Telly Savalas

Telly Savalas
	; (1973) Irudi gehiago
Bizitza
Jaiotzako izen-deiturak	Aristotelis Savalas
Jaiotza	Garden City, 1922ko urtarrilaren 21a
Herrialdea	Ameriketako Estatu Batuak
Lehen hizkuntza	ingelesa
Heriotza	Universal City, 1994ko urtarrilaren 22a (72 urte)
Hobiratze lekua	Forest Lawn Memorial Park (en)
Heriotza modua	berezko heriotza: prostatako minbizia; maxkuriko minbizia
Familia
Seme-alabak	ikusi Ariana Savalas;
Hezkuntza
Heziketa	Columbia Unibertsitatea ; Columbia University School of General Studies (en) ; Sewanhaka High School (en)
Hizkuntzak	ingelesa; greziera modernoa
Jarduerak
Jarduerak	aktorea, abeslaria, poker jokalaria, errealizadorea, irrati-esataria eta zinema gidoilaria
Lantokia(k)	Ameriketako Estatu Batuak
Jasotako sariak	ikusi Ellis Island Medal of Honor ; Primetime Emmy Award for Outstanding Lead Actor in a Drama Series (1974) : Kojak; Izarra Hollywoodeko Ospearen pasealekuan ; Golden Globe Award for Best Actor – Television Series Drama (1975) : Kojak; Golden Globe Award for Best Actor – Television Series Drama (1976) : Kojak;
Genero artistikoa	Westerna
Ahots mota	baritono baxua
Musika instrumentua	ahotsa
Zerbitzu militarra
Adar militarra	Ameriketako Estatu Batuetako Armada
Parte hartutako gatazkak	Bigarren Mundu Gerra
	tellysavalas.com

Aristoteles Telly Savalas (New York (AEB), 1922ko urtarrilaren 21a - New York (AEB), 1994ko urtarrilaren 22a) greziar jatorriko estatubatuar aktore bat izan zen.

Mundu mailan nagusiki Kojak telesaileko protagonista izateagatik ospetsua izan zen, bertan beti Chupa Chupsa jaten agertzen zen Theo Kojak burusoila ikertzailea antzeztu zuelarik^[1].

Biografia

Aristoteles Savalas New Yorken jaio zen 1921eko urtarrilaren 21ean. Aita Nick Savalas izan zuen, greziar jatetxe baten jabea eta ama, berriz, New Yorkeko artista greziar-amerikarra zen Christina Kapsalis. Bikoteak 5 seme-alaba izan zituen eta Aristoteles (Telly) bigarrena izan zen.

Txikitan hasi zen umea lanean eta bera eta bere anaia Gus egunkariak saltzen eta zapatak garbitzen aritu ziren familiari laguntzeko^[2].

Sewanhaka Bigarren Hezkuntzako ikastetxean hasi zen ikasten eta 1940an graduatu zen. Hasiera batean, grekoa bakarrik hitz egiten bazuen ere, ingelesa ere menperatu zuen azkenean. Graduatu ondoren, salbamendu-lanetan aritu zen, baina behin ez zuen arrakastarik izan eta ezin izan zuen itotzea zihoana erreskatatu, une hura bizitza osorako amesgaizto bilakatuko zitzaiolarik^[3].

Columbia University School of General Studies zentruan ikasi zuen gero eta ingelesa, irratigintza eta psikologia ikasi zituen han, 1948an graduatu zelarik. Irratiak eta telebistak liluratu zuten eta antzerkigintzan interesatu zen.

1943 eta 1946 artean, AEBetako armadan aritu zen II. Mundu Gerran, anfitrioi izan zelarik Your Voice of America seriean. ABC News-en ere aritu zen eta, 1950ean, The Coffeehouse in New York City irrati saioa aurkeztu zuen, baina gero 40 urtez arituko zen antzerkigintzan.

Zinema

1959an, Teatro Armstrong Circle telebista programan antzeztu zuen eta, gero, Lucky Luciano izan zen The Witness telesailean. Hortxe deskubritu zuen Burt Lancaster aktoreak eta zineman murgiltzeko aukera izan zuen. Lancaster lagunmin izango zuen bizitza osoan Tellyk.

1961ean, The Young Savages melodraman egin zuen lan eta, 40 urteko gizona zenean, zineman aurrera egiteko bidea aurkitu zuen, 1962an, Oscar Sarietarako sekundarioen izendapena jaso zuen Birdman of Alcatraz filman egindako lanagatik -Feto Gómez-en papera egin zuen-.

1965ean, Pontzio Pilatos izan zen The Greatest Story Ever Told filman eta, une horretatik aurrera, burusoil jarraitzea erabaki zuen handik aurrera, zinefiloen oroimenean betirako horrela geratuko zelarik^[1].

1967an, berriz, aktuazio miresgarria egin zuen Robert Aldrich zuzendariaren The Dirty Dozen filman eta izen handiko filmak egiten jarraitu zuen, The Scalphunters (1968), Kelly's Heroes (1970) edo Gina Lollobrigidaren ondoan egingo zuen Buona Sera, Mrs. Campbell tartean.

