azaroaren 14a – Mariano Navarro Rubio, espainiar politikari eta abokatua (h. 2001).
Azaroaren 17a – Maria Victoria Uribe Lasso, Euskal Herrian kargu instituzional baterako proposatu zen lehen emakumea (h. 1990).
Azaroaren 18a – Aisha Abdelrahman, Bint al-Shati, arabierazko egiptoar idazlea eta literatura irakaslea (h. 1998).
Azaroaren 19a – Ataúlfo Argenta, espainiar pianojole eta orkestra-zuzendaria (h. 1958).
Azaroaren 19a – Rodolfo Bozas, euskal herritar kazetari eta itzultzailea (h. 1978).
Azaroaren 22a – Benjamin Britten, ingeles musikagilea (h. 1976).
Azaroaren 27a – Inazio Eizmendi, Basarri, gipuzkoar bertsolaria, kazetaria eta euskal idazlea, XX. mendeko bertsolari nagusienetakotzat hartua (h. 1999).
Azaroaren 28a – Santiago Uranga, bizkaitar margolaria (h. 1979).
Azaroaren 29a – Georges Spénale, frantziar politikaria, Europako Legebiltzarrako presidentea (h. 1983).

Abendua[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Abenduaren 1a - Mary Martin, estatubatuar antzerki- eta zinema-aktorea (h. 1990).
Abenduaren 3a – María Luisa Herrera, espainiar arkeologoa (h. 2012).
Abenduaren 4a – Matías Prats Cañete, espainiar kazetaria, NO-DOren ahotsa izateagatik eta futbolean eta tauromakian egindako lanengatik ezaguna (h. 2004).
Abenduaren 4a – Mark Robson, kanadar zinema zuzendari, ekoizle eta muntatzailea (h. 1978).
Abenduaren 6a – Mercedes Ballesteros, espainiar idazlea (h. 1995).
Abenduaren 6a – Araceli Gilbert, ekuadortar margolaria (h. 1993).
Abenduaren 7a – Juana María Ruiz de Gámiz, Arabako markesa, esklabotzarekin lortutako diruaren zati bat ongintzan inbertitu zuena (j. 1841).
Abenduaren 9a – Fritz Grasshoff, alemaniar idazlea (h. 1997).
Abenduaren 10a – Morton Gould, estatubatuar orkestra zuzendari eta musikagilea (h. 1996).
Abenduaren 11 – Jean Marais, frantziar aktorea (h. 1998).
Abenduaren 12a – Emma Castelnuovo, italiar matematikaria eta pedagogoa (h. 2014).
Abenduaren 14a – Gabriella Mészáro, hungariar gimnasta (h. 1994)
Abenduaren 17a – Mary Kenneth Keller, estatubatuar hezitzaile katolikoa eta informatikan aitzindaria (h. 1985).
Abenduaren 18a – Willy Brandt, Alemaniako kantzilerra (h. 1992).
Abenduaren 19a – Ansa Ikonen, finlandiar film eta antzerki aktorea (h. 1989).
Abenduaren 19a – Nikolas Lekuona, gipuzkoar margolari, marrazkilari, argazkilari, arkitekto eta artista abangoardista (h. 1937).
Abenduaren 23a – William Layton, estatubatuar antzerki-zuzendari eta irakaslea (h. 1995).
Abenduaren 24a – Miriam Michael Stimson, estatubatuar kimikaria, espektroskopian egindako lanagatik ospetsua (h. 2002).
Abenduaren 26a – Clement Urrutybehety, baxenafar medikua eta ikerlaria (h. 2014).
Abenduaren 28a – Jose Luis Gallego, espainiar kazetaria, poeta eta militante komunista (h. 1980).
Abenduaren 29a – Pierre Werner, Luxenburgoko lehen ministroa eta Europar Batasunaren sorreran pertsona nabarmena (h. 2002).
Abenduaren 30a – Isabel Mesa Delgado, espainiar langile sindikalista, anarkista eta anarkofeminista (h. 2002).
Abenduaren 31 – Imanol Agirre, bizkaitar idazlea (h. 1983).

Egun ezezaguna edo zehaztugabea[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Anastasio Otadui, euskal apaiza (h. 1978).
Bonifacio Murillo, euskal txirrindularia.
Francisco Goenaga, euskal txirrindularia.
Ignacio González Bastida, gipuzkoar musikaria (h. 2006).
Iñaki Zubiri, euskal idazlea (h. 2006).
Jose Arana Irastorza, Eusko Abertzale Ekintzako militantea eta Eusko Gudarosteko gudaria, Gerra Zibilean hildako EAE alderdiko lehen gudaria (h. 1936).
Santos Iriarte, Errekartetxo, gipuzkoar harrijasotzailea, Albitzuri Haundi harria altxatu zuen lehen harri-jasotzailea.
Toyoji Takahashi, japoniar futbolaria (h. 1940).
Ribhi Kamal, palestinar idazlea, irakaslea eta irratiko esataria (h. 1979).

