Saxonia Beherea

Saxonia Beherea ; Niedersachsen
; Bandera	; Armarria
Administrazioa
Herrialdea	Alemania
Hiriburua	Hannover
Land burua	David McAllister (CDU)
ISO kodea	DE-NI
Bozak Bundesraten	6 (69tik)
Geografia
Koordenatuak	52°45′22″N 9°23′35″E / 52.7561°N 9.3931°E
Azalera	47.624 km²
Demografia
Biztanleria	8.003.421 biztanle
Dentsitatea	0.17 bizt/km²
Informazio gehigarria
	https://www.niedersachsen.de/

Saxonia Beherea^[1] (alemanez: Niedersachsen ˈniːdɐzaksn̩ ahoskatua; behe-alemanez: Neddersassen) Alemaniako ipar-mendebaleko land edo estatua da. Hannover du hiriburu. 1946. urtean eratu zen, Hannover, Brunswick, Oldenburg eta Schaumburg-Lippe lurraldeak batu ondoren. 47.624 km² ditu, eta 7.918.293 biztanle zituen 2010ean. Hiri nagusiak Braunschweig, Göttingen, Oldenburg, Osnabrück, Salzgitter eta Wilhelmshaven dira. Behe-alemanaz mintzo dira bertako biztanleak oro har, eta frisieraz Frisia aldean.

Geografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Saxonia Beherea lurralde laua da, Ipar Alemania bezalakoa. Frisiako kostaldean polderrak daude, itsasoari irabazitako lurraldeak. Mendi apal batzuk daude hegoaldean (Teutoburger Wald, Weser-ko mendiak eta Harz mendiak). Elba, Ems, Hunte eta Aller dira ibai nagusiak. Klima aldaketa bortitzik ez da, neguak hotz samarrak dira eta udak epelak; euria, 600-900 mm batez beste urtean.

Mugakideak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Alemaniako estatu federalak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Bremen bere barnean
Schleswig-Holstein iparraldean
Hanburgo ipar-ekialdean
Mecklenburg-Aurrepomerania ekialdean
Brandenburgo ekialdean
Saxonia-Anhalt ekialdean eta hego-ekialdean
Turingia hegoaldean
Hesse hegoaldean
Ipar Renania-Westfalia hego-mendebaldean

Nazioartekoak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Herbehereak mendebaldean

Itsasoak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Ipar Itsasoa iparraldean

Parke Nazionalak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Wadden itsasoko Parke Nazionala

Hiri nagusiak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Honako hauek dira Saxonia Behereko hiri nagusiak. Biztanleriaren datuak 2010eko abenduaren 31koak dira.

Hannover (522.686 biztanle)
Brunswick (248.867 biztanle)
Osnabrück (164.119 biztanle)
Oldenburg (162.173 biztanle)
Wolfsburg (121.451 biztanle)
Göttingen (121.060 biztanle)
Hildesheim (102.794 biztanle)
Salzgitter (102.394 biztanle)
Wilhelmshaven (81.324 biztanle)
Delmenhorst (74.361 biztanle)
Lüneburg (72.983 biztanle)
Hamelin (57.771 biztanle)
Emden (51.616 biztanle)

Ekonomia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Nekazaritza garrantzitsua da (garia, oloa, garagarra, patata; behi azienda eta esnekiak). Garraio sarea ongi hornitua dago; burdinbideez eta errepideez gainera, berebiziko garrantzia dute ibaiek eta ubideek (Mittelland eta Dormunt-Ems ubideek bereziki), haietatik bideratzen baita Ipar Itsasorako garraioaren parte handi bat. Weser eta Elba ibaiak ontzitarako dira kilometro askotan, eta munta handiko portuak dira Wilhelmshaven, Emden, Nordenham eta Brake. Hannoverren da nazioarteko aireportu handiena.

Politika[aldatu | aldatu iturburu kodea]

2013ko urtarrilaren 20an izan ziren Saxonia Behereko parlamenturako azken hauteskundeak. CDU alderdi eskuindarrak irabazi zituen, baina aurreko legegintzaldian FDPrekin izandako gobernu koalizioak ez zuen gehiengo absoluturik lortu. Hala, Stephan Weil sozialdemokratak (SPD) osatuko du gobernua, berdeekin koalizioan.

Honako hauek izan ziren hauteskundeetako emaitzak:

Alderdia	Bozken ehunekoak	Diputatuak
Alemaniako Batasun Demokrata Kristaua (CDU)	% 36	54
Alemaniako Alderdi Sozialdemokrata (SPD)	% 32,6	49
90 Aliantza/Berdeak	% 13,7	20
Alderdi Demokratiko Askea (FDP)	% 9,9	14
Ezkerra (Die Linke)	% 3'1	0
Gainontzeko alderdiak	% 4,7	0

Banaketa administratiboa[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Landa barrutiak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

38 landa barruti (Landkreis) ditu:

Hiri barrutiak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Badaude 8 hiri barruti ere:

Herritar ospetsuak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Kristian I.a Danimarkakoa (1426-1481), Danimarkako erregea (1448-1481)
Jurgi I.a Erresuma Batukoa (1660-1727), Erresuma Batuko erregea (1714-1727)
William Herschel (1738-1822), astronomoa
Caroline Lucretia Herschel (1750-1848), astronomoa
Carl Friedrich Gauss (1777-1855), matematikaria
August Heinrich Hoffmann von Fallersleben (1798-1874), poeta eta filologoa
Robert Wilhelm Bunsen (1811-1899), kimikaria
Julius Wilhelm Richard Dedekind (1831-1916), matematikaria
Rudolf Eucken (1846-1926), filosofoa eta 1908ko Literaturako Nobel Sariaren irabazlea.
Carl Louis Ferdinand von Lindemann (1852-1939), matematikaria
Karl Jaspers (1883-1969), psikiatra eta filosofoa
Otto Fritz Meyerhof (1884-1951), fisiologoa
Erich Maria Remarque (1898-1970), idazlea
Sir Hans Adolf Krebs (1900-1981), biokimikaria eta Nobel sariduna
Felix Nussbaum (1904-1944), margolari surrealista
Hannah Arendt (1906-1975), politika ikerlaria
Karl Krolow (1915-1999), idazlea
Jürgen von Beckerath (1920- ), egiptologoa
Ulrike Meinhof, (1934-1976), kazetaria eta Armada Gorriaren Frakzioa erakunde armatuko sortzaile eta kideetako bat.
Hans-Gert Pöttering (1945 - ), Europar Legebiltzarreko presidentea (2007-2009)
Rainer Fetting (1949- ), margolari neoespresionista
Christian Wulff (1959- ), Alemaniako presidentea (2010-2012)
Nadine Chanz (1972- ), aktorea eta Playboy modeloa
Diane Kruger (1976- ), aktorea eta modeloa
Guano Apes (1994- ), musika taldea

Iruditegia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Hannoverko udaletxe berria
Hannoverko Herrenhäuser Gärten lorategiak
Brunswick
Göttingen
Hildesheim
Lüneburg
Wolfsburgeko gaztelua
Wolfsburg, Volkswagen AG lantegia
Wilhelmshaveneko kaia
Wadden itsasoko Parke Nazionala
Teutoburg basoa, Osnabrück ingururan

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Artikulu honen edukiaren zati bat Lur hiztegi entziklopedikotik edo Lur entziklopedia tematikotik txertatu zen 2011/12/26 egunean. Egile-eskubideen jabeak, Eusko Jaurlaritzak, hiztegi horiek CC-BY 3.0 lizentziarekin argitaratu ditu, Open Data Euskadi webgunean.