Martxoaren 16
Jump to navigation
Jump to search
Daturen bat falta bada, urtearen lotura jarraitu han sartzeko.
Martxoaren 15 | Urteko egutegi | Martxoaren 17
Martxoaren 16a gregoriotar egutegiaren urteko hirurogeita hamabosgarren eguna da, 76.a bisurteetan. 290 egun falta dira urtea amaitzeko.
Jaiotzak
.JPG)
Heriotzak
Gertaerak 
Egutegia 
Izendegia Gertaerak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Euskal Herria[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- 1978 - ETAk Esteban Beldarrain Madariaga Bilboko udaleko alkateordea erail zuen.
- 1979 - ETAk Jose Maria Maderal Oleaga zibila erail zuen Bilbon.
- 2010 - ETAk jendarme bat hil zuen ustekabeko tiroketa batean Paristik gertu.
- 2015 - Gasteizko autobus geltokia inauguratu zen.
Mundua[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- K. a. 597 - Babiloniarrek Jerusalem hartu zuten eta Jehoiachin-en ordez Zedekiah egin zuten errege.
- 1802 - AEBtan West Pointeko akademia militarra sortu zuten
- 1935 - Adolf Hitlerrek Versaillesko Itunaren haustura iragarri zuen Wehrmacht-aren sorrerarekin (Alemania naziko indar armatuak).
- 1988 - Halabjako (Irak) eraso kimikoa gertatu zen, 7000 hildako inguru eragin zituena.
- 1988 - Milltown hilerriko erasoa: Belfast hiriko Milltown hilerrian, UDA talde paramilitar loialistako Michael Stone kideak hiru pertsona hil eta 60 zauritu zituen.
Arte eta kultura[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Euskal Herria[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- 1871 - Marina, Emilio Arrieta nafar konposatzailearen musika eta Francisco Camprodónen eta Miguel Ramos Carriónen libretoa duen zarzuela estreinatu zen Madrilgo Errege Antzokian.
- 2013ko Arabako Bertsolari Txapelketaren finala Oihane Pereak irabazi zuen, hirugarren aldiz.
Mundua[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- 1956 - The Searchers ("Bilatzaileak") filma estreinatu zen, John Fordek zuzendu eta John Wayne, Jeffrey Hunter, Vera Miles, Ward Bond eta Natalie Wood aktoreek antzeztu zutelarik.
- 1979 - The China Syndrome ("Txinako Sindromea") filma estreinatu zen, James Bridgesek zuzendu eta Jane Fonda, Jack Lemmon eta Michael Douglas aktoreek antzeztu zutelarik.
- 1990 - Lord of the Flies ("Eulien Jauna") filma estreinatu zen, William Golding idazlearen izen berdineko Lord of the Flies eleberrian oinarritua zegoelarik.
Zientzia eta teknologia[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Euskal Herria[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Mundua[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Kirolak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Euskal Herria[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Mundua[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- 2013 - Galesko errugbi selekzioak 2013ko Sei Nazioen Txapelketa irabazi zuen.
- 2019ko Sei Nazioen Txapelketa: Galesek bere 27. txapelketa eskuratu zuen eta partida guztiak irabazi zituenez Slam nagusia eta Koroa hirukoitza ere bai.
Jaiotzak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Euskal Herria[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- 1754 - Manuel Enparan, gipuzkoar noble eta kapitaina (h. 1801).
- 1895 - Jose Markiegi, euskal idazle eta itzultzailea (h. 1936).
- 1912 -
- Ziriako Andonegi, Kuireka, gipuzkoar jostuna eta euskal idazlea (h. 1982).
- Jose Iraragorri, Chato, euskal herritar futbolaria (h. 1983).
- Sabicas, nafar flamenko gitarrajolea (h. 1990).
- 1913 - Ramón Lekuona, gipuzkoar futbolaria (h. 1999).
- 1922 - Benita Uribarrena, PCEko bizkaitar militantea eta Emakume Antifrankisten Espainiako Batasuneko ekintzailea (h. 2011).
- 1930 - Marcel Queheille, zuberoar txirrindulari ohia.
- 1933 - Alatz Robles-Arangiz, euskal idazlea.
- 1934 - Jose Maria Maguregi, Magu, euskal herritar futbolari eta entrenatzailea (h. 2013).
- 1946 -
- Patxi Izko, nafar enpresaburua, Osasunako presidente ohia.
- José Antonio Santamaría, gipuzkoar futbolari eta ostalaritza-enpresaburua (h. 1993).
- Carlos Trevilla, bizkaitar sindikalista.
- 1960 - Agustin Mujika, Takolo, euskal pailazoa.
- 1980 - Adela Úcar, euskal herritar kazetaria.
