Otsailaren 10

Otsailaren 10a gregoriotar egutegiaren urteko berrogeita batgarren eguna da. 324 egun falta dira urtea amaitzeko, 325 egun bisurteetan.

Jaiotzak Euskal Herrian Katalina Erauso Jaiotza: Donostia, 1592 Heriotza: Cotaxtla, 1650 Yuri Berchiche Jaiotza: Zarautz, 1990 Igor Gabilondo Jaiotza: Donostia, 1979 Aitor Buñuel Jaiotza: Tafalla, 1998 Eskuz gaurkotu + Jaiotza gehiago... Munduan Bertolt Brecht Jaiotza: Augsburg, 1898 Heriotza: Ekialdeko Berlin, 1956ko abuztuaren 14a Boris Pasternak Jaiotza: Mosku, 1890 (juliotar egutegia) eta 1890 Heriotza: Peredelkino (en) , 1960ko maiatzaren 30a Emma Roberts Jaiotza: Rhinebeck (New York), 1991 Eskuz gaurkotu + Jaiotza gehiago... Artikulurik ez duten Otsailaren 10ko jaiotzak Lawrence Weiner • Keeley Hawes • Mia Khalifa • Radamel Falcao García • Eskuz gaurkotu Heriotzak Euskal Herrian Jesus Garai Jaiotza: Bilbo, 1930eko irailaren 10a Heriotza: Bilbo, 1995 Justo Antonio Olagibel Jaiotza: Gasteiz, 1752ko abuztuaren 7a eta 1752 Heriotza: Gasteiz, 1818 Julio Jauregi Lasanta Jaiotza: Bilbo, 1910eko urtarrilaren 7a Heriotza: Madril, 1981 Eskuz gaurkotu + Heriotza gehiago... Munduan Fiodor Dostoievski Jaiotza: Mosku, 1821eko urriaren 30a (juliotar egutegia), 1821eko azaroaren 11 eta 1821 Heriotza: San Petersburgo, 1881 (juliotar egutegia) Aleksandr Puxkin Jaiotza: Mosku, 1799ko maiatzaren 26a (juliotar egutegia) eta 1799ko ekainaren 6a Heriotza: San Petersburgo, 1837 (juliotar egutegia) Montesquieu Jaiotza: La Brède, 1689ko urtarrilaren 18a Heriotza: Paris, 1755 Eskuz gaurkotu + Heriotza gehiago... Artikulurik ez duten Otsailaren 10ko heriotzak Eskuz gaurkotu

Gertaerak Lekaleen Munduko Eguna 1519 - Hernan Cortes eta Pedro de Alvarado 600 gizonez osatutako espedizioan abiatu ziren. 1763 - Parisko Ituna izenpetuta, Zazpi Urteko Gerrari amaiera eman zitzaion, eta Quebec Britainia Handiaren menpera pasa zen. 1939 - Tropa frankistek Bartzelona (irudian) okupatu zuten. Garaipen honek gerraren amaiera ekarri zuen; 600.000 lagun inguru hil ziren hirurteko gerra honetan. 1949 - Mahatma Gandhik gose greba hasi zuen bere atxiloketaren aurka protesta egiteko. 1985 - Nelson Mandelak uko egin zion askatasunari. + Gertaera gehiago... Egutegia << Otsaila >> Al As Az Og Or Lr Ig 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 2023 Aurreko eta hurrengo urteetan 2020: astelehena 2021: asteazkena 2022: osteguna 2024: larunbata 2025: astelehena 2026: asteartea Izendegia Santutegia: Eskolastika Nursiakoa, Austreberta, José Sánchez del Río Seaska egutegia: Iruri eta Eñaut.

Daturen bat falta bada, urtearen lotura jarraitu han sartzeko.

---

Gertaerak

Euskal Herria

• 1925 - Banco de Crédito de la Unión Minerak ordainketa-etendura adierazi zuen.
• 1976 - ETAk, Julián Galarza Ayastury mekanikoa erail zuen Zizurkilen.
• 2006 - Fernando Grande Marlaska epaileak Usurbilgo herriko tabernaren itxiera agindu zuen.

