Eulalia Abaitua
| Eulalia Abaitua | |
|---|---|
 | |
| Bizitza | |
| Jaiotzako izen-deiturak | Eulalia de Abaitua y Allende-Salazar |
| Jaiotza | Bilbo, 1853ko urtarrilaren 25a |
| Herrialdea |  Bizkaia, Euskal Herria |
| Heriotza | Bilbo, 1943ko irailaren 16a (90 urte) |
| Hezkuntza | |
| Hizkuntzak | gaztelania |
| Jarduerak | |
| Jarduerak | argazkilaria |
Eulalia Abaitua Allende-Salazar (Bilbo, 1853ko urtarrilaren 25a - Ibidem, 1943ko irailaren 16a) argazkilari aitzindari bat izan zen.
Bizitza
[aldatu | aldatu iturburu kodea]
María Elvira Juliana izenarekin bataiatu zuten Bilboko San Nikolas elizan.[1] Handik hilabetera ama hil zitzaion, Maria Eulalia Allende-Salazar Egia,[2] eta senideak Eulalia deitzen hasi zitzaizkion, amaren oroimenez.
Lehen ikasketak Katalunian egin zituen, Bartzelonako Sarriako Jesusen Bihotzean. 1872. urtean Juan Narciso Olano Pikabea Lesakakoa ontzigilearekin ezkondu zen, eta 1873. urtean Liverpoola joan ziren Bigarren Karlistalditik ihesi. Gerora, Bilbora itzuli zen, eta argazki laborategia jarri zuen bere etxean, Begoñako basilikatik gertu. 1941ean Bilboko zabalgunera aldatu zen.[3][4]
Argazkingintza
[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Ingalaterran ikasi zuen argazkilaritza. Guztira berak egindako milatik gora argazki gordetzen dira, eta horietako asko Euskal Herriko jende, tradizio eta jaiei buruzkoak dira. Senideak eta persona xume, apal eta ia beti anonimoak izan ziren bere argazkietan protagonista. Begirada sentibera eta adeikorrez, landa zein hiri esparruetako bizitza eta bere garaiko emakumeak bistaratu zituen.[5]
Argazki gehienak plaka estereoskopikoetan eginak dira, eta zuri-beltzean, gehien atsegin izan zuen materiala beirazko xafla esteroskopikoak izan baitziren, positiboak eta negatiboak, 4,5 x 10,7 cm formatukoak eta gelatinobromuro-emulsiodunak.[6][7]
Erakusketak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Eulalia Abaitua kalea, Bilbon - 2010-2011: Eulalia Abaitua argazkilaria Euskal Museoan. [9]
- 2017: Estereoskopiak 16+16, Euskal Museoaren eta Azkue Fundazioaren eskutik. Abaituak formatu estereoskopikoan egindako 16 irudi betaurrekoen bidez 3 dimentsiotan ikusteaz gain, irudiei egungo 16 euskal emakume idazlek jarritako hitzak audiogiden bidez entzun ahal izan ziren. Hauek idazleak: Katixa Agirre, Uxue Alberdi, Aurelia Arkotxa, Yolanda Arrieta, Leire Bilbao, Itxaro Borda, Tere Irastortza, Karmele Jaio, Mariasun Landa, Miren Agur Meabe, Laura Mintegi, Lourdes Oñederra, Eider Rodriguez, Danele Sarriugarte, Ana Urkiza eta Arantxa Urretabizkaia.[10][11]
Omenaldiak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- 2022an Mira Hadi. Eulalia Abaitua andre-begietan ikuskizuna aurkeztu zen Bilboko Loraldia festibalaren barruan[12][13]
- 2010: Bilboko Euskal Museoak erakusketa bat antolatu zuen: "Eulalia Abaitua. Argazkilaria". 2010(e)ko Urriaren 29a - 2011(e)ko Maiatzaren 29a.[14]
- 2005: Eulalia Abaituaren omenez Bilboko Euskal Arkeologia, Etnografia eta Kondaira Museoak liburu bat argitaratu zuen (Begoña 1900 : errepublika eta santutegia = república y santuario. ISBN 84-933868-1-2)
- 2005: Eulalia Abaituaren omenez Bilboko Euskal Museoak erakusketa bat antolatu zuen (Begoña 1900 : errepublika eta santutegia = república y santuario. 2005eko maiatzaren 31tik urriaren 30rera arte[15]
- Eulalia Abaituaren izena duten kaleak:[5]
- Eulalia Abaitua kalea Bilboko Txurdinaga auzoan
-
-
-
Argazkiak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Eulalia Abaituak egindako zenbait argazki
.JPG)
.JPG)
Erreferentziak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- ↑ «SIGA-AKIS .:. AHEB-BEHA» internet.aheb-beha.org (kontsulta data: 2022-03-19).
