Joyce DiDonato

Joyce DiDonato
	; Irudi gehiago
Bizitza
Jaiotza	Prairie Village, 1969ko otsailaren 13a (55 urte)
Herrialdea	Ameriketako Estatu Batuak
Hezkuntza
Heziketa	Wichita State University (en) ; Academy of Vocal Arts (en) ; Bishop Miege High School (en)
Hizkuntzak	ingelesa
Jarduerak
Jarduerak	opera abeslaria
Jasotako sariak	ikusi Grammy Sariak ; ohorezko doktore (2014ko maiatzaren 23a) ; Handel Prize (2018) ; Echo Klassik Female Singer of the Year (2010) ; Echo Klassik Female Singer of the Year (2013) ; Echo Klassik Female Singer of the Year (2015) ; Echo Klassik Female Singer of the Year (2017) ; Richard Tucker Award ;
Genero artistikoa	opera
Ahots mota	mezzosopranoa
Musika instrumentua	ahotsa
Diskoetxea	EMI Classics
	joycedidonato.com

Joyce DiDonato, ezkongabetan Joyce Flaherty, (Prairie Village, Kansas, AEB, 1969ko otsailaren 13a) opera abeslaria, Mozart, Handel eta Rossiniren roletan espezializatuta dago, eta gaur egungo mezzosoprano eskatuenetako bat da, Frederica von Stade eta Susan Graham bere herrikideen ondorengoa. Beverly Sills saria irabazi zuen 2007an, izen bereko sopranoaren omenez ezarria.^[1]

Biografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Wichitako Unibertsitatean graduatua, Filadelfiako AVAn eta Santa Feko Operako ikastunentzako programan jarraitu zituen kantu-ikasketak. Bertan Outstanding Apprentice Artist-en saria jaso zuen, horrela David Lang-en Modern Painters operaren mundu mailako estreinaldian kantatu zuen. Young Artistek Houstongo Operan eta San Frantziskoko Operan parte hartu zuen. 1998an bigarren saria irabazi zuen Operalia lehiaketan eta George London lehiaketan.

Debuta[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Tod Machover-en Resurrection-eko Houstongo Operan eta Mark Adamoren Little Woman-en premierrean egin zuen debuta. Gero Cherubino kantatu zuen Santa Fe-ko Operan eta La italiana Aljerren. 2000. urtean Milango Scalan Rossiniren La Cenerentola bezala debutatu zuen eta Parisen Bachen Meza si minorrean.

2000 hamarkada[aldatu | aldatu iturburu kodea]

2001etik 2002ra Cosí fan tutte operako Dorabella kantatu zuen Washington National Operan, Giulio Cesare Sesto de Nederlandse Operan, Sevillako bizargina operako Rosina Parisko Operan eta Bayerische Staatsoper-en Zubin Mehtak zuzendua, Richard saria irabazita.

New York City Operan Sister Helen gisa kantatu zuen, Jake Heggieren Dead Man Walking-en, eta Covent Garden-en, Zlatohrbitek gisa, Leos Janacek-en La zorra astuta lanean; baita John Eliot Gardinerrekin ere, Tokio, Pesaro, Seattle eta bere debutean Carnegie Hall-en, Bachen Meza Si minorrean, Peter Schreierrek zuzendua.

Rosinaren rola kantatu zuen San Francisco Operan, Houston Grand Operan, Londresen, Aix-en-Provencen, Hollywood Bowlen eta Luca Ronconiren Sevillako bizargina eszenaratzean Pesaro eta Bolonian. Genevan Sesto kantatu zuen La clemenza di Tito lanean, Massenet-en Cendrillon Santa Fen, Herkulesen lanaren Dejanira rola Londresko Barbican Centren, eta konpositore lana Richard Straussen Ariadna Naxosen Madrilgo Errege Antzokian.