Mundua

• 1258 - Mongolek Bagdaden sartu eta Al-Musta'sim abbastar kalifa preso hartu zuten.
• 1763 - Parisko Ituna izenpetuta, Zazpi Urteko Gerrari amaiera eman zitzaion, eta Quebec Britainia Handiaren menpera pasa zen.
• 1840 - Victoria I.a eta Alberto printzearen arteko ezkontza.
• 1985 - Nelson Mandelak baldintzapeko askatasunari uko egin zion borroka armatua gaitzestea exijitzen ziotelako
• 2004 - Frantziako parlamentuak eskoletatik ikur erlijiosoak debekatzen zituen legea onartu zuen.
• 2005 - Ipar Koreak arma atomikoak zituela aitortu zuen.
• 2009 - 200 pertsona inguru hil dira Australian, kontrolik gabeko suteek eraginda.

Arte eta kultura

Mundua

• 1978 - Blue Collar (Lepoko Urdin) filma estreinatu zen, Paul Schraderek zuzendu eta Richard Pryor, Harvey Keitel eta Yaphet Kotto aktoreek antzeztu zuten.

Zientzia eta teknologia

Mundua

• 1863 - Su-itzalgailua patentatu zen.
• 1996 - IBM etxeko Deep Blue super ordenagailuak Garry Kasparoven aurkako xake partida irabazi zuen.

Kirolak

Mundua

• 2006 - Neguko Joku Olinpikoak hasi ziren Torinoko hiri Italiarrean.

Jaiotzak

Euskal Herria

• 1597 - Blas Alexandre Lezaeta, nafar elizgizona, Orreagako kolegiataren priore, Iruñeako apezpikua eta inkisidorea (h. 1647).
• 1878 - Gillermo Bengoetxea, Txindurri, bizkaitar bertsolari, idazle eta pilotaria (h. 1966).
• 1883 - Tomas Mujika, euskal musikaria, konpositorea eta irakaslea , Uruguayko ganbera-musikan eragin nabarmena izan zuena (h. 1965).
• 1891 - Estanislao Segurola, bizkaitar arkitektoa (h. 1954).
• 1895 - Jazinto Karraskedo, gipuzkoar idazlea (h. 1988).
• 1900 - Jesus Ariño Maruri, Zallako alkatea (h. 1976).
• 1906 - Jazinto Rivas, Elgeta, euskal trikilaria (h. 1964).
• 1915 - Juan José Mieza, bizkaitar futbolaria (h. 1992).
• 1924 - Alexis Etxekopar, zuberoar kanta egilea (h. 2005).
• 1925 - Javier Guibert, iruindar arkitektoa (h. 2011).
• 1926 - Juan Manuel Zubiria Uhagón, III. Zubiriako kondea, bizkaitar enpresaburua eta politikaria (h. 2005).
• 1927 - Patxi Goikolea, bizkaitar futbolaria (h. 2000).
• 1928 - José María Cagigal, bizkaitar kirol-irakaslea (h. 1983).
• 1930 - Fernando Ybarra López-Dóriga, euskal noble, enpresaburu eta politikaria (h. 2001).
• 1932 - Antxon Elosegi Vitoria, gipuzkoar kultur eta jai ekintzailea.
• 1940 - José Antonio Almandoz, el peque, gipuzkoar arraunlari ohia.
• 1944 - Alain Lamassoure, frantses estatuko eta Euskal Herriko politikaria, Angeluko alkate ohia, Pauen.
• 1954 - Mikel Irizar, gipuzkoar euskalgintzako-eragilea.
• 1965 - Itziar Aduriz, gipuzkoar hizkuntzalaria eta Bartzelonako Unibertsitateko irakaslea.
• 1967 - Txabi Arnal, bizkaitar idazlea.
• 1979 - Igor Gabilondo, gipuzkoar futbolaria.
• 1983 -
  • Vincent Inigo, lapurtar errugbilaria.
  • Nagore Robles, bizkaitar tertuliakidea.
• 1985 - Mikel Olaetxea, gipuzkoar pilotaria.
• 1990 - Yuri Berchiche, gipuzkoar futbolaria.
• 1993 - Adrián Guemes, bizkaitar futbolaria.
• 1995 - Luca Sangalli, gipuzkoar futbolaria.
• 1998 - Aitor Buñuel, nafar futbolaria.
• 2003 - Erlantz Palacín, bizkaitar futbolaria.

