Almería
Almería | |||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Espainiako udalerria | |||||||||||
![]() | |||||||||||
| |||||||||||
Administrazioa | |||||||||||
Estatu burujabe | ![]() | ||||||||||
Autonomia | ![]() | ||||||||||
Probintzia | Almeríako probintzia | ||||||||||
Alkatea | Ramón Fernández-Pacheco Monterreal (en) ![]() | ||||||||||
Izen ofiziala | Almería | ||||||||||
Posta kodea | 04001–04009 | ||||||||||
INEk ezarritako kodea | 04013 | ||||||||||
Herriburua | Almería city (en) ![]() | ||||||||||
Geografia | |||||||||||
Koordenatuak | 36°50′24″N 2°28′03″W / 36.84°N 2.4675°W | ||||||||||
![]() | |||||||||||
![]() | |||||||||||
Azalera | 296.21694 km² | ||||||||||
Altuera | 20 m | ||||||||||
Mugakideak | Benahadux, Enix, Gádor, Huércal de Almería, Níjar, Pechina, Tabernas, Turrillas eta Viator | ||||||||||
Demografia | |||||||||||
Biztanleria | 199.237 (2022)![]() | ||||||||||
| |||||||||||
Dentsitatea | 672,61 bizt/km² | ||||||||||
Informazio gehigarria | |||||||||||
Ordu eremua | UTC+01:00 | ||||||||||
Hiri senidetuak | Aaiun, Melilla, Ovalle, Cochabamba, Tadjoura, Rastatt, Neuwied, Oran, Boulogne-Billancourt, Caspe, Jaka eta Buenos Aires | ||||||||||
almeriaciudad.es |
Almería[1] Espainiako hiria da, Andaluziako hego-ekialdean dagoena, bai eta izen bereko probintziaren hiriburua ere.
185.309 biztanle zituen 2006an.
Al-Mariyat Bayyana arabierazkotik datorkio izena.
Erliebea[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Almeria hiria Andarax ibaiaren ibar lauan eratu zen, Mediterraneo itsasoa eta Gador mendikatearen artean. Altuera gutxiko hiria da Almeria: 23 m-koa baino ez, baina udalerrian badira garaiera handiagoko beste gune batzuk ere: Alcazaba, Torrecardenas...
Klima[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Almeriako klima mediterranearra da, hau da, negu leunak eta uda beroak: 9-17° artean urtarrilean eta 24-33° artean abuztuan, nahiz hainbatetan 38° –ak gainditzen diren. Urteko batez besteko tenperatura ia 20°-koa da.
Europako hiri eguzkitsuenetakoa da: ia 3.000 eguzki-ordu eta 106 egun oskarbi ditu urteko. Ondorioz, kasik ez du euririk egiten (200 mm-tik behera) eta Europako eta Espainiako lekurik lehorrenetakoa da.
![]() ![]() | |||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Hila | Urt | Ots | Mar | Api | Mai | Eka | Uzt | Abu | Ira | Urr | Aza | Abe | Urtekoa |
Batez besteko tenperatura maximoa (°C) | 16.9 | 17.7 | 19.2 | 21.0 | 23.6 | 27.3 | 30.3 | 30.7 | 28.3 | 24.3 | 20.4 | 17.9 | 23.1 |
Batez besteko tenperatura (ºC) | 12.5 | 13.2 | 14.7 | 16.4 | 19.1 | 22.7 | 25.7 | 26.4 | 24.0 | 20.0 | 16.2 | 13.7 | 18.7 |
Batez besteko tenperatura minimoa (°C) | 8.2 | 8.8 | 10.1 | 11.9 | 14.6 | 18.2 | 21.1 | 22.0 | 19.6 | 15.7 | 12.0 | 9.4 | 14.3 |
Pilatutako prezipitazioa (mm) | 23 | 21 | 15 | 20 | 14 | 10 | 0 | 0 | 12 | 28 | 28 | 23 | 196 |
Prezipitazio egunak (≥ 1 mm) | 3 | 3 | 3 | 3 | 2 | 1 | 0 | 0 | 1 | 3 | 3 | 3 | 26 |
Eguzki orduak | 191 | 191 | 228 | 250 | 299 | 322 | 338 | 312 | 257 | 221 | 187 | 176 | 2965 |
Iturria: [2] |
Demografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Eboluzio demografikoa | |||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1787 | 1857 | 1887 | 1900 | 1910 | 1920 | 1930 | 1940 | ||||||||||||
Biztanleak | 14.958 | 47326 | 36.200 | 47.326 | 48.407 | 50.194 | 53.977 | 79.539 | |||||||||||
1950 | 1960 | 1970 | 1981 | 1991 | 1996 | 2001 | 2006 | 2007 | |||||||||||
Biztanleak | 76.497 | 86.808 | 114.510 | 140.946 | 159587 | 170.503 | 170.994 | 185.309 | 189.798 |
Ondasun nabarmenak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Almeriako Alcazaba[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Almeriako Alcazaba, Adb al-Rahman III.aren aginduz 955. urtean eraikia, Espainian eraikitako handiena da. Hiria Jauregi arabiarraren, Almería hiriko eraikinik nabarmenena, inguruan joan da hazten. Hiru esparruk osatzen dute: batean, lorategiak daude; bestean, jauregiko gelak, horien artean, Aljibe Kalifalen eraikina nabarmentzen da; eta, hirugarren esparruan, birkonkista ondoren eraikitako gaztelu baten aztarnak daude, horien artan ikustekoak dira Omenaldiaren Dorrea, Haizezko Noriarena eta Bolborarena.
