Grus (konstelazioa)

Grus
	Irudi gehiago
Datuak
Laburdura	Gru
Genitiboa	Gruis
Sinbologia	crane (en)
Eremua	365,5 gradu karratu (45. maila)
Izar kantitatea; (magnitudea < 3)	55
Izarrik distiratsuena	Al Nair (itxurazko magnitudea 6,5)
Meteoro euria	Ez du meteoro euririk
Konstelazio mugakideak	Piscis Austrinus, Microscopium, Indus (konstelazioa), Tucana (konstelazioa), Fenix eta Sculptor
Behaketa
Igoera zuzena	21 o 27,71' eta 23 o 27,07' artean h
Deklinazioa	-56,39 eta -36,31 artean°
	Ikuspen onena 21:00etan (9 PM): Urria
	+33° eta −-90° latitude bitartean ikusgai.

Grus edo Kurriloa^[1]^{[oh 1]} —latinez: Grus— hego hemisferioko konstelazio bat da. Pieter Dirkszoon Keyserrek eta Frederick de Houtmanek 1595 eta 1597 artean sortutako hogei konstelazioetako bat da. Bere lehen agerpena Johann Bayerren Uranometria liburuan da, 1603an.

Historia eta mitologia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

XVII. menderarte Piscis Austrinus konstelazioren zatitzat hartu zen. Bere izarretako askoren arabierazko izenek hala frogatzen dute. XVII. mendean sortua izan zenez, ez du berarekin lotutako mitologiarik.

α Gruis, Al Nair bezala ezaguna, eta β Gruis bigarren magnitudeko izarrak dira, konstelazio honetako dizdiratsuenak. Gainera, exoplanetak dituzten beste izar batzuk ere baditu, τ¹ Gruis, HD 208487, HD 213240 eta Gliese 832 kasu.

α Gruis (Al Nair edo Alnair), 1,73 magnitudeko izar azpierraldoi zuri-urdinska, konstelazioko dizdiratsuena. 100 argi-urte baino gehixeagora dago.
β Gruis, erraldoi gorria eta izar aldakor erdierregularra. Bere dizdira 2,0 eta 2,3 magnitudeen artean aldatzen da.
γ Gruis (Aldhanab), 3,01 magnitudeko izar erraldoi zuri urdinska.
δ Gruis, bi izar ezberdinek duten izendapena: δ¹ Gruis, 3,97 magnitudeko erraldoi horia, eta δ² Gruis, 4,12 magnitudeko erraldoi gorri eta aldakor erdierregularra. Bi izar hauek fisikoki lotuta ez daudela uste da.
ε Gruis, 3,49 magnitudeko azpierraldoi zuria.
μ Gruis μ¹ Gruisi edo μ² Gruisi erreferentzia egin diezaieke; hurrenez hurren 4,81 eta 5,12 magnitudeko erraldoiak dira biak.
ο Gruis, e5,54 magnitudeko izar zuri-horia.
π Gruis π¹ Gruis, S motako izar aldakor erdierregularra, estalki batek inguratua, edo π² Gruis izan daiteke, izar zuri-horia.
τ Gruis, hiru izar ezberdinek jasotzen duten izena: τ¹ Gruis, 109 argi urteko distantziara dagoen izar horia, non exoplaneta bat aurkitu den, τ² Gruis, bi nano horik osatutako izar bitarra, eta τ³ Gruis, espektro berezi bat duen Am izarra.
φ Gruis, 5,55 magnitudeko izar zuri-horia.

↑ Euskaltzaindiaren 173. arauak honako hau gomendatzen du: "Euskaraz, konstelazioen izenak adierazteko, komeni da nazioarteko formak —latinezko grafia— erabiltzea, hainbat komeniago testuak zenbat eta teknikoago edo jasoago izan. Nolanahi ere, latinezko izenen itzulpenak edo egokitzapenak ere —azalpen-izenak— erabil daitezke, bigarren mailan, testu didaktikoetan edo azalpen gisa".