Sociedad Española para el Procesamiento del Lenguaje Natural

Wikipedia, Entziklopedia askea
Sociedad Española para el Procesamiento del Lenguaje Natural
Datuak
Izen laburraSEPLN
Motaelkarte zientifikoa, argitaletxea eta sarbide irekiko argitaletxea
HerrialdeaEspainia
Historia
Sorrera1983
webgune ofiziala
Twitter: sepln Edit the value on Wikidata

Sociedad Española para el Procesamiento del Lenguaje Natural (SEPLN, euskaraz: Hizkuntzaren Prozesamendurako Espainiako Elkartea) irabazi asmorik gabeko elkarte zientifikoa da, eta 1983an sortu zenetik hizkuntzaren prozesamenduaren arloan jarduten du.[1][2] Felisa Verdejo irakaslea, orduan Euskal Herriko Unibertsitateko Informatika Fakultateko irakaslea, bazkide sortzaileetako bat eta elkarteko lehen lehendakaria izan zen.

Bi jarduera nagusi ditu: hizkuntza naturalaren prozesamenduari buruzko nazioarteko kongresu bat egitea urtero, eta Procesamiento del Lenguaje Natural aldizkari zientifikoa (Lengoaia Naturalaren Prozesamendua) sei hilean behin argitaratzea. Bi jarduera horiek izan dira nazioarteko ikerketa-komunitate bat sortzeko hazia, bereziki iberiar penintsulan eta Latinoamerikan kokatua, hizkuntza naturalaren tratamendu automatikoa sustatzen duena, eta, bereziki, gaztelania, euskara, katalana eta galegoa.

Eva Ferreira, Bingen Zupiria eta Alfonso Ureña. Hizkuntzaren ekonomia berriko trantsizio digital eleaniztunari buruzko jardunaldian (Donostia, 2022)[3]

Hizkuntza teknologia eta adimen artifiziala[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Hizkuntzaren teknologiak (HT), giza hizkuntza prozesatzeko gai diren sistemak aztertu eta garatzeaz arduratzen denak, hainbat metodo garatu ditu testuetako informazioa esplizitu egiteko eta deskribatzen duen errealitatearekin lotzeko. Kontuan hartu behar da egunerokoan gizakiok eskura dugun informazio digital gehiena egituratu gabeko informazioa dela, testu gisa agertzen zaigu hainbat hizkuntzatan (idatzita edo hitz eginda), eta hori erronka bat da informazio hori ustiatu eta prozesatu nahi duen edozein erakunderentzat.[3]

2022an hizkuntzaren teknologia zen, seguruenik, adimen artifizialaren eremurik berritzaileena, hazkunde azkarreko eragin ekonomikoa sortzen duena. Gaur egun, duela urte batzuk aurrerapen ikaragarri eta imajinaezin zirenak errealitate bihurtzen ari dira. Hain zuzen, HTko aplikazio funtzionalen eremua garrantzitsuenetako bat da. Adimen artifizialaren % 50 baino gehiago hizkuntzaren prozesamendua dela kalkulatzen da.[3]

Hizkuntza-teknologiako komunitate bat sortzen[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Hizkuntzaren Teknologiako komunitate bat osatu du SEPLN elkarteak gaztelania, euskara, katalana eta galiziera ikertzeko taldeekin. Komunitate hori Latinoamerikan eta mundu mailan erreferentea da, batez ere gaztelania eta baliabide gutxiko hizkuntzak arrakastaz lantzeko hainbat eredu sortu dituelako.[3]

Komunitate horrek gaztelania, euskara, katalana eta galiziera hizkuntzetarako teknologia modu koordinatu batez garatzeak onuragarri izan da lau hizkuntzentzat. Asturiera eta aragoiera ere landu izan dira.

Europako 43 hizkuntzetarako teknologia-baliabideak 2022an.[4]

Horrela, SEPLN elkartearen jardueraren eragina nabarmena da 2022an Europako hizkuntzek teknologia linguistikoan zein egoeratan zeuden aztertu zuen txostenean. Batetik espainiera hizkuntza ofizialen artean egoera onena zutenen artean zegoen, ingelesaren atzetik, noski, alemana eta frantsesaren mailan; eta bestetik, euskara, katalana eta galiziera hizkuntza ez-ofizialen artean hoberen kokatuta zeudenak ziren, galesarekin batera, eta zenbait hizkuntza ofizial edo nazional baino egoera hobean zeuden (Irlandako gaelera eta maltera baino hobeto, esaterako). Esan daiteke, ziur aski hori gertatu dela hizkuntza horretarako teknologia eta baliabideak SEPLN bezalako foroetan urte askotan landu direlako, alegia foro horretan lau hizkuntza horietarako teknologia modu sinkronizatuan garatzeak onuragarri izan dela hizkuntza horientzat.[4]