2005ean, Metropolitan Operan egin zuen debuta, Figaroren ezteiak egin zuen Jonathan Millerren ekoizpenean, Luca Pisaronirekin eta Peter Matteiekin, eta 2007ko denboraldian Rosina gisa itzuli zen Sevillako bizargina lanarekin, Juan Diego Florezekin batera. Izugarrizko arrakasta izan zuen.

2006an Royal Philharmonic Society Singer Award saria jaso zuen. Urte horretan bertan kantatu zuen bere lehen Oktavian Der Rosenkavalierren San Francisco Operarekin, Soile Isokoski eta Miah Persson-ekin, Donald Runniclesen zuzendaritzapean. Bartzelonako Gran Teatro del Liceon eta Chicagoko Lyric Operan ere egin zuen debuta.

Hanka apurtuta ere, lanean jarraitu[aldatu | aldatu iturburu kodea]

2008/2009 denboraldian, DiDonato Covent Gardenera itzuli zen, Donna Elvira gisa Don Giovannin eta Rosina gisa Sevillako bizarginean. Uztailaren 7an, DiDonato eszenatokian irrist egin eta eskuin peronea hautsi zen. Lehen ekitaldia amaitzeko, makuluekin kantatu zuen eta gainerako emanaldian parte hartu zuen. Hurrengo bost funtzioak gurpil-aulkian egin zituen.^[2] Beatrice rola Hector Berliozen Béatrice et Bénédict egin zituen Houston Grand Operan, Idamante Mozarten Idomeneo lanean Parisko Opéra Nationalean eta Rosina Sevillako bizargina lanean, Vienako Estatu Operarekin debutean.

2010 hamarkada[aldatu | aldatu iturburu kodea]

DiDonato New Yorkeko Filarmonikoarekin, Kansas Cityko Sinfonikoarekin eta Metropolitan Opera Orchestrarekin ere agertu zen kontzertuetan. Azken hori James Levineren zuzendaritzapean egin zen. Europara eta Estatu Batuetara bidaiatu zuen Les Talens Lyriques-ekin. Haendelen arietako kontzertuak ematen ditu, besteak beste, Wigmore Hall-en eta Rossini opera-jaialdian.

DiDonatok Isolierren papera abestu zuen Rossiniren Le comte Ory-n 2011ko apirilean Metropolitan Operarekin. 2012an, Hego Amerikako bira arrakastatsu bati ekin zion, eta agertoki garrantzitsuetan aurkeztu zen, hala nola Buenos Aireseko Colon Antzokian (gutxienez 4 aldiz) eta Txileko Santiago Udal Antzokian.

2012ko apirilean, Maria Estuardoren papera abestu zuen Donizettiren Maria Stuardan, Houston Grand Operarekin, eta emanaldiak 2013ko urtarrilean estreinatu ziren Metropolitan Operan.^[3]

2013ko udaberrian, DiDonato izan zen La donna del lago de Rossiniren ekoizpen berri baten protagonista, Covent Garden Royal Operak emana.^[4] Opera horren produkzio berria Santa Feko operak muntatu zuen 2013ko jaialdian, eta Joyce DiDonato protagonista eta Lawrence Brownleerekin Ubertoren paperean. Lehen aldiz, 57 urteko historian, Santa Feko operak La donna del lago taldearen aparteko emanaldia gehitu zuen, aurrekaririk gabeko sarreren eskaria zela eta.

2013ko irailaren 7an aurkeztu zen Proms-en azken gauean, Masseneten ariak kantatuz ("Je suis gris! Je suis ivre!"), Haendel (Ombra mai fu) eta Rossini ("Tanti affetti in tal vez! ") hala nola Caroussel musikalaren" You'll Never Walk Alone, Ozeko Aztiaren "Over the Rainbow", Kansas jaioterriari egindako omenaldi gisa, eta "Danny Boy". Ondoren, entzunaldia egin zuen "Rule, Britannia!" tradizionalean.^[5] 2013ko irailaren 21ean, Romeoren papera abestu zuen Kansas Cityko Opera Lirikoan, eta Belliniren I Capuleti eta i Montecchi-rekin ireki zuen denboraldia.^[6]