Mundua

• 1606 - Kristina Frantziakoa, Frantzia eta Nafarroako infanta eta Savoiako dukesa (h. 1663).
• 1758 - Amalia Holst, alemaniar idazle, intelektual eta feminista (h. 1829).
• 1775 - Charles Lamb, britainiar idazlea (h. 1834).
• 1791 - Francesco Hayez, italiar margolaria (h. 1882).
• 1795 - Ary Scheffer, herbeheretar-frantziar erromantizismoko margolaria (h. 1858).
• 1842 - Agnes Mary Clerke, britainiar astronomo eta idazlea (h. 1907).
• 1844 - Alexander Herrmann, frantziar magoa (h. 1896).
• 1855 - Adrienne Avril de Sainte-Croix, frantziar filantropo eta feminista (h. 1939).
• 1859 - Alexandre Millerand, Frantziako presidentea (h. 1943).
• 1861 - James Mooney, estatubatuar antropologo eta etnografoa (h. 2021).
• 1883 - Edith Clarke, lehenengo emakume ingeniari elektrikoa (h. 1959).
• 1886 - Raichō Hiratsuka, idazlea, kazetaria, ekintzaile politikoa, anarkista eta feminismoaren aitzindaria Japonian (h. 1971).
• 1890 -
  • Fania Kaplan, judutar jatorriko militante eserista, Lenin hiltzen saiatzearren ospetsua (h. 1918).
  • La Niña de los Peines, espainiar flamenko-kantari ijitoa (h. 1969).
  • Boris Pasternak, errusiar poeta, eleberrigile eta itzultzailea, 1958ko Literaturako Nobel Saria (h. 1960).
• 1894 - Harold Macmillan, Erresuma Batuko Lehen Ministroa (h. 1986).
• 1895 - Emilio Novoa, galiziar irrati-telegrafista eta politikaria, Arabako gobernadore zibila (h. 1972).
• 1897 -
  • Judith Anderson, australiar-estatubatuar antzezlea (h. 1992).
  • John Franklin Enders, estatubatuar biokimikaria, 1954ko Medikuntzako Nobel Saria (h. 1985).
• 1898 -
  • Bertolt Brecht, alemaniar idazle eta antzerkigilea (h. 1956).
  • Joseph Kessel, frantziar idazlea eta kazetaria (h. 1979).
• 1899 - Cevdet Sunay, Turkiako presidentea (h. 1982).
• 1901 -
  • Stella Adler, estatubatuar antzezle eta irakaslea (h. 1992).
  • Karl Bouda, alemaniar euskalaria (h. 1979).
  • Mariblanca Sabas Alomá, kubatar feminista, kazetaria eta poeta (h. 1983).
• 1902 - Walter Houser Brattain, estatubatuar fisikaria, trantsistorearen asmatzaileetako bat eta 1956ko Fisikako Nobel Saria (h. 1987).
• 1903 - Matthias Sindelar, austriar futbolaria (h. 1939).
• 1906 - Lon Chaney Jr., estatubatuar aktorea (h. 1973).
• 1909 - Henri Alekan, frantziar kamera-operadoreburua (h. 2001).
• 1910 - Dominique Pire, belgikar elizgizona, 1958ko Bakearen Nobel Saria (h. 1969).
• 1911 - Mstislav Keldyx, matematika eta mekanikaren esparruetako sobietar zientzialaria (h. 1978).
• 1920 - Raisa Aronova, sobietar pilotua, Bigarren Mundu Gerran parte hartu zuena, Sobietar Batasuneko Heroi izendatua (h. 1982).