1969an, James Bond 007 agentearen nemesia (bere aurkakoa) zen Ernst Stavro Blofeld izan zen On Her Majesty's Secret Service filman eta, 1972an, berriz, espainiar beldurrezko ekoizpen batean hartu zuen parte: Horror Express. Azken honetan egin zuten lan Christopher Lee, Peter Cushing, Alberto de Mendoza edo Silvia Tortosa gazteak

Kojak

Kojak baino lehen, Telly Savalasek izan zuen telebista serietan hainbat pasarte egiteko aukera: 1960an, gansterra izan zen The Untouchables serien edo, 1964an, Renoko hotel baten jabea zen Policheck izan zen The Fugitive-n.

Hala ere, izar bilakatu zuen papera The Marcus-Nelson Murders izan zen, 1973an, eta betirako enkasilatuta geratu zen Theo Kojak detektibearen pertsonaian. Filmaren arrakastak ondorengo 5 urtetan iraungo zuen serieari eman zion bide eta, gerora ere, Savalasek Theo Kojaken papera egin zuen beste film batzuetan, irudi hori bizi eta luze mantenduz^[4].

Urte horietan, bizi maila asko aldatu zitzaion eta Coloradon etxalde handia erosi zuen. Musikan era sartu zen eta hainbat album erregistratu zuen, Telly (1974), Who Loves Ya, Baby (1976) tartean.

Zinema zuzendaritzan ere saiatu zen, 1977an Beyond Reason zuzendu zuelarik. Bizitza osoan idatzi zuen, zuzendu edo ekoizle izan zen. Emmy Sariak, Peabody edo Urrezko Globoa ere lortu zituen.

1990an, New Yorkeko hiriaren agintaritzak The Marcus-Nelson Murders filma New York ordezkatzen zuen film ofiziala deklaratu zuen eta Telly Savalasi hiriaren giltzak eskaini zizkion.

Egia da Savallas ospea eman zion pertsonaiari lotuta geratu zela betirako eta ez zuela hortik ateratzerik lortu. Baliteke, hala ere, nahi ere ez izatea, horrek eman baitzion ospea, errekonozimendua eta dirua.

Bizitza pertsonala eta azken urteak

Savalasek beti izan zuen gonazalearen ospea. 3 aldiz ezkondu zen. Haietako lehen emaztea Katherine Nicolaides izan zen, unibertsitatean ezagututako amodioa. 1950ean, Christina alaba jaio zen, baina, 1957an, Katherinek -badirudi ekonomia arazoak izan zirela tarteko- dibortzioa eskatu zion.

1960an, berriro ezkondu zen, oraingoan Marilyn Gardnerrekin. Hurrengo urtean, Candice jaio zen eta, 1963an, berriz, Penelope

1969an, James Bonden sagako filman ari zen lanean, Diana Rigg eta George Lazenbyren ondoan. Sally Adams ezagutu zuen Ingalaterran eta 1969 eta 1973 artean harreman paralelo bat mantendu zuen honekin, 1973an, Nick semea jaio zelarik. Azkenean, 1974an, Marilyn Gardnerrek ere dibortzioa eskatu zion Savalasi. 1977ra arte iraun zion harreman honek.

1977an, azken andregaia ezagutu zuen, Theo Kojak egiten aritu zen azken uneetan, Julie Hovland. Urte berean ezkondu ziren eta 2 seme-alaba izan zituzten: Christian eta Ariana.

1980. urteetan Savalas Theo Kojak-en papera egitera itzuli zenean, ingurukoak galtzen joan zen. 1985ean, leuzemiak eraman zuen bere anaia George Savalas, Kojak seriean Stavros detektibea zena. 1984an, berriz, ama Christina galdu zuen.

Urte berean, 1984an, protatako minbizia diagnostikatu zioten Savalasi. Ezjakinarena egin zion gaixotasunari eta ez zion kasorik egin 1993ra arte, alferrik zenean, jada. Hil ala bizi zegoen hartan ere, lanean jarraitu zuen.

1994ko urtarrilaren 22an hil zen Kalifornian, 72 urte bete eta hurrengo egunean^[4].

Jende asko bildu zituen hiletak. Hantxe izan ziren lehendabiziko emazteak, Katharine, Marilyn eta Julie, beraien seme-alabekin. Anaia Gus ere etorri zen eta Angie Dickinson, Nicolette Sheridan, Jennifer Aniston, Sally Adams, Frank Sinatra, Don Rickles, Kevin Dobson, Dan Frazer, Vince Conti eta beste asko. Baina lagun mina zuen Burt Lancaster ez zen bertaratu, osasun arazoak medio. 9 hilabete geroago, bera ere hil egingo zen.

Savalas Kaliforniako George Washington Memorialen, Kalifornian, lurperatu zuten.