2014ko urtarrilean, DiDonato "Perspektibetako" artista izendatu zuten Carnegie Halleko 2014/2015 denboraldian. Denboraldi horretan, besteak beste, The English Kontzertua, Harry Bicketek zuzendua, eta David Zobelekin batera, Hari Laukote Brentanoarekin eta Filadelfiako Orkestrarekin aritu zen, Maurizio Beniniren zuzendaritzapean.^[7]

2014ko irailaren hasieran, Joyce DiDonatok Wigmore Halleko 2014/15 denboraldia ireki zuen, bi kontzerturekin, Antonio Pappano pianoan zuela. Haydnen, Rossiniren, Santoliquidoren eta Great American Songbooken abestiak ere izan ziren programan. Zuzeneko grabazio bat merkaturatu zuten 2015erako: "Joyce y Tony: Live at Wigmore Hall". Grabazio horrek Ahots Bakarra Klasikoko Album Onenarentzako Grammy 2016 Saria irabazi zuen.^[8]

2014ko irailaren amaieran, Joyce DiDonatok Barbican 2014/15 denboraldi klasikoa ireki zuen, Stella di Napoli izeneko kontzertu batekin, Riccardo Minasik zuzendutako Lyongo Operako Orkestra eta Koruarekin.^[9] Horixe izan zen Joyce DiDonatok Barbican's Artist-en Spotlight seriean antolatu zuen bost ekitaldiko lehen kontzertua. Gainerako lau ekitaldiak hiru kontzertu izan ziren:

Handelen Alcina The english Kontzertuarekin, Harry Bicketek gidatua^[10]
Camille Claudel: Into the Fire, Jake Heggiek beretzat idatzitako kanta-zikloa, Brentano hari laukotearekin^[11]
New Yorkeko Filarmonikaren kontzertua, Alan Gilbertek zuzendua^[12]

Halaber, 2014. urtean eskola magistrala eman zuen Guildhall musika eta drama eskolan.^[13]^[14]

2015ean, DiDonato Stonewall Innen aurkeztu zen, anti-gay gorroto-krimenen biktimak omentzeko.

Bizitza pertsonala[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Leonardo Vordoni orkestra-zuzendariarekin ezkonduta dago bigarren aldizko ezkontza. Izen artistikoa mantentzen du, eta Kansas Cityn (Missouri) bizi da.

Errepertorioa[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Adina, Adina (Rossini)
Agrippina (Handel)
Alcina, Alcina (Handel)
Angelina, La Cenerentola (Rossini)
Annius, La clemenza di Tito (Mozart)
Ariodante, Ariodante (Handel)
Ascanio, Benvenuto Cellini (Berlioz)
Beatrice, Béatrice et Bénédict (Berlioz)
Cendrillon, Cendrillon (Massenet)
Cherubino, Las bodas de Fígaro(Mozart)
The Composer Ariadne auf Naxos (Richard Strauss)
Dejanira, Hercules (Handel)
Donna Elvira, Don Giovanni (Mozart)
Dorabella, Così fan tutte (Mozart)
Elisabetta, Maria Stuarda (Donizetti)
Elmira, Floridante (Handel)
Grace Kelly, Jackie O (Michael Daugherty)
Idamante, Idomeneo (Mozart)
Isabella, The Italian Girl in Algiers (Rossini)
Maslova, Resurrection (Tod Machover)
Meg, Little Women (Mark Adamo)
Octavian, Der Rosenkavalier (Richard Strauss)
Romeo, I Capuleti e i Montecchi (Vincenzo Bellini)
Rosina, The Barber of Seville (Rossini)
Sesto, Giulio Cesare (Handel)
Sextus, La clemenza di Tito (Mozart)
Sister Helen, Dead Man Walking (Jake Heggie)
Stephano, Romeo y Julieta (Charles Gounod)
Zlatohrbitek, The Cunning Little Vixen (Janáček)

Erreferentziako diskografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

CD[aldatu | aldatu iturburu kodea]

