Casablanca (filma)

Casablanca (filma)
Jatorria
Argitaratze-data	1942
Izenburua	Casablanca eta Casablanca
Jatorrizko hizkuntza	ingelesa
Jatorrizko herrialdea	Ameriketako Estatu Batuak
Banatze bidea	eskatu ahalako bideo
Ezaugarriak
Genero artistikoa	film erromantikoa, gerra-filma, film dramatikoa eta flashback film (en)
Hizkuntza	ingelesa, frantsesa, alemana eta italiera
Iraupena	102 minutu
Kolorea	zuri-beltzekoa
Deskribapena
Oinarritua	Everybody Comes to Rick's (en)
Honen parte da	National Film Registry (en)
Grabazio lekua(k)	Kalifornia
Zuzendaritza eta gidoia
Zuzendaria(k)	Michael Curtiz
Gidoigilea(k)	Julius J. Epstein; Philip G. Epstein (en) ; Howard E. Koch; Casey Robinson; Howard W. Koch (en)
Antzezlea(k)
	Humphrey Bogart (Rick Blaine (en) ); Ingrid Bergman (Ilsa Lund (en) ); Paul Henreid ; Claude Rains ; Conrad Veidt ; Sydney Greenstreet ; Peter Lorre ; S. Z. Sakall ; Madeleine LeBeau (en) ; Dooley Wilson (en) ; Joy Page ; Helmut Dantine ; John Qualen ; Frank Puglia ; Leonid Kinskey ; Curt Bois (en) ; Ludwig Stössel (en) ; Ilka Grüning (en) ; Trude Berliner (en) ; Louis V. Arco (en) ; Marcel Dalio (en) ; Hans Heinrich von Twardowski (en) ; Alberto Morin ; Barry Norton ; Dan Seymour ; George Dee ; George Meeker (en) ; Georges Renavent ; Gino Corrado ; Jamiel Hasson ; Jean De Briac ; Jean Del Val ; Leo White ; Leon Belasco ; Norma Varden ; Paul Panzer (en) ; Paul Porcasi (en) ; Richard Ryen ; Creighton Hale ; George J. Lewis ; Gregory Gaye ; Frank Mazzola ; Wolfgang Zilzer (en) ; Ellinor Vanderveer ; Oliver Blake ; Adrienne D'Ambricourt (en) ; William Edmunds ; Louis Mercier (en)
Ekoizpena
Ekoizlea	Hal B. Wallis
Konpainia ekoizlea	Warner Bros.
Ekoizle eragilea	Hal B. Wallis
Edizioa	Owen Marks
Ekoizpen-diseinatzailea	Carl Jules Weyl (en)
Bestelako lanak
Musikagilea	Max Steiner
Argazki-zuzendaria	Arthur Edeson
Jantzi-diseinatzailea	Orry-Kelly (en)
Langileak	[[Hugh McMullen (en) ]]
Fikzioa
Kontakizunaren tokia	Casablanca
Argumentu nagusia	Bigarren Mundu Gerra eta fleeting relationship (en)
Historia
Jasotako sariak	National Board of Review: Top Ten Films (en) ; Egokitutako gidoi onenaren Oscar Saria ; 16th Academy Awards (en) ; Zuzendari onenaren Oscar Saria ; 16th Academy Awards (en) ; Film onenaren Oscar Saria ; 16th Academy Awards (en)
Nominazioak	Taldeko gizonezko aktore onenaren Oscar Saria ; 16th Academy Awards (en) ; Claude Rains; Egokitutako gidoi onenaren Oscar Saria ; 16th Academy Awards (en) ; Julius J. Epstein, Philip G. Epstein (en) , Howard E. Koch; Zuzendari onenaren Oscar Saria ; 16th Academy Awards (en) ; Michael Curtiz; Film onenaren Oscar Saria ; 16th Academy Awards (en) ; Muntatze onenaren Oscar Saria ; 16th Academy Awards (en) ; Owen Marks; Gizonezko aktore onenaren Oscar Saria ; 16th Academy Awards (en) ; Humphrey Bogart; Academy Award for Best Cinematography, Black-and-White (en) ; 16th Academy Awards (en) ; Arthur Edeson; Academy Award for Best Original Dramatic or Comedy Score (en) ; 16th Academy Awards (en) ; Max Steiner
Bideoa	YouTube

Casablanca 1942ko estatubatuar drama film bat da, Michael Curtizek zuzendua eta Humphrey Bogart Rick Blaine paperean eta Ingrid Bergman Ilsa Lund paperean dituela. 1943an film onenaren Oscar saria erdietsi zuen.