- 1986 -
- Ricardo de Burgos, bizkaitar futbol arbitroa.
- Héctor González, bizkaitar txirrindularia.
- 1990 - Nagua Alba, gipuzkoar politikaria, Ahal Dugu alderdiko Euskadiko idazkari nagusia.
- 1991 - Beatriz Chivite, nafar idazlea.
- 1992 - Mikel Iturria, gipuzkoar txirrindularia.
- 1995 - Adrián Vallés Iñarrea, nafar atleta, pertika jauzian aditua.
Mundua[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- 1478 - Francisco Pizarro, espainiar konkistatzailea (h. 1541).
- 1568 - Juan Martínez Montañés, Pizkundeko eta Barrokoko espainiar eskultorea (h. 1649).
- 1687 - Sofia Dorotea Hannoverkoa, Prusiako Erresumako erregina ezkontidea (h. 1757).
- 1743 - Claude-Anne de Rouvroy de Saint Simon, frantziar militar eta politikaria (h. 1819).
- 1750 - Caroline Lucretia Herschel, alemaniar astronomoa (h. 1848).
- 1751 - James Madison, Ameriketako Estatu Batuetako laugarren presidentea (h. 1836).
- 1771 - Antoine-Jean Gros, frantziar margolaria (h. 1835).
- 1774 - Matthew Flinders, ingeles itsasgizon eta esploratzaile ingelesa (h. 1814).
- 1789 - Georg Simon Ohm, alemaniar fisikaria, Ohm-en legearen sortzailea (h. 1854).
- 1794 - Ami Boué, austriar geologoa (h. 1881).
- 1799 - Anna Atkins, ingeles botanikari eta argazkilaria (h. 1871).
- 1822 - Rosa Bonheur, frantziar margolari eta eskultorea, animaliak erretratatzen aditua (h. 1899).
- 1825 - Camilo Castelo Branco, portugaldear idazlea (h. 1890).
- 1839 - Sully Prudhomme, frantziar poeta, 1901eko Literaturako Nobel Saria (h. 1907).
- 1846 - Gösta Mittag-Leffler, suediar matematikaria (h. 1927).
- 1851 - Martinus Beijerinck, herbeherar botanikaria eta zitopatologoa (h. 1931).
- 1856 - Eugene Bonaparte, Frantziako enperadorea.
- 1859 - Aleksandr Stepanovitx Popov, errusiar fisikaria eta ingeniaria (h. 1906).
- 1891 - Alfonsina Strada, italiar txirrindularia, Lonbardiako Giroa bukatu zuen lehenengo emakumea (h. 1959).
- 1892 - César Vallejo, perutar poeta, Hego Ameriketako literaturako poeta nagusietakoa (h. 1938).
- 1895 - Ernest Labrousse, frantziar historialaria, historia ekonomiko eta sozialean espezializatua (h. 1988).
- 1903 - Henri Lhote, frantziar etnologo eta esploratzailea (h. 1991).
- 1906 - Francisco Ayala, espaniar idazlea (h. 2009).
- 1908 - Robert Rossen, estatubatuar gidoigile eta zinemagilea (h. 1966).
- 1911 - Josef Mengele, Heriotzaren aingerua, alemaniar gerra kriminal nazia (h. 1979).
- 1915 - Kunihiko Kodaira, japoniar matematikaria (h. 1997).
- 1916 - Mercedes McCambridge, estatubatuar aktorea (h. 2004).
- 1918 -
- Frederick Reines, estatubatuar fisikaria, 1995eko Fisikako Nobel Saria (h. 1998).
- Aldo van Eyck, nederlandar arkitektoa, Herbehereetako estrukturalismoaren aitzindaria (h. 1999).
- 1920 -
- Tonino Guerra, italiar olerkari, antzerkigile, eleberrigile eta gidoilaria (h. 2012).
- Traudl Junge, Adolf Hitlerren azken idazkari pribatua (h. 2002).
- Leo McKern, australiar antzerki, zinema, telebista eta irratiko aktorea (h. 2002).
- 1925 - Raúl Sendic, uruguaiar politikaria eta gerrillaria (h. 1989).
- 1926 - Jerry Lewis, estatubatuar, aktorea, umorista, zinema zuzendaria, gidoigilea eta ekoizlea (h. 2017).
- 1928 - Christa Ludwig, alemaniar mezzosopranoa.
- 1932 - Kurt Diemberger, austriar alpinista, zinemagile, argazkilari eta idazlea.
- 1935 - Teresa Berganza, espainiar mezzo-sopranoa.
- 1940 - Claus Offe, joera marxistako alemaniar soziologoa.
- 1941 -
- Bernardo Bertolucci, italiar idazlea eta zinema zuzendaria (h. 2018).