• 1922 - Arpad Göncz, Hungariako presidentea eta hungarierazko idazlea eta itzultzailea (h. 2015).
• 1923 - Ahti Karjalainen, Finlandiako lehen ministroa (h. 1990).
• 1927 - Leontyne Price, estatubatuar sopranoa.
• 1929 - Jerrald Goldsmith, estatubatuar musikagilea (h. 2004).
• 1930 - Robert Wagner, zinema eta telebistako estatubatuar aktorea.
• 1932 - Vivienne Malone-Mayes, estatubatuar matematikaria (h. 1995).
• 1934 -
  • Fleur Adcock, zeelandaberritar olerkaria.
  • Salvador Giner, kataluniar soziologoa, Institut d'Estudis Catalanseko presidentea (h. 2019).
• 1935 - Miroslav Blažević, kroaziar futbolari eta entrenatzailea (h. 2023).
• 1938 - Judith Rich Harris, estatubatuar psikologoa (h. 2018).
• 1939 -
  • Antoninho, brasildar futbolari eta entrenatzaile ohia.
  • Roberta Flack, estatubatuar kantaria.
• 1940 - Mutsuhiko Nomura, japoniar futbolari ohia.
• 1941 - Michael Apted, ingeles zinema zuzendaria (h. 2021).
• 1942 - Anatolijs Gorbunovs, lehendabiziko Letoniako presidentea.
• 1947 - Maria Teresa Cabré, Institut d'Estudis Catalanseko presidentea.
• 1950 - Mark Spitz, estatubatuar igerilari ohia, historiako honenetakoa.
• 1952 -
  • Marco Aurélio, brasildar futbolari ohia eta entrenatzailea.
  • Lee Hsien Loong, Singapurko lehen ministroa.
• 1955 - Greg Norman, australiar golf-jokalaria.
• 1957 - Stephan Balkenhol, alemaniar eskultorea.
• 1959 - Amadou Gon Coulibaly, Boli Kostako lehen ministroa (h. 2020).
• 1961 - Alexander Payne, estatubatuar zinema zuzendaria.
• 1962 - Cliff Burton, estatubatuar musikari, egile abeslari eta baxu-jotzailea, Metallica taldeko kidea (h. 1986).
• 1964 - Sergio Escudero, argentinar futbolari ohia.
• 1967 - Laura Dern, estatubatuar aktorea.
• 1969 - James Small, hegoafrikar errugbilaria (h. 2019).
• 1970 - Robert Shearman, ingeles fantasiazko-literatura idazlea.
• 1971 - José Mari García, errioxar futbolaria.
• 1974 -
  • Elizabeth Banks, estatubatuar aktore, zinema-zuzendari eta ekoizlea.
  • María Botto, argentinar-espainiar aktorea.
• 1981 -
  • Uzo Aduba, estatubatuar aktorea.
  • Natasha St-Pier, kanadar abeslaria.
• 1982 -
  • Justin Gatlin, estatubatuar atleta, abiadura probatan aditua.
  • Ha Seok-jin, hegokorear aktorea.
• 1985 - Lidia Valentín, espainiar pisu-jasotzailea.
• 1991 - Emma Roberts, estatubatuar aktorea.
• 1992 - Kevin Mayer, frantziar atleta.
• 1993 - Mia Khalifa, Libanon jaiotako estatubatuar aktore pornografiko ohia, ziber-izarra, kirol esataria eta web kamera aurreko modeloa.
• 1994 - Seulgi, hegokorear abeslari eta dantzaria.
• 1997 - Chloë Grace Moretz, estatubatuar modelo eta aktorea.

