Edukira joan

Euskal Herria Bai

Wikipedia, Entziklopedia askea
Euskal Herria Bai
Datuak
Izen laburraEH Bai
Motaeuskal alderdi politikoa eta koalizioa
Ideologiaezker abertzalea, Eusko abertzaletasuna, independentismoa, Aurrerakoitasuna, Ekologismoa eta feminismoa
Kokapen politikoaezker politiko
Frantziako Nazio Biltzarra (Euskal aulkiak)
1 / 3
Pirinio Atlantikoetako Departamenduko Kontseilua (Euskal aulkiak)
2 / 24
Osatuta
Abertzaleen Batasuna
Eusko Alkartasuna
Sortu
Batasuna
2007 -  2013
Historia
Sorrera2007
Koloreak    
webgune ofiziala

Euskal Herria Bai (laburtua EH Bai) Ipar Euskal Herriko alderdi politikoen koalizio abertzale eta ezkertiar bat da. Abertzaleen Batasunak (AB), Sortuk eta Eusko Alkartasunak (EA) osatzen dute, baita Batasunak ere 2013an desegin zen arte. EH Bai 2007ko Frantziako Hauteskunde Legegileetan aurkeztu zen lehen aldiz, Pirinio Atlantikoetako laugarren, bosgarren eta seigarren hautesbarrutietan.

EH Bildurekin erlazio handia du, Euskal Herriarentzat Euskal Estatu baten sorrera defendatzearen ondorioz.[1]

Osaera eta programa

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Koalizioa osatzeko, bere burua abertzale jotzen duten alderdiak bildu ziren : EAJ, Abertzaleen Batasuna, Batasuna eta EA. EAJ alderdiak ez ezik, beste eragileek Euskal Herria Bai koalizioa eraikitzen hasi ziren elkarrekin.

Euskal Herria Bairen programa politikoaren puntu nagusiak ondoko hauek dira:[2][3]

  • Euskal Herriaren onarpena eta errespetua. Bere etorkizuna erabakitzeko eskubidea;
  • Helburu politikoak lortzeko bide demokratiko eta politikoen erabileraren aldeko jarrera;
  • Ipar Euskal Herriarentzako berezko marko instituzionala;
  • Euskarak, frantsesarekin batera, Ipar Euskal Herriko hizkuntza koofizialaren estatusa eskuratzea;
  • Jendarte alorreko politika aurrerakoiak bultzatzea.

Historia

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

2007ko Hauteskunde Legegileetan agertu zen lehen aldiz, hiru alderdiren koalizio moduan: Abertzaleen Batasuna, Batasuna eta Eusko Alkartasuna. Hasiera batean EAJk ere koalizio honen barruan agertzeko elkarrizketak egon baziren ere, koaliziotik kanpo geratzea erabaki zuen ETAren 2007ko ekainaren 5eko borroka armatuaren itzulearen ondorioz.[4]

2011ean, koalizioa osatzen duten aipaturiko hiru alderdiek alderdi-banaketarekin amaitzeko deia egiten dute, eusko abertzaletasunaren kideek alderdien batasuna eskatzen zutelarik, mugimendu indartsu bakar modura. Hala, 2012ko Hauteskunde Legegileetan zein 2014ko Udal-hauteskundeetan erakundearen unifikazioaren adierazle bihurtzen da, bai eta prozesu partizipatibo baten bidez erakundea modu konkretuan definitzeko.

2014ko abenduaren 22an EH Baik bere I. Batzar Orokorra izango du, Uztaritzen. 2018ko martxoan, beste Batzar Orokor batek EH Bairen burua aldatzea erabakiko du, ETAren borroka armatuaren uztearen erantzun modura fase politikoz aldatzeko seinale bezala. Era berean, EH Baik koalizio izatetik mugimendua izatera igarotzea erabaki zuen, bai eta talde lokaletan eta ez alderdietan oinarritzea erabaki zuten biltzarrean.[5] Hala, besteak beste, EH Bai Garazi-Baigorri, EH Bai Zuberoa, EH Bai Amikuze eta EH Bai Hego Lapurdi sortuko dira.

