Turkiera

Turkiera
Türkçe
Datu orokorrak
Lurralde eremua	Turkia, Zipre, Bulgaria, Grezia, Iran, Mazedonia, Moldavia, Siria, Irak, Azerbaijan Talde ezanguratsuak non Herbehereak, Alemania, Australia, Kanada, Ameriketako Estatu Batuak, Brasil, Venezuela, Kolonbia, Erresuma Batua, Danimarka, Suedia, Suitza, Austria
Hiztunak	~60 milioi jatorrizko hiztun, ~75 milioi guztira
Rankinga	19-21. Italiera eta Urduarekin lehia estuan
Ofizialtasuna	Turkia, Zipre, Mazedonia (udal hizkuntza ofiziala)
Eskualdea	Turkia, Zipre, Balkanak, Kaukasoa
UNESCO sailkapena	1: ziurra
Araugilea	Türk Dil Kurumu (Turkiako Hizkuntza Elkartea)
Hizkuntza sailkapena
giza hizkuntza hizkuntza nostratikoak Altaitar hizkuntzak Turkiar hizkuntzak Common Turkic (en) Oghuz hizkuntzak Western Oghuz (en)
Informazio filologikoa
Hizkuntza-tipologia	SOV hizkuntza, hizkuntza eranskaria, adjective-noun (en) , silabadun hizkuntza, hizkuntza sintetikoa, nominatibo-akusatibo hizkuntza, vowel harmony (en) eta postposizioa
Denbora gramatikalak	orainaldia, lehenaldia eta geroaldia
Modu gramatikalak	admirative (en)
Kasu gramatikalak	instrumentala, nominatiboa, akusatiboa, genitiboa, ablatiboa, lokatiboa eta datiboa
Alfabetoa	Turkish alphabet (en) , arabiar alfabetoa, latindar alfabetoa eta Arabic script (en)
Hizkuntza kodeak
ISO 639-1	tr
ISO 639-2	tur
ISO 639-3	tur
Ethnologue	tur
Glottolog	nucl1301
Wikipedia	tr
ASCL	4301
IETF	tr

Turkiera turkiar hizkuntza bat da, berez Turkia, Zipre, Bulgaria eta antzinako Otomandar Inperioko herrialdeetan hitz egiten dena, baita Europar Batasuneko milioika immigranteek ere.

1928an sartu zuten latinezko alfabetoa, arabiarra baztertuz, Kemal Atatürken ekimenez.

Alfabetoa

• A "Alaba"n bezala.
• B "Behi"n bezala.
• C "Jaitsi"n bezala (Nafarroan eta Bizkaian) edo gaztelerazko "yunque"n bezala.
• Ç "Txertatu"n bezala.
• D "Donostia"n bezala.
• E "Elantxobe"n bezala.
• F "Festa"n bezala.
• G "Gernika"n bezala.
• Ğ Ez da ahozkatzen. Aurreko bokala luzatzen du.
• H "Herria"n bezala (Ipar Euskal Herrian).
• I "Eman"en bezala.
• İ "Irten"en bezala.
• J Frantsesezko "Janvier"en bezala.
• K "Korta"n bezala.
• L "Legatz"en bezala.
• M "Maisu"n bezala.
• N "Nerea"n bezala.
• O "Otsagabia"n bezala.
• Ö Alemanierazko "Köhler"n bezala.
• P "Pilotaleku"n bezala.
• R "Gertatu"n bezala.
• S "Sasoi"n bezala.
• Ş "Xabier"en bezala.
• T "Telebista"n bezala.
• U Urre"n bezala.
• Ü Zubererazko "Altzürükü"n edo alemanierazko "Zürich"en bezala.
• V Frantsesezko "vie"n bezala.
• Y "Irten"en bezala.
• Z "Zeru"n bezala.
• X Bakarrik atzerriko hitzekin erabiltzen dute eta "ks" idatzita. Ad. Taksi, Meksika.
• W Bakarrik atzerriko hitzekin erabiltzen dute.

Esamolde eta hitzak

Acı	Pikante
Açık	Zabalik, irekita
Araba	Kotxe
Arkadaş	Lagun, adiskide
Ateş	Su
Balık	Arrain
Baskça	Euskara
Ben	Ni
Çok iyi	Oso ona, oso ondo
Evet	Bai
Günaydın	Egunon
Hayır	Ez
İsminiz ne?	Nola duzu izena?
İyi Akşamlar	Arratsalde on
İyi Geceler	Gabon
Nasılsın?	Zer moduz? Zelan?
Nerelisiniz?	Nongoa zara?
Kaç yaşındasınız?	Zenbat urte duzu?
Kapalı	Itxita
Sen	Zu
Su	Ur
Teşekkürler	Eskerrik asko
Yemek	Jan

Literatura

Sakontzeko, irakurri: «Turkierazko literatura»

Erdi Aroan Nezami eta Jami olerkariak nabarmendu ziren, eta ondorengo mendeetakoak dira Baki, Nefi eta Nedim idazleak, poesia arloan ere bai.

Idazle garaikideen artean Yasar Kemal eta Orhan Pamuk aipatzekoak dira.

Kanpo loturak

• (Turkieraz)Turkiako Hizkuntza Elkartea

Hizkuntza honek bere Wikipedia du: Bisita ezazu.