Katedrala[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Gotorleku itxura du. 1524an hasi ziren eraikitzen, estilo gotikoan eta errenazentistan, eta ez zuten amaitu XVIII. mendearen amaiera arte; orduan eraiki ziren klaustroa eta portada errenazentistak dituen fatxada nagusia (Juan de Orearen lana). Barruan, gangako nerbioen edertasuna, kapera nagusiko eskultura-multzoa, koruko aulkiteria (Juan de Orearen lana);
- Cristo de la Escucha kapera
Villalán gotzainaren hilobia (katedralaren sortzailea) eta koruaren atzealde neoklasikoa, XVIII. mendekoa, Ventura Rodríguezena. Juan Antonio Munarren klaustro neoklasiko bat ere badu. Hauek ere nabarmentzen dira.
Alde zaharra[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Gotorlekuaren inguruak. Arabiar gotorlekua, X. mendean (955) Abderramán III.ak eraikia, eta XI. mendean hedatua Almanzorrek eta, ondoren, Hayránek, Almeriako lehen emir independenteak. Hiru barruti harresitu ditu; bigarrenak
Beste leku batzuk[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- Almedinako kalea
- Jayran harresia eta San Kristobal mendia
- Kalifa arresia
- San Joan ebanjelari eliza: XVII. mendekoa; meskitaren hondarrak ditu.
- Puertocarreñoko eguzki
- Ospitala zaharrako Maria Magdalena
- Santo Domingo komentu-eliza: XVI. mendean eraikia eta XIX. mendean berreraikia
- San Pedro eliza:XVII-XIX. mendeetakoa
- Las Puras eliza eta komentua: (XVII)
- Gotzain-jauregia: Konstituzio plazan udaletxea dago, eta «Los Coloraos» monumentua, askatasunaren martiriei eskainia. Eliza hauek ere nabarmentzen dira
- Klarasko komentua:XVIII. mendekoa
- Done Jakue eliza:XVII. mendekoa; meskitaren hondarrak ditu.
- San Pedro eliza:XVII-XIX. mendeetakoa
- San Sebastian eliza:XVII. mendekoa
- Virgen del Mar (Itsasoako birjina) basilika
- Almeriako ramblas
- Almeriako pasalekua
- Cervantes teatroa
- Nicolas Salmerón parkea
- "Cable Inglés": zaharrako egitura minerala onziex leporatzeko
- Purchenako atea plaza
Argazki-galeria[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Jaiak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- Abuztua: feria eta jaiak, Itsasoko Andre Mariaren (Virgen del Mar) ohoretan.
- Aste Santua.
- Torregarcía ermitako Erromeria, urtarrilaren 8an.
- Inauteriak.
- Kabalgata, urtarrilaren 5ean.
- San Joan, ekainaren 24an.
- Udaberria: Urrezko Mendeko Antzerkiaren Jardunaldiak. Maiatzeko gurutzeak.
- Uztailean eta abuztuan: Mediterraneoko gauak (aire zabaleko kontzertuak eta jarduerak).
Hiri senidetuak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
: Melilla, Espainia
: Rastatt, Alemania
: ad-Dajla, Aljeria
: Neuwied, Alemania
: Oran Aljeria
: San Rafael, Argentina
: Cochabamba, Bolivia
: Ovalle, Txile
: Ciego de Avila, Kuba
: Jaca, Huescako probintzia, Espainia
: Caspe, Zaragozako probintzia, Espainia
: Leyte, Filipinak
: Boulogne-Billancourt, Frantzia
: Veracruz, Tecate y Ensenada, Mexiko
: San Juan del Sur, Nikaragua
: Aaiun, Mendebaldeko Sahara
: Almeria,Biliranko probintzia. Filipinak
: Almeria, Alabamako estatua. Estatu Batuak
: Almeria, Nebraskako estatua Estatu Batuak
Almeriar ezagunak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- Joaquin Navarro, epaile eta politikaria.
Ikus, gainera[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- Almeriako probintzia
- Indalo
- Almeriako eskualdeak
- Almeriako metropolitarrako eskualdea
- Granadako eskualdea
Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- (Gaztelaniaz) Almeriako Udala - Almería Hiriaren Webgunea
- (Gaztelaniaz) ALBIA - Bienala Naziarte Kontemporanea Gatako Kabo-Níjar Natur Parkea 2006
- (Gaztelaniaz) Almería 2005 - XV Mediterraneako Jolasak
- (Gaztelaniaz) Almeriako Probinzia Aldundia
- (Gaztelaniaz) Almeríako Film Laburren Jaialdia
- (Gaztelaniaz) Almeríako Unibersitatea
- (Gaztelaniaz)(Ingelesez)Almería - Almeriako Probintziaren Web eta fotografia
- (Gaztelaniaz) Almería- Almeríako Turistiko Informazioa
- (Gaztelaniaz) Almería - Andaluziako Juntaren informazioa
- (Gaztelaniaz) Fiesta (The Pogues) - Almeriako kanta
- (Gaztelaniaz) Almeriako Fotografia
- (Gaztelaniaz) Almeríako Fotografia Zaharra
- (Gaztelaniaz) Almeriako Fotografia