Abdel Fatah al-Sisi

Abdel Fatah al-Sisi
	; (2017) Irudi gehiago
Afrikar Batasuneko presidente
Egiptoko presidentea
Defentsa Ministroa
Bizitza
Jaiotza	Kairo, 1954ko azaroaren 19a (69 urte)
Herrialdea	Egipto
Lehen hizkuntza	arabiera
Familia
Ezkontidea(k)	Entissar Amer (1977 -
Seme-alabak	ikusi Mahmoud el-Sisi (en) ;
Hezkuntza
Heziketa	Egyptian Military College (en) ; United States Army War College (en)
Hizkuntzak	arabiera
Jarduerak
Jarduerak	politikaria eta militarra
	Parte-hartzailea World Economic Forum Annual Meeting 2015 (en) ;
Jasotako sariak	ikusi Order of the Nile ; King Abdulaziz Medal ; Kuwait Liberation Medal ; Kuwait Liberation Medal ; Grand Collar of the Order of Prince Henry ; Order of the Friendship of Peoples (2019ko ekainaren 17a) ; Grand Cross of the National Order of Merit (Guinea) (2019) ; Order of the Republic ; Order of Merit ; Order of the Virtues ; Order of Prince Henry ; Order of Mubarak the Great ; National Order of Merit ; Order of Makarios III ; National Order of the Ivory Coast ; National Order of Merit ; Ohorezko Legioko gurutze handia (2020) ; Order of the Star of Sinai ; Collar of Honour ; Order of King Abdulaziz al Saud ; Order of Al-Khalifa ; Order of the Republic of Serbia ;
Zerbitzu militarra
Adar militarra	Egiptoko Armada
Gradua	landa-mariskal
Parte hartutako gatazkak	Golkoko Gerra; Sinai insurgency (en)
Sinesmenak eta ideologia
Erlijioa	sunismoa
Alderdi politikoa	hautagai independente; Junta militar
	presidency.eg

Abdel Fatah Saeed Hussein Khalil al-Sisi (arabieraz: عبد الفتاح سعيد حسين خليل السيسي‎ ʿAbdel-Fattāḥ Saʿīd Ḥusayn Khalīl as-Sīsi; Kairo, 1954ko azaroaren 19a) egiptoar militar eta politikaria da. Egiptoko Arabiar Errepublikako presidentea da 2014ko ekainetik.

Bizitza[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Abdel Fatah al-Sisi 1954ko azaroaren 19an sortu zen Kairoko alde zaharraren bihotzean. Haren aitak eta osabak arabesque estiloko altzariak egiten zituzten, eta artisau ospetsuak bilakatu ziren Egipton. Hala ere, berak ez zion familiaren tradizioari heldu, eta Egiptoko Akademia Militarrean sartu zen. 1977an, 23 urte zituela, zientzia militarren titulua lortu zuen, eta hurrengo hamarkadetan infanteria brigadetan aritu zen buru-belarri.

1992an, Erresuma Batura salto egin zuen, eta 2005ean, Ameriketako Estatu Batuetako Army War College zentrora. Bertan, Pennsylvanian, bere bizitzako saiakera politiko bakarra idatzi zuen: "Democracy in the Middle East" ("Demokrazia Ekialde Hurbilean").^[1]^[2] 11 orriko hausnarketa hori, Al-Sisiren pentsamendu politikoaren oinarritzat jotzen da. "Historiak erakutsi du demokrazia berriek hamar urteko barne eta kanpo gatazkak pairatzen dituztela, eredu demokratikoa heldu arte", dio agiriaren hasierako atalean.^[1]

Al-Sisik gai mordoxka bat landu zuen saiakera hartan: Ekialde Hurbileko baliabide naturalen erabilera, eskualdean nagusi diren erregimen autokratikoak, palestinarren eta Israelen arteko gatazka... Iraultzaz ere mintzo da: "Demokraziaren aldeko mugimenduek indarra hartzen badute ere, militarrek olatu berri hori babestuko duten bermerik ez dago. Segurtasun indarrek nazioarekiko konpromisoa erakutsi beharko lukete, ez erregimenarekiko mendekotasuna".^[1]

2012ko abuztuan, 2011ko Egiptoko Iraultzaren ondoan, Defentsa ministro izendatu zuen Mohammed Mursi presidenteak, Mohammed Hussein Tantawiren ordez. 2013ko uztailaren 3an, ordea, Mursiren aurkako estatu kolpea eman zuen; horren ondoren, Adli Mansur bilakatu zen behin-behineko presidente. Gobernu berriak Anaia Musulmanak talde islamistaren kontrako jarrera zorrotza hartu zuen; atxiloketa masiboak agindu, eta Rabaa al-Adauijako eta Al-Nahdako hutsarazte odoltsuak antolatu zituen.^[1] Militarrek eragindako sarraski hartan, Mursiren aldeko ehunka zibil hil ziren.^[3]

