Gazteluberriko gaztelua

Gazteluberriko gaztelua
Kokapena
Herrialdea	Euskal Herria
Probintzia	Nafarroa Garaia
Udalerria	Gazteluberri
Koordenatuak	42°40′44″N 1°02′41″W

Gazteluberriko gaztelua Nafarroa Garaiko Gazteluberri udalerrian kokatutako gaztelu bat da. Gaztelua Nafarroako Erresumaren lehen lerroko defentsa gisa eraiki zen Aragoikoaren aurrean XII. mendean, bere magalean agertu zen herriari izena emanez. Fernando Katolikoak Nafarroako Erresuma konkistatu ondoren suntsitzeko agindua eman zuen, harresiak eta egitura mantentzen diren arren.

Kokapena

Gaztelua Gazteluberri herria menderatzen du, muino baten gainbeheran kokatua. Gaztelu bat zen, bere dorre gotortuarekin.

Historia

1280an, Arnalt Gillen Agaramontekoa jaunaren alkaidea zen, eta, antza denez, Beltran Jordanek 1294 inguruan ordezkatu zuen, Filipe I.a Nafarroakoa eta Joana I.a Nafarroakoa erregeak izendatuta. 1300. urtean, dorrea estaltzen eta hondoratu zen kanpoko horma berregiten ari ziren. Beste obra batzuk 1319an egin ziren, dorrean, garitetan, aldamioetan eta berreraiki behar izan ziren etxeetan ez ezik. Eneko Ruitz Albar zen garai hartan alkaidea, 1328an jarraitzen zuena, eta 8 libra eta 40 kahitzeko atxikipena sumatzen zuena. 1355ean, Karlos II.a Nafarroakoak Errodrigo Oibarkoa izendatu zuen, Joan Ruitz Oibarkoa aurreko alkaidearen semea; ordurako, esleipena 6 libra eta 30 kahitzera jaitsi zen. Antso Beorietakoak, arotzak, 1360an ziurtatu zuen konponketa-lanak egin zituela. Bi urte geroago, gazteluak hamar peoi baleztariz osatutako goarnizioa zuen.

Karlos II.aren garaiko beste alkaide batzuk hauek izan ziren: Martin Ruitz Irunberrikoa, 1372 eta 1376 urteen artean agertzen dena, Semeno Hae, 1377 eta 1383 urteen artean, eta Joan Ruitz Oibarkoa, Txiko izenekoa, 1386 eta 1390 urteen artean. Azken honen zaintza bere ardurapean zegoelarik, gaztelua hondatuta zegoen, eta, beraz, behar bezain laster konpontzeko agindu zuen erregeak, Nafarroako Erresumaren laguntzen kontura. 1400. urtean, Gartzea Santz Iriartekoa alkaidea zen, eta, 1402an, Martin Gartzia Iriartekoa izan zen haren oinordekoa, Karlos III.a Nafarroakoaren aginduz. Erregeak berak 1420an Otxoa Peritz Ezpartzakao izendatu zuen, 1446 arte gotorlekuaren buru izan zena, eta, data horretan, Joan II.ak bere seme Martin Otxoa Ezpartzakoa ordezkatzeko izendatu zuen, Nabaskoze, Ustaize, Aizpurgi eta Gazteluberri Almiradioetako errentak esleituz. Haren atzetik etorri ziren Migel Nabaskozekoa, 1450ean izendatua, Pedro Aso, 1453an, eta Joan Pomar, 1461ean, 1471n gaztelua gobernatzen jarraitzen zuena.

Fernando Katolikoak Nafarroa konkistatu zuenean, gotorlekua eraitsi egin zuten, Nafarroako Erresumako beste asko bezala.

Erreferentziak

• Nafarroako Entziklopedia Handia | GAZTULUBERRI. (Noiz kontsultatua: 2022-01-09).

Ikus, gainera

• Gazteluberri
• Nafarroako Erresuma

Kanpo estekak

• Datuak: Q110972197