San Nikolas (Iruñea)

Aldatu loturak
Wikipedia, Entziklopedia askea
San Nikolas
Alde Zaharra, Iruñea

Bandera


Armarria

Map
Izen ofiziala San Nikolas
SorreraXII. mendea
Kokapena
UdalerriaIruñea
Probintzia Nafarroa Garaia
Herrialdea Euskal Herria
Altuera453 m
AuzotarraSan Nikolasar
Posta kodea31001

San Nikolas Iruñeko Alde Zaharreko historiko burgu bat da, hiri zaharreko hegoaldean dago.

San Zernin burgua iparraldean dago eta Nabarreria burgua ekialdean dago.

Historia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Sorrera[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Poblazion edo Herria ere deitua, San Zernin burguaren hegoaldean sortu zen XII. mendearen bigarren erdian Antso VI.a Jakituna, oinplano angeluzuzenera egokituz, San Nikolaseko kale nagusian (egungo Zapateria kalea) eta Burdinola kalea (egungo San Anton kalea) ekialdetik mendebaldera egindako bastidak bezala. Torredonda kalea (egungo San Gregorio kalea) eta Tezenderien kalea (egungo San Nikolas kalea) paraleloak ziren. Harategi erruak ekialdetik zeharka zeharkatzen zuen auzoa, baita erdialdean, gaur egun San Migel kalean, mozten zuen belena ere.

Zapateria kalea burgu horretako kale nagusia izan zen, eta, ondoren, Salineria eta Zapateria izeneko zatiak, gatz-dorrea eta zapatarien taldea, hurrenez hurren. XIX. mendean Zapateria izena eman zitzaion kale osoari.[1]

Batasun Pribilegioa[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Hurrengo urteetan, Nabarreriak gorputza hartu zuen berriz ere eta, XV. mendean, aldameneko burguak beren esklusibotasuna eta hizkuntza bera galduz joan ziren. 1423an, Batasun Pribilegioa eman zen eta, haren bidez, hiru burguek bat egin zuten eta elkarren arteko mugak legez behintzat hautsi egin ziren, Iruñeko udal bakarra eratuz.

Elkartzearen ondorioen artean, San Nikolas San Zernin eta Nabarreria burguetatik banatzen zuten mendebaldeko harresiak bota ziren. Gainera, Mercaderes kalea, Merkatu kalea edo Xabier kalea sortu ziren, orain bateratuta dauden burgu ezberdinak elkarlotzeko. San Nikolas eta Nabarreria artean Gazteluko enparantza eraiki zen eta Nabarreria eta San Nikolas artean San Frantzisko enparantza.[2]

Hirigintza[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Burgu hau San Zerninen antzeko estiloari jarraituz eraiki zen, baina espazio gutxiago eta plano angeluzuzen bat erabiliz, bastida ez zena.

Plazak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Burguak hiru plaza ditu:

Kaleak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Politika[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Nafarroako Foru hauteskundeak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

San Nikolas burgua Alde Zaharra hautes-barrutia da, Iruñeko barrutian. Hauek dira hauteskunde-barruti horren emaitzak azken foru-hauteskundeetan:

2019ko Nafarroako hauteskundeak Alde Zaharran[3]
Alderdia Bozak %
Euskal Herria Bildu 1 737 %30,49
Geroa Bai 1 339 %23,50
Navarra Suma 1 268 %22,26
Nafarroako Alderdi Sozialista 619 %10,87
Ahal Dugu 323 %5,67
Izquierda-Ezkerra 255 %4,48
Vox 50 %0,88
Equo 45 %0,19
Nafarroako Ordezkaritza Kannabikoa 15 %0,26
Sain 9 %0,16
Libertate Nafarra 8 %0,14
Guztira 5 713 %100
2015ko Nafarroako hauteskundeak Alde Zaharran[4]
Alderdia Bozak %
Euskal Herria Bildu 1 567 %26,60
Geroa Bai 1 283 %21,78
Nafar Herriaren Batasuna 1 041 %17,67
Ahal Dugu 947 %16,08
Nafarroako Alderdi Sozialista 308 %5,23
Izquierda-Ezkerra 267 %4,53
Nafarroako Alderdi Popularra 144 %2,44
Herritarrak - Herritarron Alderdia 102 %1,73
Equo 40 %0,68
Animalien Tratu Txarren Kontrako Alderdia 33 %0,56
Sain 31 %0,53
Nafarroako Ordezkaritza Kannabikoa 30 %0,51
Batasuna, Aurrerapena eta Demokrazia 22 %0,37
Libertate Nafarra 14 %0,24
Guztira 5 923 %100
2011ko Nafarroako hauteskundeak Alde Zaharran[4]
Alderdia Bozak %
Euskal Herria Bildu 1 483 %26,11
Nafar Herriaren Batasuna 1 289 %22,69
Nafarroa Bai 1 276 %22,46
Izquierda-Ezkerra 537 %9,45
Nafarroako Alderdi Sozialista 457 %8,05
Nafarroako Alderdi Popularra 211 %3,71
Ekologistak Martxan 100 %1,76
Nafarroako Ordezkaritza Kannabikoa 90 %1,58
Nafarroako Demokraten Elkargunea 46 %0,81
Sain 36 %0,63
Batasuna, Aurrerapena eta Demokrazia 32 %0,56
IXN 21 %0,37
Naparra ta Españico Escuñe 12 %0,21
Guztira 5 590 %100

Garraioa[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Autobusa[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Auzo honetan Eskualdeko Hiri Garraioaren 12 linea daude:

  Eskualdeko Hiri Garraioa
San Nikolas 
Eguneko Zerbitzua
Gaueko Zerbitzua

Bizikleta[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Artikulu nagusia: «Iruñeko Bidegorrien sarea»

Bizikletek galtzada erabiltzen dute, autoek eta oinezkoek bezala, azken horiek kale guztiak oinezkoentzat jarrita dauden burgu batean baitute lehentasuna.

Aparkalekua[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Kale guztiak oinezkoentzat egokituta daudenez, debekatuta dago bertan aparkatzea. Gainera, Iruñeko Udalak kudeatutako sarbide-kontrol automatikoko sistema baten bidez baimendutako ibilgailuek baino ezin dute zirkulatu.

Monumentu eta leku intersgarriak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

San Nikolas eliza
La Agricola eraikina

San Nikolas burguko monumentu eta eraikin garrantzitsuenak honakoak dira:

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  1. ↑ «Nafarroako Erresumaren Erdi Aroko Historia» www.lebrelblanco.com (Noiz kontsultatua: 2020-11-20).
  2. ↑ «Iruña Harresiak dira» Iruñeko Udala (Noiz kontsultatua: 2020-11-20).
  3. ↑ (Gaztelaniaz) «Udal eta Autonomia Hauteskundeak 2019 - Foru Hauteskundeak - Alde Zaharra barrutia - Iruña» Libertad Digital (Noiz kontsultatua: 2020-06-20).
  4. ↑ a b (Gaztelaniaz) «Udal eta Autonomia Hauteskundeak 2015 - Foru Hauteskundeak - Alde Zaharra barrutia - Iruña» Libertad Digital (Noiz kontsultatua: 2020-06-20).

Ikus, gainera[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=San_Nikolas_(Iruñea)&oldid=8579700"(e)tik eskuratuta