’Diva Divo’, Airs d’opéras. Orchestre et le Chœur de l’Opéra de Lyon & Kazushi Ono. Virgin Classics, 2011
’Drama Queens’, Airs royaux des 17^e et 18^e siècles de Haendel, Orlandini, Monteverdi, Keiser, Porta, Hasse, Cesti, Giacomelli, Haydn. Il Complesso Barocco & Alan Curtis. Virgin Classics, 2012
Haendel: ’Amor e gelosia’, Duos d’opéras. Con Patrizia Ciofi, Il Complesso Barocco & Alan Curtis. Virgin Classics, 2004
Haendel: ’Furore’, Airs d’opéras. Les Talens Lyriques & Christophe Rousset. Virgin Classics, 2008
Haendel: Ariodante. Con Karina Gauvin, Marie-Nicole Lemieux, Topi Lehtipuu, Il Complesso Barocco & Alan Curtis. Virgin Classics, 2011
Haendel: Radamisto. Con Patrizia Ciofi, Maite Beaumont, Dominique Labelle, Zachary Stains, Carlo Lepore, Il Complesso Barocco & Alan Curtis. 3CD Virgin Classics, 2005
Jake Hegie: Dead Man Walking. Con Frederica Von Stade, Philip Cutlip, Measha Brueggergosman, Houston Grand Opera & Chorus & Patrick Summers. 2CD Virgin Classics, 2012
Rossini: ’Colbran, The Muse’, Airs d’opéras. Orchestre et le Chœur de l’Académie Nationale de Sainte Cécile & Edoardo Müller. Virgin Classics, 2010
Rossini: Stabat Mater. Con Anna Netrebko, Lawrence Brownlee, Ildebranco d'Arcangelo, l’Orchestre et le Chœur de l’Académie Nationale de Sainte Cécile & Antonio Pappano. EMI Classics, 2010
Vivaldi: Ercole sul Termodonte. Con Rolando Villazón, Patrizia Ciofi, Diana Damrau, Vivica Genaux, Philippe Jaroussky, Topi Lehtipuu, Europa Galante & Fabio Biondi. Virgin Classics, 2010

DVDak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Haendel: Héraclès. Con William Shimell, Toby Spence, Ingela Bohlin, Malena Ernman, chœur et orchestre Les Arts Florissants direction William Christie, Mise en scène Luc Bondy, Bel Air Classiques, 2005
Massenet: Cendrillon. Con Église Guttierez, Alice Coote, Ewa Podles, Jean-Philippe Laffont, Chorus & Orchestra of the Royal Opera House & Bertrand De Billy. Mise en scène de Laurent Pelly. Virgin Classics, 2012.
Rossini: Le Barbier de Séville. Con Juan Diego Flórez, Pietro Spagnoli, Ferruccio Furlanetto, Alessandro Corbelli, Orchestra of the Royal Opera House Covent Garden & Antonio Pappano. Mise en scène de Moshe Leiser & Patrice Caurier. Virgin Classics, 2010
Rossini: Le Comte Ory. Con Juan Diego Flórez, Diana Damrau, Stéphane Debout, Michele Pertusi, The Metropolitan Opera Orchestra & Maurizio Benini. Mise en scène de Bartlett Sher. Virgin Classics, 2012

Sariak eta aintzatespenak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Ikasten ari zela, Outstanding Apprentice Artist-en saria jaso zuen.
1998an bigarren saria irabazi zuen Operalia lehiaketan eta George London lehiaketan.
2001etik 2002ra Rosina kantatu zuen Parisko Operan eta Bayerische Staatsoper-en Zubin Mehtak zuzendua, Richard saria irabazita.
2006an Royal Philharmonic Society Singer Award saria jaso zuen
2007an Beverly Sills saria irabazi zuen.
2016an Ahots Bakarra Klasikoko Album Onenarentzako Grammy Saria 2016 Saria irabazi zuen" Joyce y Tony: Live at Wigmore Hall" grabazio diskoak.^[8]