Heriotzak

Euskal Herria

• 1126 - Gilen IX.a Akitaniakoa, Poitiersko konde eta Baskonia eta Akitaniako dukea (j. 1071).
• 1796 - Agustín Lezo, gipuzkoar elizgizona, Iruñeko apezpiku eta Zaragozako artzapezpikua, Zaragozan (j. 1724).
• 1799 - Eugenio Llaguno, arabar politikari eta idazlea (j. 1724).
• 1818 - Justo Antonio Olagibel, gasteiztar arkitektoa, Euskal Herriko arkitekto neoklasiko garrantzitsuena (j. 1752).
• 1898 - Julie Adrienne Karrikaburu, zuberotar musikologoa, kantaria, kantu-biltzailea eta piano-jotzailea, lehendabiziko euskal kantutegiaren egilea (j. 1827).
• 1910 - Julio Jauregi Lasanta, bizkaitar politikaria, Madrilen (j. 1910).
• 1960 - Victoria Mallabiabarrena, bizkaitar soprano lirikoa, Madril eta Kubako eszenatokietan aritutakoa (j. 1867).
• 1995 - Jesus Garai, Bilboko Athletic Klubeko jokalaria (j. 1930).
• 1998 - Juanito Otxoa, bizkaitar futbolari eta entrenatzailea (j. 1912).
• 2018 - Bakarne Jorge, gipuzkoar aktorea eta musikaria, Landetan (j. 1970).
• 2021 -
  • Maite Axiari, lapurtar militante feminista eta kultur eragilea (j. 1949).
  • Jaime Rodríguez Salís, gipuzkoar kulturgizon, ikertzaile eta arkeologoa (j. 1926).