2014ko martxoan, karrera militarra alboratu eta presidentetzarako hauteskundeetara aurkeztuko zela iragarri zuen.^[4] Maiatzaren 26-28 bitartean egin ziren bozetan Hamdeen Sabahi izan zuen aurkari bakarra; parte hartzea % 46koa izan zen, eta botoen % 96 jaso zituen Al-Sisik.^[5] Honek kontrolik gabeko boterea eman zion armadari, eta hedabide askok diktadortzat jo zuten.^[6]^[7] 2018ko presidentetzarako hauteskundeetan ez zuen oposizioko areriorik izan, eta bozen % 97 jaso arren, parte hartze txikia izan zen (% 41).^[8]

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

↑ ^a ^b ^c ^d Irazabal, Ane. Lider isila edo rais krudela?. Berria egunkaria, 2014ko ekainak 3, CC BY-SA 4.0, berria.eus (Noiz kontsultatua: 2020-4-5).
↑ al-Sisi, Abdel Fatah Saeed. "Democracy in the Middle East". U.S. Army War College (USAWC), Strategy Research Project, assets.documentcloud.org (Noiz kontsultatua: 2020-4-5).
↑ Urzaiz, Ion. Egiptoko Justiziak heriotzara zigortu ditu 529 islamista, kale istiluengatik. Berria egunkaria, 2014ko martxoak 25, CC BY-SA 4.0, berria.eus (Noiz kontsultatua: 2020-4-5).^{[Betiko hautsitako esteka]}
↑ Urzaiz, Ion. Egiptoko presidente izateko asmoa adierazi du Al-Sisi armadaburuak. Berria egunkaria, 2014ko martxoak 27, CC BY-SA 4.0, berria.eus (Noiz kontsultatua: 2020-4-5).
↑ Makazaga, Xabin. Egiptoarren erdiek baino gutxiagok bozkatu dute Al-Sisiren alde. Berria egunkaria, 2014ko maiatzak 30, CC BY-SA 4.0, berria.eus (Noiz kontsultatua: 2020-4-5).
↑ Cambanis, Thanassis. Egypt’s Sisi Is Getting Pretty Good … at Being a Dictator. Foreign Policy, 2015eko maiatzak 22, foreignpolicy.com (Noiz kontsultatua: 2020-4-6).
↑ Torquemada, Jesus. Egipto gaixoa. eitb.eus (Noiz kontsultatua: 2020-4-6).
↑ Egypte: Sissi réélu avec 97% des voix, 41% de participation. rfi.fr (Noiz kontsultatua: 2020-4-6).

Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Datuak: Q307871
Multimedia: Abdel Fattah el-Sisi / Q307871

[berria1-1] Irazabal, Ane. Lider isila edo rais krudela?. Berria egunkaria, 2014ko ekainak 3, CC BY-SA 4.0, berria.eus (Noiz kontsultatua: 2020-4-5).

[2] -Sisi, Abdel Fatah Saeed. "Democracy in the Middle East". U.S. Army War College (USAWC), Strategy Research Project, assets.documentcloud.org (Noiz kontsultatua: 2020-4-5).

[berria2-3] Urzaiz, Ion. Egiptoko Justiziak heriotzara zigortu ditu 529 islamista, kale istiluengatik. Berria egunkaria, 2014ko martxoak 25, CC BY-SA 4.0, berria.eus (Noiz kontsultatua: 2020-4-5).^{[Betiko hautsitako esteka]}

[4] Urzaiz, Ion. Egiptoko presidente izateko asmoa adierazi du Al-Sisi armadaburuak. Berria egunkaria, 2014ko martxoak 27, CC BY-SA 4.0, berria.eus (Noiz kontsultatua: 2020-4-5).

[5] Makazaga, Xabin. Egiptoarren erdiek baino gutxiagok bozkatu dute Al-Sisiren alde. Berria egunkaria, 2014ko maiatzak 30, CC BY-SA 4.0, berria.eus (Noiz kontsultatua: 2020-4-5).

[6] Cambanis, Thanassis. Egypt’s Sisi Is Getting Pretty Good … at Being a Dictator. Foreign Policy, 2015eko maiatzak 22, foreignpolicy.com (Noiz kontsultatua: 2020-4-6).

[7] Torquemada, Jesus. Egipto gaixoa. eitb.eus (Noiz kontsultatua: 2020-4-6).

[8] Egypte: Sissi réélu avec 97% des voix, 41% de participation. rfi.fr (Noiz kontsultatua: 2020-4-6).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

i e a Afrikako Batasunaren aldeko Erakundeko eta Afrikako Batasuneko presidenteak
Afrikako Batasunaren aldeko Erakundea	Selassie Nasser Nkrumah Ankrah Selassie Mobutu Boumedienne Ahidjo Kaunda Daddah Hassan II Gowon Barre Amin Ramgoolam Bongo Nimeiry Tolbert Senghor Stevens Moi Mengistu Nyerere Diouf Nguesso Kaunda Traoré Mubarak Museveni Babangida Diouf Mubarak Ben Ali Meles Biya Mugabe Compaoré Bouteflika Eyadéma Chiluba Mwanawasa
Afrikako Batasuna	Mbeki Chissano Obasanjo Nguesso Kufuor Kikwete Kadafi Mutharika Nguema Boni Hailemariam Abdel Aziz Mugabe Déby Condé Kagame al-Sisi Ramaphosa Tsisekedi Sall