2024ko Frantziako hauteskunde legegileetarako Fronte Herritar Berria osatzen zuten alderdiekin adostasuna lortu zuen eta bertan parte hartu zuen[6].

Hauteskundeak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

2007ko Hauteskunde Legegileak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

2007ko ekaineko hauteskunde legislatiboetara aurkeztu zen, lehen itzulian (ekainaren 10ean) 10,600 boztik gora lortuz[7]. Halere, 10,781 bozekin (%7.99a), erreferentziatzat hartzen zuen %15 sinboliko horretatik nahiko urrun geratu zen alderdia. Modu honetan, 2002ko euskal abertzaleen emaitzak hobetuko dira (10,600 inguru, %7.42a), 1997ko emaitzak hobetu gabe geratuz (EA + EAJ, 11,297 boza eta sufragioen %9.3a).[8]

Emaitza onenak VI. barrutian lortu zituen (Lapurdi hegoaldea), botoen %9,09 eskuratuz. Halaber, abertzaleak sei herritan izan ziren lehen indar politikoa: Muskildin, Ozazen, Bunuzen, Gamarten, Izuran eta Lexantzün. Hala ere, Ipar Euskal Herriko hiru barrutietan ez zuen lortu bigarren itzulira igarotzeko boto nahikorik. Koalizioak herritarren esku utzi zuen hauteskundeetako bigarren itzulian zer egitearen erabakia[9].

Programa politikoa

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Hauek izan ziren 2007ko Hauteskunde Legegileetara eramandako planteamendu nagisiak:[10]

  • Ipar Euskal Herrirako berezkoa den departamendu baten sorreraren inguruko kontsulta. Departamenduetatik kanpokoa den konpententzia hori eskatu;
  • Euskarak, frantsesarekin batera, Ipar Euskal Herriko hizkuntza koofizialaren estatusa eskuratzea;
  • Euskal Gatazkaren konponbide demokratikorako prozesu baten defentsa.
  • Helburuak lortzeko bide demokratiko eta politikoen defentsa;
  • Hego Euskal Herriarekin erlazioak sustatzea;
  • Garapen iraunkorrerako ekintzak martxan jartzea, sortze-bidean dauden garraio-infraestrukturen gelditzea barne.;
  • Bizi- eta lan-baldintza duin batzuen defentsa.

Emaitzak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Hauek izan ziren lehen itzuliko emaitzak:[11]

2008ko Herriko Etxeetako eta Kantonamenduetako Hauteskundeak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Euskal Herria Baik martxoaren 9an eta 16an egin beharreko Udal- eta Kantonamendu-hauteskundeen aurrean, hautagaitzak Kantonamendukoetara aurkeztu zituen; ez, aldiz, Herriko Etxekoetara. Kantonamenduko hauteskundeen bidez, Pirinio Atlantikoetako Kontseilu Nagusiko hautetsiak aukeratzen dira. Kantonamenduen erdietako hautetsiak hiru urtean behin berritzen dira, eta 2008ko Hauteskundeetan EH Bai hamaika eremutan aurkeztu zen,[12] Abertzaleen Batasuneko Jean Michel Galantek Baigorriko Kantonamenduan zuen hautetsi postua mantentzeko xedearekin.[13] Alain Iriart, ABkoa eta Hiriburuko alkatea, EH Baitik kanpo aurkeztu zen.[14]

Lehen itzulian boza gehien lortu zituen EH Baiko hautagaia Euskal Mendialdeko kantonamedukoa izan zen, bozen %31.08a lortuz, 1,300 bozekin), duela zazpi urtetako 1,188 bozeko (%29.11) emaitza hobetuz.[15] Halere, Galant Kontseilu Nagusitik kanpo geratu zen, hauteskunde horietara zentroeskuinak hautagai bakarra aurkezten zuelako (Jean-Baptiste Lambert), ohikoak ziren bi hautagaiak baino. Hala, bigarren itzuliak Lambertek irabazi zuen (1,836 boza (%48.8), 1,926 bozen aurka (%51.2)). [15]