Mundua

• 1163 - Balduino III.a Jerusalemgoa, Jerusalemgo erregea.
• 1307 - Timur Khan, Txinako Enperadore eta Mongolen Inperioko seigarren Khan Handia, Yuan dinastiako bigarren enperadorea (j. 1265).
• 1419 - Ulrich Ensinger, garai gotikoko arkitektoa (j. c. 1350-1360).
• 1567 - Henrike Estuardo, Lord Darnley, Estuardo leinu eskoziarreko ingeles noblea (j. 1545).
• 1660 - Judith Leyster, Herbehereetako Urrezko Aroko margolaria (j. 1609).
• 1755 - Montesquieu baroia, frantziar kronista eta pentsalaria (j. 1869).
• 1794 - Jacques Roux, frantziar iraultzailea (j. 1752).
• 1829 - Leon XII.a, Aita santua (j. 1760).
• 1836 - Marie-Anne Pierrette Paulze, frantziar kimikaria eta noblea, Kimika modernoaren ama bezala ezagutua (j. 1758).
• 1837 - Aleksandr Puxkin, errusiar poeta, nobelagile, dramagile eta istorio motzen idazlea (j. 1799).
• 1839 - Pedro Romero, espainiar zezen-hiltzailea (j. 1754).
• 1855 - Fernando Savoiakoa, Savoia leinuko italiar noblea (j. 1821).
• 1865 - Heinrich Lenz, errusiar fisikaria, Lenzen legea argitaratzeagatik ospetsua (j. 1804).
• 1878 - Claude Bernard, frantziar fisiologoa (j. 1813).
• 1879 - Honoré Daumier, frantziar marrazkigile, litografo eta margolaria (j. 1808).
• 1891 - Sofia Kovalevskaia, errusiar matematikaria (j. 1850).
• 1893 - Bill Tilden, Big Bill, estatubatuar tenislaria (h. 1953).
• 1907 - Manuel Duran, kataluniar politikari eta legegizona (j. 1823).
• 1912 - Joseph Lister, britainiar kirurgilaria (j. 1827).
• 1917 - John William Waterhouse, italiar-ingeles margolaria (j. 1849).
• 1918 -
  • Abdulhamid II.a, Otomandar Inperioko 34. sultana (j. 1842).
  • Ernesto Teodoro Moneta, italiar kazetari, abertzale, iraultzaile eta bakezalea, 1907ko Bakearen Nobel Saria (j. 1833).
• 1923 - Wilhelm Röntgen, alemaniar fisikaria, 1901eko Fisikako Nobel Saria (j. 1845).
• 1932 - Edgar Wallace, ingeles idazlea (j. 1875).
• 1936 - May French Sheldon, estatubatuar argitaratzaile, idazle eta esploratzailea (j. 1847).
• 1937 - Mariano Sáez, espainiar abokatu eta politikaria (j. 1897).
• 1938 - Vladimir Antonov-Ovseienko, ukrainar iraultzaile, politikari eta militar boltxebikea (j. 1883).
• 1939 - Pio XI.a, Aita santua (j. 1857).
• 1950 - Marcel Mauss, frantziar soziologoa, Frantziako etnologiaren aita (j. 1872).
• 1954 - Wilhelm Schmidt, alemaniar antropologoa eta hizkuntzalaria (j. 1868).
• 1957 - Laura Ingalls Wilder, estatubatuar idazlea (j. 1867).
• 1959 - Arturo Duperier, espainiar fisikaria (j. 1896).
• 1960 - Alojzije Stepinac, kroaziar kardinala (j. 1898).
• 1962 - Marguerite Durand, frantziar hizkuntzalari eta fonetikalaria (j. 1904).
• 1968 - Pitirim Sorokin, errusiar-estatubatuar soziologoa (j. 1889).
• 1979 - Edvard Kardelj, esloveniar politiko eta publizista komunista (j. 1910).
• 1983 - Vittorio Sereni, italiar idazlea (j. 1913).
• 1992 -
  • Alex Haley, estatubatuar idazlea (j. 1921).
  • Veneranda Manzano, espainiar maistra eta politika, Bigarren Errepublikako diputatua (j. 1893).
• 1993 -
  • Maurice Bourgès-Maunoury, Frantziako lehen ministroa (j. 1914).
  • Fred Hollows, australiar oftalmologoa (j. 1929).
• 1996 - Roland Simounet, frantziar arkitektoa (j. 1927).
• 2000 - Jim Varney, estatubatuar aktorea (j. 1949).
• 2002 - Traudl Junge, Adolf Hitlerren azken idazkari pribatua (j. 1920).
• 2005 -
  • Jean Cayrol, frantziar poeta, idazle eta zinemagilea (j. 1911).
  • Arthur Miller, estatubatuar antzerkigile eta gidoilaria (j. 1915).
• 2008 - Roy Scheider, estatubatuar aktorea (j. 1932).
• 2013 - Eugenio Trías, kataluniar filosofo eta idazlea (j. 1942).
• 2014 -
  • Stuart Hall, jamaikar soziologo eta teorilari kulturala, ikasketa kulturalen erreferenteetako bat (j. 1932).
  • Shirley Temple, estatubatuar aktorea (j. 1928).
• 2015 - Bernard Marie, okzitaniar politikaria, errugbi arbitroa eta Biarritzeko auzapeza (j. 1918).
• 2019 -
  • Daniel Silva dos Santos, brasildar futbolaria (j. 1982).
  • Jan-Michael Vincent, estatubatuar aktorea (j. 1944).
• 2021 - Alberto Corazón, espainiar argazkilari, margolari, eskulturagile eta diseinatzailea (j. 1942).
• 2022 - Manuel Esquivel, Belizeko lehen ministroa (j. 1940).
• 2023 -
  • Hugh Hudson, ingeles zinema zuzendaria (j. [1936]]).
  • Hans Modrow, Alemania Errepublika Demokratikoko lehen ministroa (j. 1928).
  • Carlos Saura, espainiar zinemagilea (j. 1932).
  • Sergei Terestxenko, Kazakhstango lehen ministroa (j. 1951).

Jaiak eta urteurrenak

• Sehaska egutegiko izendegia: Iruri eta Eñaut.
• Lekaleen Munduko Eguna

Kanpo estekak

• Datuak: Q2325
• Multimedia: 10 February

Otsailaren 9 | Urteko egutegi | Otsailaren 11