European Language Grid (2023-09-14)
Hizkuntza teknologiako produktuen katalogoa
Hizkuntza Produktu kopurua ELG bilaketaren erreferentzia
Ingelesa 6192 [5]
Espainera 2540 [6]
Alemana 2382 [7]
Frantsesa 2120 [8]
Katalana 641 [9]
Euskara 353 [10]
Galiziera 262 [11]
Aragoiera 30 [12]
Asturiera 21 [13]
Wikipedia artikuluen itzulpenak hizkuntzaka. Content Translation-eko estatistikak (2023-09-13).[14]

SEPLNren eragina Wikipedian itzulpen automatikoaren bidez sortu diren artikulu kopuruari begiratuta ere sumatu daiteke. Harrigarria da, zerrendako lehenengoa da Espainiera, katalana 6.a, portugesa 8.a, galegoa 21.a eta euskara 28. postuan dago. Hori gertatu ahal izan da hizkuntza horiek hizkuntza-baliabide asko sortu dituztelako, baliabide horiek funtsezkoak baitira kalitatezko itzultzaile automatiko neuronalak garatu ahal izateko. Eta hizkuntza horiek baliabide ugari dituzte, ohikoa dena baino gehiago antzeko hiztun kopuru duten beste hizkuntzekin konparatuz gero. Ziur aski hori gertatu da SEPLN bezalako foroetan teknologia eta baliabide horiek urte askotan landu direlako.[14]

Wikipedia artikuluen itzulpenak hizkuntzaka
Content Translation-eko estatistikak.[14]
Postua Ze hizkuntzara Artikulu kopurua Ze hizkuntzatatik
1.a es español 130.934 en ca fr pt it…
2.a fr français 107.801 en de es it...
...
6.a ca català 66.839 es en fr…
...
8.a pt português 56.335 en es…
...
21.a gl galego 23.841 en es…
...
28.a eu euskara 15.837 es en…
...

SEPLN kongresua[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Procesamiento del Lenguaje Natural aldizkariaren azala.

SEPLN elkartearen kongresua 1983tik egiten da urtero. Hizkuntzaren prozesamenduko 3 adituk, gutxienez, modu anonimoan ebaluatzen dituzte aurkeztutako artikuluak.

Hauxe da SEPLN konferentzia bat antolatu duten hirien zerrenda: Jaen (2023),[15] Coruña (2022), Malaga (2021), kongresu birtuala (2020), Bilbo (2019),[16] Sevilla (2018), Murtzia (2017),[17] Salamanca (2016), Alacant (2015), Gerona (2014), [18] Madril (2013),[19] Castelló (2012),[20] Huelva (2011 ), Valencia (2010 ), Donostia (2009),[21] Madril (2008),[22] Sevilla (2007),[23] Zaragoza (2006), Granada (2005 ),[24] Bartzelona (2004 ),[25] Alcalá de Henares (2003), Valladolid (2002), Jaén (2001),[26] Vigo (2000), Lleida (1999), Alacant (1998), Madril (1997), Sevilla (1996), Bilbo (1995), Córdoba (1994), Santiago de Compostela (1993), Granada (1992), Valencia (1991), Donostia (1990), Bartzelona (1989), Madril (1988), eta Bartzelona (1987).

Procesamiento del Lenguaje Natural zientzia-aldizkaria[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Elkarteak Procesamiento del Lenguaje Natural zientzia-aldizkaria argitaratzen du 1983tik, bi zenbaki urtero (martxoan eta irailean).[27]

2022an, SNIP indizea (Source Normalized Impact per Paper, Journal Indicators) 0,93 zen, eta SJR indizea (SCImago Journal Rankings) 0,421. Gainera 3. kuartilean zegoen aplikazio informatikoetan, baita 1. kuartilean hizkuntza eta linguistikan.[28][29]

Aldizkariaren artikuluak DBLP datu-basean indexatuta daude.[30]

Paperezko edizioaren ISSN kodea 1135-5948 da, eta edizio elektronikoarena 1989-7553.

SEPLN sariak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

SEPLN elkarteak SEPLN Saria banatzen du urtero hizkuntzaren prozesamenduaren ikerlarien artean. Hizkuntza-teknologien arloko ikerketa sustatu eta zabaltzea da sariaren helburua. 2018an XVII. saria eman eta banatu zen.

Lehendakariak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Mahai-ingurua SEPLNko lehendakariekin, 25. urteurrenean.

Elkartea sortu zenetik hona, hauek izan dira sozietate horren buru:

Urteak Lehendakaria
2023- Rafael Muñoz
2007-2023 L. Alfonso Ureña
1996-2007 Manuel Palomar
1990-1996 Maria Antònia Martí
1984-1990 Felisa Verdejo
1984-1984 Luis Sopeña

Ixa Taldeko Arantza Diaz de Ilarraza zuzendariorde eta elkarteak argitaratzen duen aldizkariaren editore izan zen 1990etik 2004ra bitartean.