Bigarren Mundu Gerran Vichyko Frantziak kontrolatutako Casablanca hirian kokatuta, filmak Ricken barneko gatazka kontatzen du. Izan ere, pertsonai baten hitzetan, maitasuna ala bertutearen artean erabaki behar du Rickek: Ilsarekiko maitasuna ala bera eta bere senarra, erresistentziako burua, Casablancatik alde egiten nazien kontrako borrokan jarraitu ahal izaten laguntzearen artean alegia.

Maila goreneko aktoreak eta idazleak izan arren, inork ez zuen espero filma apartekoa izango zela. Nahiz eta plazaratzean arrakasta epela lortu, denborak aurrera egin ahala ospe handiagoa irabazten joan da. Egun, eskuarki, kritikak film handienetako zerrendetan goiko postuetan kokatzen du. Bogart eta Bergmanen lanak, bien arteko kimika, pertsonaien sakontasuna, zuzendariaren zein gidoilarien lana, eta filmaren eragin orokorra goraipatzen dira oro har.

Bitxikeri gisa, film honetako talde-teknikoa eta aktore-multzoa osatu zuten askok ondorengo 1944ko Passage to Marseille filmean ere parte hartu zuten.

Argumentua[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Oharra: Atal honek istorio osoa edo amaiera argitzen du.

Bigarren Mundu Gerra (1939-1945), Marokoko Casablanca hiria Europan nagusi zen nazismotik ihesi zihoan jende ugariren helmuga zen: hara iristea erraza zen, ateratzea ezinezkoa, bereziki norberaren izena Gestaporen zerrendan ipinia bazegoen. Honako honetan, alemaniar polizia sekretuaren helburua txekiar erresistentziako Victor Laszlo (Paul Henreid) ekintzailea atzematea da. Laszlok ihes egiteko duen itxaropen bakarra Rick Blaine (Humphrey Bogart) estatubatuarra da, Rick’s Café kafetegiko izaera zinikoa duen jabea eta Laszloren emaztea Ilsaren (Ingrid Bergman) antzinako mutil-laguna dena. Laszlok herrialdea uzteko pasaportearen truk Ilsak Casablancan gelditzeko eskaintza egitean, Rickek bere zorion pertsonalaren eta antzinako bere bizitzako ardatz nagusia zen idealismoaren artean hautatu beharko du.

Aktoreak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Humphrey Bogart: Rick Blaine
Ingrid Bergman: Ilsa Lund
Paul Henreid: Victor Laszlo
Claude Rains: Louis Renault kapitaina
Conrad Veidt: Heinrich Strasser
Sydney Greenstreet: Ferrari jauna
Peter Lorre: Ugarte jauna
Dooley Wilson: Sam
Madeleine LeBeau: Yvonne

Musika[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Filmaren soinu banda Max Steiner musikagileak konposatu zuen. Bestalde, 1931an Herman Hupfeld musikagileak antzerki-lan baterako konposatu zuen eta film honen ikur bilakatu zen As Time Goes By ("Denbora doan bitartean") abestiak bi protagonisten arteko maitasuna nahiz denboraren igarotze geldiezina ongi adierazten ditu. Bestalde kafetegiko eszena batean Marseillesa ("Marseillarra") frantziar ereserkia eta Horst Wessel Lied ("Horst Wessel-en Abestia"" alemaniar abestia ere entzun daitezke.

Filmean Sam piano-joleak abesten duen As Time Goes By zatirik ezagunenak honela dio:

«

You must remember this
A kiss is just a kiss, a sigh is just a sigh.
The fundamental things apply
As time goes by.

Honako hau oroitu behar dun(k)
muxu bat muxu bat bakarrik dela, hasperena-hasperen
Denbora doan bitartean
Funtsezko gauzak gertatzen direla.

»