Diana (mitologia)

Diana Versailleskoa, marmolezko estatua, estatua greko baten erromatar erreplika, K.o. II. mendekoa. Louvre museoa, Paris.

Erromatar mitologian, Diana^[1] (latinez djana ahoskatua) ehizaren jainkosa zen, naturaren babeslea. Greziar mitologian, haren baliokidea Artemisa da.

Hasieran, ehizaren jainkosa izan zen, lurralde eta animalia basatiekin erlazionatua. Geroago, Selene ordezkatu zuen, eta kastitateren ikur ere bilakatu zen. Poesian, haren indarra, liraintasun atletikoa, edertasuna eta ehizarako dohainak goraipatzen ziren.

Praktikan, hirutasun bat osatzen zuen Egeria uretako ninfarekin eta Virvio basoetako jainkoarekin.

Jupiterren eta Latonaren alaba zen, eta bere anaia Apolo baino lehen jaio zen. Bere ama erdi-minetan ikusi zuenean, haurgintzarako beldurrak hartu zuen, eta aitari eskatu zion birjinitateari eusteko baimena ematea, bere ahizpa Minervari bezala. Horregatik, Apoloren orakuluan, bi jainkosa horiei «birjina zuriak» izena eman zitzaien.

Jupiterrek arkua eta geziak eman zizkion, eta basoetako erregina bihurtu. Diana zorrotza eta ankerra zen. Begiko ez zituenei uztak suntsitzen zizkien, abereak sarraskitu, epidemiak sorrarazi eta seme-alabak hiltzen zizkien.

Diana abuztuaren 11n gurtzen zen. Erromatarrek jantzi grekoekin irudikatzen zuten, askotan aldamenean orein bat zuela. Ilargi-erdiko koroa ere izaten zuen, jainkosen adierazgarri nagusia.