Euskal Mendialdetik kanpo, Uztaritzeko kantonamenduan ere bigarren itzulira iristea lortu zuen EH Baik, Mixel Mendibourerekin, eserlekua lortu ez bazuen ere.[16]

Hiriburuko kantonamenduan, Alain Iriart (ABkoa eta Hiriburuko alkatea) bere kabuz aurkeztu eta lehen itzulian gehiengo osoa lortu zuen, Jean-Pierre Destrade-ren (sozialista ohia) eta zentroeskuinaren oniritziarekin.[17]

Denetara, EH Baik 12,302 boza lortu zituen lehen itzulian, bozen %13.75a suposatuko duena. EAJ, bere kabuz aurkezten zena, bi kantonamendutan aurkeztu zen, EH Bairen aurka, 1,891 boza lortuz.

2009ko Europako Parlamenturako Hauteskundeak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Euskal Herria Bildu ez zen 2009ko Europako Parlamenturako Hauteskundeetara aurkeztu. Hala ere, Eusko Alkartasunak zein Abertzaleen Batasunak RPSek onetsitako hautagaitza ekologistari, Europe Écologieri, oniritzia eman zioten. Hauteskunde hauetan, hautesbarrutiko zerrendaren buru José Bové izan zen, globalizazioaren aurkako aktibista. Eusko abertzalei dagokienez, Menane Otxandabaratz hautesbarrutiko zerrendako zortzigarren postuan agertzen zen.[18] Bere aldetik, Batasunak Euskal Herriaren Alde izeneko hautagaitza aurkeztu zuen, bere aldetik.

2011ko Kantonamenduetako Hauteskundeak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

2011ko martxoaren 20 eta 27an Kantonamenduetako hauteskundeak egingo dira Ipar Euskal Herriko 9 kantoietan: Baiona Mendebaldea, Baiona Iparraldea, Baiona Ekialdea, Angelu Iparraldea, Miarritze Mendebaldea, Hazparne, Bastida, Iholdi, eta Atharratzen. Euskal Herria Baik 10 zerrenda aurkeztuko ditu,[19] Angelu iparraldean Angelu zain talde abertzaleak zerrenda aurkeztuko duenez, ez baitu zerrenda propiorik prestatu. Hauek dira EH Bairen hautagaiak:

EH Baik 16,073 boza lortuko ditu Ipar Euskal Herrian, bigarren itzulira soilik Iholdin pasaz.[20]

2012ko Hauteskunde Legegileak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

2012ko ekaineko Hauteskunde Legegileetarako, Abertzaleen Batasunak (AB) Batasunari zein Eusko Alkartasunari (EA) Euskal Herria Bairen aldeko apostua berregitea proposatu zuen.[21] Batasunak baietz esan bazuen ere, oraingo honetan Eusko Alkartasunak ez zuen koalizioan parte hartu, Europe Écologie Les Vertsekin batera Amalur koalizioa osatu zuelarik (EELV), hautagaitzaren buru zen Eva Joly onetsiz.[22] EAren esanetan, erabakiaren atzean Batasunaren Europe Écologie alderdia EH Bairen barruan sartzearen aurreko eza egongo zen.