Heriotzak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Urtarrila[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Urtarrilaren 4a – Alfred von Schlieffen, alemaniar mariskala (j. 1833).
Urtarrilaren 5a – Louis Paul Cailletet, frantziar fisikaria eta asmatzailea (j. 1832).
Urtarrilaren 10a – Ella Ewing, Missouriko emakume erraldoia, akromegaliaren ondorioz, 2,54 metro garai izatera heldu zen estatubatuar gizasemea (j. 1872).
Urtarrilaren 28a – Segismundo Moret, espainiar politikari liberala (j. 1833).

Otsaila[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Otsailaren 19a – Dolores Aleu Riera, kataluniar medikua, Medikuntzan lizentziatutako Espainiako lehen emakumea (j. 1857).
Otsailaren 21a – Isidro Alegria, nafar musikaria (j. 1852).
Otsailaren 22a – Francisco I. Madero, Mexikoko presidentea (j. 1873).
Otsailaren 22a – Ferdinand de Saussure, suitzar hizkuntzalaria (j. 1857).

Martxoa[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Martxoaren 10a – Harriet Tubman, Amama Moises, afro-amerikarren askatasunerako borrokalaria (j. c. 1822).
Martxoaren 18a – Jurgi I.a Greziakoa, Greziako erregea (j. 1845).

Apirila[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Apirilaren 23a – Raimundo Sarriegi, gipuzkoar musikagilea (j. 1838).
Apirilaren 23a – Mariano Vilallonga, bizkaitar politikari, industrialari eta industria-ingeniaria (j. 1864).

Maiatza[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Maiatzaren 2a – Fermín Arrudi, aragoiar erraldoia, akromegaliaren ondorioz 2,29 metro garai izatera heldu zen aragoiar ezaguna (j. 1870).

Ekaina[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Ekainaren 5a – Marie Popelin, belgikar abokatu eta feminista, legeetan doktoratua lortu zuen lehen emakume belgikarra (j. 1846).
Ekainaren 8a – Emily Davison, emakumeen sufragioaren aldeko ingeles ekintzailea (j. 1872).
Ekainaren 20a – Otto Hesselbom, suediar paisaia margolaria (j. 1848).
Ekainaren 30a – Henri Rochefort, frantziar kazetaria, idazlea eta politikaria (j. 1831).

Uztaila[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Uztailaren 15a – Maria Abbadia-Ürrüstoi, frantziar ekintzaile feminista (j. 1837).
Uztailaren 29a – Tobias Asser, herbeheretar legelaria, 1911ko Bakearen Nobel Saria (j. 1838).
Uztailaren 30a – Pedro Planas Basagañas, Balergo destakamenduko espainiar soldadua (j. 1859).

Abuztua[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Abuztuaren 1a – Lesia Ukrainka, ukrainierazko poeta eta antzerkigilea (j. 1871).
Abuztuaren 4a – Étienne Laspeyres, alemaniar ekonomilari eta estatistikaria (j. 1834).
Abuztuaren 13a – August Bebel, alemaniar politikaria, Alemaniako Alderdi Sozialdemokrataren sortzailea (j. 1840).
Abuztuaren 14a – Josephine Cochrane, estatubatuar asmatzailea, ontzi-garbigailuaren asmatzailea (j. 1839).
Abuztuaren 20a – Émile Ollivier, Frantziako lehen ministroa (j. 1825).
Abuztuaren 28a – Fiodor Majnov, errusiar erraldoia, akromegaliaren ondorioz 2,30 metro garai izatera heldu zen errusiar gizasemea (j. 1876).

Iraila[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Irailaren 9a – Paul de Smet de Naeyer, Belgikako lehen ministroa (j. 1843).
Irailaren 28a – Alfred East, ingeles margolaria (j. 1844).
Irailaren 29a – Rudolf Diesel, alemaniar ingeniaria, Diesel-motorraren sortzailea (j. 1858).

Urria[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Urriaren 10a – Katsura Tarō, Japoniako lehen ministroa (j. 1848).
Urriaren 18a – Dinuzulu kaCetshwayo, Zululandiako azken erregea (j. 1884).
Urriaren 19a – Alejandro Pidal y Mon, espainiar historialari eta politikaria (j. 1846).
Urriaren 23a – Edwin Klebs, alemaniar patologo eta bakteriologoa (j. 1834).
Urriaren 25a – Frederick Rolfe, ingelesezko idazlea (j. 1860).
Urriaren 29a – Darío Regoyos, espainiar pintorea (j. 1857).

Azaroa[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Azaroaren 6a – William Henry Preece, galestar elektrizitate ingeniari eta asmatzailea (j. 1834).
Azaroaren 7a – Alfred Russel Wallace, galestar naturalista, biogeografiaren eta zoogeografiaren sortzaileetakoa (j. 1823).
Azaroaren 22a – Tokugawa Yoshinobu, Tokugawa shogunerriko hamabosgarren eta azken shoguna (j. 1837).

Abendua[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Abenduaren 12a – Menelik II.a, Etiopiako enperadorea (j. 1844).
Abenduaren 24a – Alexandra Gripenberg, Finlandiako gizarte aktibista, egile, editore, egunkari argitaratzailea eta politikaria (j. 1857).