Pyxis (konstelazioa)
Pyxis .svg){kind=small} | |
|---|---|
 | |
| Datuak | |
| Laburdura | Pyx |
| Genitiboa | Pyxidis |
| Sinbologia | iparorratza |
| Eremua | 221 gradu karratu (65. maila) |
| Izar kantitatea (magnitudea < 3) | 0 |
| Izarrik distiratsuena | α Pyxidis (itxurazko magnitudea 3.68) |
| Konstelazio mugakideak | Hydra, Puppis (konstelazioa), Vela eta Antlia |
| Behaketa | |
| Igoera zuzena | 9 h |
| Deklinazioa | -30° |
| Ikuspen onena 21:00etan (9 PM): Martxoa | |
| +50° eta −-90° latitude bitartean ikusgai. | |
- Artikulu hau konstelazioari buruzkoa da; beste esanahietarako, ikus «Pyxis».
Pyxis edo Iparrorratza[1][oh 1] —latinez: Pyxis— hego hemisferioko konstelazio txiki bat da, Nicolas Louis de Lacaillek Pyxis Nautica izenarekin sartu zuena.
Suposatzen denez, Argo itsasontziaren iparorratza irudikatzen du, baina zaila da Argok iparorratzik zeramala pentsatzea, garai hartako greziarrek iparorratza oraindik ez baitzuten ezagutzen. Nabarmendu behar da Pyxis ez dela ofizialki Argo Navisen zati bat, bere izarrek Bayer izendapen independente bat baitute (Carina, Puppis eta Velaren kasuan ez bezala, zeintzuk oraindik Argoren Bayer izendapenetako batzuk mantentzen dituzten).
Mitologia[aldatu | aldatu iturburu kodea]
XVII. mendean sortutako konstelazio moderno bat denez, ez du berarekin lotutako mitologiarik.
Izarrak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Izar nagusiak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- α Pyxidis, +3,68 magnitudeko erraldoi urdina, konstelazioko izarrik dizdiratsuena
- γ Pixidis, 4,03 magnitudeko erraldoi laranja
- XY Pyxidis (edo HR 3343), 5,74 magnitudeko izar bitar itzaltzailea
Bayer izendapendun izarrak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Beste izar batzuk[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- Gliese 317, exoplaneta bat duen nano gorria
- HD 73256 (edo CS Pyxidis), BY Draconis izar aldakorra Jupiter bero motako planeta batekin.
- HD 73267, exoplaneta bat duen nano horia
- HD 77361, "litioan super-aberatsa" den erraldoi laranja
- HR 3384 (edo Gliese 309), 40 argi-urte baino gutxixeagoko distantziara dugun nano laranja
- Gliese 318, 28 argi-urte ingurura dugun nano zuri bitarra
Zeru sakoneko objektuak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- NGC 2613, galaxia espirala
- NGC 2627 kumulu irekia
- NGC 2818, Vela konstelazioko mugatik gertu dagoen nebulosa planetarioa
Oharrak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- ↑ Euskaltzaindiaren 173. arauak honako hau gomendatzen du: "Euskaraz, konstelazioen izenak adierazteko, komeni da nazioarteko formak —latinezko grafia— erabiltzea, hainbat komeniago testuak zenbat eta teknikoago edo jasoago izan. Nolanahi ere, latinezko izenen itzulpenak edo egokitzapenak ere —azalpen-izenak— erabil daitezke, bigarren mailan, testu didaktikoetan edo azalpen gisa".
Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- ↑ «Konstelazioak (88 konstelazio ofizialak)» 173. Astroen izenak. Euskaltzaindia, 21 or..
Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
| Autoritate kontrola |
|
|---|
Datuak: Q10473
Multimedia: Pyxis (constellation)
| 88 konstelazioen izenak | ||
|---|---|---|
|
Andromeda • Antlia • Apus • Aquarius • Aquila • Ara • Aries • Auriga • Boötes • Caelum • Camelopardis • Cancer • Canes Venatici • Canis Major • Canis Minor • Capricornus • Carina • Cassiopeia • Centaurus • Cepheus • Cetus • Chamaeleon • Circinus • Columba • Coma Berenices • Corona Australis • Corona Borealis • Corvus • Crater • Crux • Cygnus • Delphinus • Dorado • Draco • Equuleus • Eridanus • Fornax • Gemini • Grus • Hercules • Horologium • Hydra • Hydrus • Indus • Lacerta • Leo • Leo Minor • Lepus • Libra • Lupus • Lynx • Lira • Mensa • Microscopium • Monoceros • Musca • Norma • Octans • Ophiuchus • Orion • Pavo • Pegasus • Perseus • Phoenix • Pictor • Pisces • Pisces Austrinus • Puppis • Pyxis • Reticulum • Sagitta • Sagittarius • Scorpius • Sculptor • Scutum • Serpens • Sextans • Taurus • Telescopium • Triangulum • Triangulum Australe • Tucana • Ursa Major • Ursa Minor • Vela • Virgo • Volans • Vulpecula | ||