2012ko ekainaren 10ean egindako Hauteskunde Legegileetako lehen itzulian Euskal Herria Baiko hautagaiek Ipar Euskal Herriko hiru hauteskunde barrutietan, 11.518 bozka lortu zituzten (%8.80), Ipar Euskal Herriko hirugarren indar bihurtuz.[23][24] Bestalde, EELV eta EAren arteko Amalur izeneko koalizioak 4,101 boza lortu zituen (%3.16) eta, EAJk, 1,445 (%1.79).[25][26]

Hautes-barrutietan sailkaturik, hala izan ziren emaitzak:

2015eko Departamendu Hauteskundeak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Kanpoko irudia
Hauteskunde-emaitzak, kantonamenduko Irudian agertzen den bezala, ezkerrean 2011ko emaitzak agertzen dira, eskuinean 2015ekoak. Kolore-leienda: urdina = alderdi zentroeskuindarrak; gorria = Alderdi Sozialista eta aliatuak; berdea = EH Bai

2015eko martxoaren 22an eta 29an eginiko Departamendu Hauteskundeetaako lehen itzulian EH Baik Ipar Euskal Herriko kantonamenduetan 17.779 boz (%16.09) eskuratu zituen, hirugarren indarra izanik. Horrela, inoizko emaitzarik hoberenak lortu zituen.

Lortutako emaitzetik, bigarren itzulira pasatzea lortu zuen bost kantonamendutan: Euskal Mendialdea (%22.05), Uztarritze-Errobi eta Urdazuri ibarrak (%18.02), Bidaxunerria, Amikuze eta Oztibarre (%20.83), Donibane Lohizune (%14.94) eta Errobi-Aturri (%37.09). Azken honetan lehen indar politiko bilakatu zen, bai eta bigarren indarra beste lautan. Bestalde, Hendaiako (%13.62) zein Baigura eta Mondarraineko kantonamenduetan hirugarren indarra izatea lortu zuten, bigarren itzulira joatea lortu gabe.[30] Emaitza hauen ondorioz, Alderdi Sozialistak EH Bairen aldeko boza eskatuko du Donibane Lohizunen.[31]

Azkekin, martxoaren 29ko bigarren itzulian, EH Baik eserleku bat lortu zuen Errobi-Aturrian (%78.05eko bozekin), Alain Iriartek eserlekua lortuz.[32] Bestelako kantonamenduetan ez du eserkelurik lortuko. Hala ere, emaitza oso onak lortu ziren: Donibane Lohizunen, EH Baiko hautagaitzak, Alderdi Sozialistak onetsia, bozen %45.40a lortuko du, Uztarritze-Errobi eta Urdazuri ibarraken %44.43a, Euskal Mendialdean %42.87a eta Bidaxunerria, Amikuze eta Oztibarren %38.14a.[33] Hala, batazbesteko %49.38a lortuko dute bost kantomenduetan.

2017ko Hauteskunde Legegileak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

2017ko Hauteskunde Legegileetan, EH Baik bere emaitzak hobetuko ditu, 12,665 bozekin (%10.42) Ipar Euskal Herriko hirugarren indar politiko modura finkatuko da, En Marche eta Les Républicainsen atzetik, baina Front National (gaur egungo Rassemblement National) zein Alderdi Sozialistaren aurretik. Hala, historian lehen aldiz, EH Baik Frantziako sozialismoak baino boza gehiago lortuko ditu.

Lurraldeen araberako emaitzetan, IV. barrutian (Oloroe-Maule-Donibane Garazi), Peio Etcheverry-Ainchartek 6,191 boza lortuko ditu (%12.00). V. barrutian (Baiona), Laurence Hardouinek 2,675 boza lortuko ditu; hau da, bozen %5.66a. Azkenik, VI. barrutian (Miarritze-Hendaia), Anita Lopepek 3,912 boza lortuko ditu (%8.51), bigarren indarrarekin (Jean Lassalle-ren MoDem alderdia) berdinketa batera iritsiz (soilik Euskal-lurraldeak kontuan hartuz).