- ↑ «SIGA-AKIS .:. AHEB-BEHA» internet.aheb-beha.org (kontsulta data: 2022-03-19).
- ↑ «Abaitua Allende Salazar, Eulalia» Auñamendi Eusko Entziklopedia (kontsulta data: 2019-04-17).
- ↑ (pdf) Eulalia Abaitua, argazkilaria. 2010.
- ↑ a b (Gaztelaniaz) Sereno, El. (2020-07-07). «Eulalia Abaitua (1853-1946), la primera fotógrafa vasca de la que se tiene constancia» Investigart (kontsulta data: 2022-03-19).
- ↑ gaztezulo. «Eulalia Abaitua: argazkiak» Gaztezulo (kontsulta data: 2019-04-17).
- ↑ «Eulalia Abaituaren 16+16 estereoskopiak» sustatu.eus (kontsulta data: 2019-04-17).
- ↑ «Eulalia Abaitua bilbotarra, Euskal Herriko lehen emakume argazkilaria» www.eitb.eus (kontsulta data: 2019-04-17).
- ↑ «Eulalia Abaitua. Argazkilaria - Euskal-Museoa» www.euskal-museoa.eus (kontsulta data: 2019-04-17).
- ↑ «‘Estereoskopiak 16+16’ 2017 EMAKUMEEN NAZIOARTEKO EGUNA Euskal-Museoa» www.euskal-museoa.eus (kontsulta data: 2019-04-17).
- ↑ «‘Estereoskopiak 16+16’ erakusketa ireki dute Bilboko Euskararen Etxean» naiz: 2017-04-12 (kontsulta data: 2019-04-17).
- ↑ «MIRA HADI. EULALIA ABAITUA ANDRE-BEGIETAN» Loraldia (kontsulta data: 2022-03-19).
- ↑ ARAMENDI ALKORTA, Xole. (2022-03-15). «Eulalia Abaituaren bizipen ezezagunak, eszenara gaur» GARA (kontsulta data: 2023-06-26).
- ↑ «Eulalia Abaitua. Argazkilaria» www.euskalmuseoa.eus (Bilboko euskal museoa) (kontsulta data: 2024-05-07).
- ↑ «Euskal-Museoa» www.euskalmuseoa.eus (kontsulta data: 2024-05-07).
- ↑ «Calle Eulalia Abaitua Kalea» Calle Eulalia Abaitua Kalea (kontsulta data: 2021-02-11).
- ↑ «Calle Eulalia Abaitua» Calle Eulalia Abaitua (kontsulta data: 2021-02-11).
- ↑ «Glorieta Eulalia Abaitua» Glorieta Eulalia Abaitua (kontsulta data: 2021-02-11).
Kanpo estekak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- Euskal Museoa, Erakusketa: Eulalia Abaitua. Argazkilaria (Bideoa, 2014)
- Eulalia Abaitua (DAPA. Bideoa, 2021) Maite Jiménez Ochoa de Alda historialaria eta Goizalde Landabaso idazle eta katezariaren eskutik.
| Autoritate kontrola |
|
|---|
Datuak: Q23007760
Multimedia: Eulalia de Abaitua y Allende-Salazar / Q23007760