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  1. ↑ SEPLN | Sociedad Científica Informática de España. .
  2. ↑ «Sociedad Española para el Procesamiento del Lenguaje Natural | Portal del Hispanismo» hispanismo.cervantes.es.
  3. ↑ a b c d Alfonso Ureña, Hizkuntzaren ekonomia berriko jardunaldian (2022-06-01) – Hizkuntza-teknologiak, Ixa Taldearen bloga. (Noiz kontsultatua: 2023-09-12).
  4. ↑ a b Rehm, Georg; Way, Andy. (2023). «Strategic Research, Innovation and Implementation Agenda for Digital Language Equality in Europe by 2030» European Language Equality (Springer International Publishing): 387–412. ISBN 978-3-031-28818-0. (Noiz kontsultatua: 2023-09-14).
  5. ↑ (Ingelesez) «English language, 6192 items (language resources, language techonologies, service functions, Media types, Licences, Condition of use...)» live.european-language-grid.eu (European Language Grid) (Noiz kontsultatua: 2023-09-14).
  6. ↑ (Ingelesez) «Spanish language, 2540 items (language resources, language techonologies, service functions, Media types, Licences, Condition of use...)» live.european-language-grid.eu (European Language Grid) (Noiz kontsultatua: 2023-09-14).
  7. ↑ (Ingelesez) «German language, 2382 items (language resources, language techonologies, service functions, Media types, Licences, Condition of use...)» live.european-language-grid.eu (European Language Grid) (Noiz kontsultatua: 2023-09-14).
  8. ↑ (Ingelesez) «French language, 2120 items (language resources, language techonologies, service functions, Media types, Licences, Condition of use...)» live.european-language-grid.eu (European Language Grid) (Noiz kontsultatua: 2023-09-14).
  9. ↑ (Ingelesez) «Catalan language, 641 items (language resources, language techonologies, service functions, Media types, Licences, Condition of use...)» live.european-language-grid.eu (European Language Grid) (Noiz kontsultatua: 2023-09-14).
  10. ↑ (Ingelesez) «Basque language, 329 items (language resources, language techonologies, service functions, Media types, Licences, Condition of use...)» live.european-language-grid.eu (European Language Grid) (Noiz kontsultatua: 2023-09-14).
  11. ↑ (Ingelesez) «Galician language, 262 items (language resources, language techonologies, service functions, Media types, Licences, Condition of use...)» live.european-language-grid.eu (European Language Grid) (Noiz kontsultatua: 2023-09-14).
  12. ↑ (Ingelesez) «Aragonese language, 30 items (language resources, language techonologies, service functions, Media types, Licences, Condition of use...)» live.european-language-grid.eu (European Language Grid) (Noiz kontsultatua: 2023-09-14).
  13. ↑ (Ingelesez) «Asturian language, 21 items (language resources, language techonologies, service functions, Media types, Licences, Condition of use...)» live.european-language-grid.eu (European Language Grid) (Noiz kontsultatua: 2023-09-14).
  14. ↑ a b c «Content Translation estatistikak - Wikipedia, entziklopedia askea.» eu.wikipedia.org (Noiz kontsultatua: 2023-09-13).
  15. ↑ SEPLN 2023 - XXXIX CONGRESO INTERNACIONAL DE LA SOCIEDAD ESPAÑOLA PARA EL PROCESAMIENTO DEL LENGUAJE NATURAL. .
  16. ↑ «SEPLN 2019 – XXXV CONGRESO INTERNACIONAL DE LA SOCIEDAD ESPAÑOLA PARA EL PROCESAMIENTO DEL LENGUAJE NATURAL» hitz.eus.
  17. ↑ «SEPLN 2017 | XXXIII CONGRESO INTERNACIONAL DE LA SOCIEDAD ESPAÑOLA PARA EL PROCESAMIENTO DEL LENGUAJE NATURAL» sepln2017.um.es.
  18. ↑ «SEPLN2014» www.taln.upf.edu.
  19. ↑ «SEPLN 2013» nil.fdi.ucm.es.
  20. ↑ «Presentación» sepln2012.uji.es.
  21. ↑ «XXV edición del Congreso Anual de la Sociedad Española para el Procesamiento del Lenguaje Natural 2009 (SEPLN´09)» ixa2.si.ehu.es.
  22. ↑ «XXIV edicion del Congreso Anual de la Sociedad Española para el Procesamiento del Lenguaje Natural 2008 (SEPLN' 08)» labda.inf.uc3m.es.
  23. ↑ «Portada - SEPLN 2007» www.lsi.us.es.
  24. ↑ «XXI Congreso SEPLN» lsi.ugr.es.[Betiko hautsitako esteka]
  25. ↑ «XX Congreso SEPLN» gplsi.dlsi.ua.es.
  26. ↑ «XVII Congreso SEPLN´2001» sinai.ujaen.es.
  27. ↑ «Procesamiento del Lenguaje Natural» journal.sepln.org.
  28. ↑ Indice de calidad SNIP (Source Normalized Impact per Paper) para la revista SEPLN. .
  29. ↑ «Procesamiento de Lenguaje Natural» www.scimagojr.com.
  30. ↑ «dblp: Procesamiento del Lenguaje Natural» dblp.uni-trier.de.

Ikus, gainera[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Gai honi buruzko informazio gehiago lor dezakezu Scholian
"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Sociedad_Española_para_el_Procesamiento_del_Lenguaje_Natural&oldid=9512431"(e)tik eskuratuta