Hauteskundeen emaitzak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Hauteskunde legegileak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Urtea 4. hautesbarrutia (euskal partean) 5. haustesbarrutia 6. hautesbarrutia Ipar Euskal Herria
Bozak % Tokia Eserlekuak Hautagaiak Bozak % Tokia Eserlekuak Hautagaiak Bozak % Tokia Eserlekuak Hautagaiak Bozak % Tokia
2007 3 312 12,70 3. 0/1 Léonie Aguergaray 2 247 4,50 4. 0/1 Miguel Torre 5 104 9,09 4. 0/1 Beñat Elizondo 10 663 8,11 4.
2012 3 383 13,80 4. 0/1 Anita Lopepe 2 626 5,28 5. 0/1 Laurence Hardouin 5 400 9,78 3. 0/1 Peio Etxeberri-Aintxart 11 409 8,81 3.
2017 3 726 17,01 3. 0/1 Anita Lopepe 2 675 5,66 6. 0/1 Laurence Hardouin 6 191 12,00 3. 0/1 Peio Etxeberri-Aintxart 12 592 10,00 3.
2022 3 996 18,61 3. 0/1 Egoitz Urrutikoetxea 4 385 8,95 4. 0/1 Mathilde Hary 7 667 14,55 3. 0/1 Peio Dufau 16 048 13,03 3.

Departamenduko hauteskundeak (Euskal partean)

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Urtea Lehen itzulia Bigarren itzulia
Bozak % Tokia Eserlekuak Bozak % Tokia Eserlekuak
2015 17 779 16,09 3. 0/24 25 332 24,29 2. 2/24
2021 20 821 24,68 2. 0/24 23 505 27,47 2. 2/24

Erreferentziak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
  1. ↑ (Gaztelaniaz) «EH Bildu presenta la 'Vía Vasca', 'el camino hacia el Estado propio'» Euskal Irrati Telebista (Noiz kontsultatua: 2019-11-15).
  2. ↑ (Frantsesez) «Les abertzales de gauche se rassemblent sous EH Bai» SudOuest.fr (Noiz kontsultatua: 2019-11-15).
  3. ↑ (Gaztelaniaz) «EH Bai quiere ser en el principal referente abertzale en Iparralde» Euskal Irrati Telebista (Noiz kontsultatua: 2019-11-15).
  4. ↑ (Frantsesez) «Le PNB se retire définitivement de la coalition Euskal Herria Bai» www.lejpb.com (Noiz kontsultatua: 2019-11-15).
  5. ↑ Nora Arbelbide, «EH Bai: koaliziotik mugimendura», Berria, 2014-12-21
  6. ↑ «EH Baik bat egin du Fronte Popularrarekin, eta hautagaiak izanen ditu» Berria 2024-06-14 (Noiz kontsultatua: 2024-06-14).
  7. ↑ Euskal Herria Baik emaitza onak lortu ditu, Berria, 2007ko ekainaren 11
  8. ↑ «Igor Ahedo Gurrutxaga, Sistema administrativo y político de Iparralde, Revista Vasca de Administración Pública, ISSN 0211-9560, Nº 66, 2003, pags. 11-45» web.archive.org 2007-09-27 (Noiz kontsultatua: 2019-11-15).
  9. ↑ Abertzaleak bat, botoak asko, Berria, 2007ko ekainaren 14a
  10. ↑ Bai 5, Euskal Herria. (2007-06-06). «EUSKAL HERRIA BAI 5: PROGRAMA» EUSKAL HERRIA BAI 5 (Noiz kontsultatua: 2019-11-15).
  11. ↑ (Frantsesez) LARRONDE, Jean-Claude. (2007-06-15). «Les résultats du premier tour des élections legislatives (10 juin 2007) en Iparralde» www.euskonews.eus (Noiz kontsultatua: 2019-11-15).
  12. ↑ 49 hautagaitza Iparraldeko kantonamendu hauteskundeetan, Eitb24, 2008ko otsailaren 23a
  13. ↑ Hautagaia lortzea, Euskal Herria Bairen xedea, Eitb24, 2008ko urtarrilaren 11
  14. ↑ Sólo EH Bai presenta candidaturas uniformes en todos los cantones[Betiko hautsitako esteka], Gara, 2008ko otsailaren 23a
  15. ↑ a b (Frantsesez) «Résultats des élections Cantonales :» web.archive.org 2008-03-20 (Noiz kontsultatua: 2019-11-15).
  16. ↑ (Frantsesez) «Résultats des élections Cantonales :» web.archive.org 2008-03-20 (Noiz kontsultatua: 2019-11-15).
  17. ↑ (Gaztelaniaz) [https://gara.naiz.eus/paperezkoa/20080223/64070/es/Solo-EH-Bai-presenta-candidaturas-uniformes-todos-cantones «S�lo EH Bai presenta candidaturas uniformes en todos los cantones - GARA»] gara.naiz.eus (Noiz kontsultatua: 2019-11-15).
  18. ↑ (Gaztelaniaz) «Europe Ecologie y PNB presentan sus listas y los respectivos programas - GARA» gara.naiz.eus (Noiz kontsultatua: 2019-11-15).
  19. ↑ (Frantsesez) «Euskal Herria Bai présente sur les dix cantons - Le Journal du Pays Basque» www.lejpb.com (Noiz kontsultatua: 2019-11-15).[Betiko hautsitako esteka]
  20. ↑ (Gaztelaniaz) «El socialismo apoyará a EH Bai en Donibane Lohizune. Deia. Noticias de Bizkaia..» web.archive.org 2015-04-02 (Noiz kontsultatua: 2019-11-15).
  21. ↑ (Frantsesez) «AB invite Batasuna et EA à rejoindre EH Bai - Le Journal du Pays Basque» www.lejpb.com (Noiz kontsultatua: 2019-11-15).
  22. ↑ (Gaztelaniaz) «EA descarta participar en EHBai y apuesta por EE-Les Verts para los comicios de 2012 - GARA» gara.naiz.eus (Noiz kontsultatua: 2019-11-15).
  23. ↑ EH Bai hirugarren indarra da, eta eskuan du bigarren itzulirako gakoa[Betiko hautsitako esteka], Berria, 2012ko ekainaren 6a
  24. ↑ (Gaztelaniaz) «EH Bai es tercera fuerza en Ipar Euskal Herria y el PS consolida el avance de las presidenciales - GARA» gara.naiz.eus (Noiz kontsultatua: 2019-11-15).
  25. ↑ a b (Frantsesez) «Les abertzale d’EH Bai arbitres de l’élection - Le Journal du Pays Basque» www.lejpb.com (Noiz kontsultatua: 2019-11-15).
  26. ↑ Hauteskundeen lehen itzuliaren emaitzak
  27. ↑ (Frantsesez) «Résultats des élections législatives 2012 : PYRENEES ATLANTIQUES (64) - 4ème circonscription» web.archive.org 2012-06-17 (Noiz kontsultatua: 2019-11-15).
  28. ↑ (Frantsesez) l'Intérieur, Ministère de. «Résultats des élections législatives 2012» http://www.interieur.gouv.fr/Elections/Les-resultats/Legislatives/elecresult__LG2012 (Noiz kontsultatua: 2019-11-15).
  29. ↑ (Frantsesez) Résultats des élections législatives 2012. (Noiz kontsultatua: 2019-11-15).
  30. ↑ (Gaztelaniaz) «EH Bai irrumpe con fuerza al pasar a la segunda vuelta en cinco cantones» naiz: 2015-03-23 (Noiz kontsultatua: 2019-11-15).
  31. ↑ (Gaztelaniaz) «El socialismo apoyará a EH Bai en Donibane Lohizune.» web.archive.org 2015-04-02 (Noiz kontsultatua: 2019-11-15).
  32. ↑ (Gaztelaniaz) «El centro-derecha se impone y el voto abertzale rompe sus fronteras» GARA 2015-03-30 (Noiz kontsultatua: 2019-11-15).
  33. ↑ «Departamenduko hauteskundeak 2015» www.naiz.eus (Noiz kontsultatua: 2019-11-15).[Betiko hautsitako esteka]

Kanpo estekak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Euskal_Herria_Bai&oldid=9845376"(e)tik eskuratuta