- Robert Guéï, Boli Kostako presidentea (h. 2002).
- 1944 - Andrew Stuart Tanenbaum, estatubatuar informatikaria, MINIX sistema eragilea sortzeagatik eta informatikako liburuegatik ezaguna.
- 1949 - Elliott Murphy, estatubatuar rock abeslari, gitarra-jotzaile, musikari, eleberrigile eta kazetaria.
- 1953 -
- Yoshiharu Horii, japoniar futbolari ohia eta entrenatzailea.
- Isabelle Huppert, frantziar antzezlea.
- Richard Stallman, estatubatuar programatzailea, software librearen mugimenduaren sustatzailea eta Free Software Foundationen sortzailea.
- 1954 - Anna Grodzka, poloniar politikaria, Poloniako historiako lehenengo parlamentari transgeneroa.
- 1959 - Jens Stoltenberg, Norvegiako lehen ministro ohia eta NATOko idazkari nagusia.
- 1964 - Octavia St. Laurent, estatubatuar emakumezko artista transexuala (h. 2009).
- 1965 - Belén Rueda, espainiar zinema, aktore eta telebistako aktore eta aurkezlea.
- 1968 - Adílson Batista, brasildar futbolari ohi eta entrenatzailea.
- 1976 - Zhu Chen, sino-qatartar xake jokalaria.
- 1977 - Mónica Cruz, espainiar dantzari eta aktorea.
- 1979 - Tatsuya Enomoto, japoniar futbolari ohia.
- 1982 - Diane Rodríguez, pertsona transexualen eskubideen aldeko ekuadortar ekintzailea.
- 1984 - Wilfried Sanou, burkinafasoar futbolari ohia.
- 1986 - Alexandra Daddario, estatubatuar aktorea.
- 1989 - Theo Walcott, ingeles futbolaria.
- 1991 - Taishi Taguchi, japoniar futbolaria.
- 1993 - Víctor Esteban, errioxar pilotaria.
- 1996 - Hisui Haza, japoniar futbolaria.
Heriotzak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Euskal Herria[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- 1941 - Serapio Muxika, gipuzkoar historialaria eta artxibozaina (j. 1854).
- 1954 - Tomas Bilbao, euskal arkitekto eta politikari abertzalea, Mexiko Hirian (j. 1890).
- 1964 - José Goñi Aizpurua, gipuzkoar kazetari tradizionalista, Madrilen (j. 1908).
- 1974 - Eduardo Aizpun, nafar epaile eta futbolaria (j. 1895).
- 1976 - Isidoro Fagoaga, nafar opera-abeslaria eta idazlea (j. 1893).
- 1988 - Vicente Unamuno, gipuzkoar futbolaria (j. 1917).
- 1989 - Jesus Maria Leizaola, Eusko Jaurlaritzako 2. lehendakaria (j. 1896).
- 2002 - Alfredo Goienetxe, euskal noble, ingeniari eta zaldizkoa (j. 1937).
- 2006 - René Lasserre, lapurtar sukaldaria, Morsang-sur-Seinen (j. 1912).
- 2012 -
- Xabier Alvarez de Eulate, euskal artista eta fraidea (j. 1919).
- Dominika Etxart, euskal herri-kantaria, Zuberoako herri kantuak berreskuratzen lan aparta egin zuena (j. 1933).
Mundua[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- 37 - Tiberio, Erromako bigarren enperadorea.
- 455 - Valentiniano III.a, erromatar enperadorea (j. 419).
- 1185 - Balduino IV.a Jerusalemgoa, errege legenduna, Jerusalemgo erregea (j. 1161).
- 1450 - Margarita III.a Flandriakoa, Flandriako kondesa (j. 1350).
- 1520 - Martin Waldseemüller, alemaniar kartografoa, Amerika izena erabiltzen lehenengoa (j. 1470).
- 1736 - Giovanni Battista Pergolesi, italiar musikagile, biolinista eta organo-jotzailea (j. 1710).
- 1796 - Juan de Iturburu, bizkaitar arkitektoa (j. 1724).
- 1889 - Ernst Wilhelm Leberecht Tempel, alemaniar astronomoa (j. 1821).
- 1898 - Aubrey Beardsley, ingeles marrazkilaria (j. 1872).
- 1912 - Lawrence Oates, britainiar militar eta esploratzaile antartikoa (j. 1880).
- 1914 - Charles Albert Gobat, suitzar politikaria, Bakearen Nobel Sariduna 1902an (j. 1843).
- 1919 - Jakov Sverdlov, errusiar militante boltxebikea (j. 1885).
- 1925 - August von Wassermann, alemaniar bakteriologoa (j. 1866).
- 1930 - Miguel Primo de Rivera, Espainiako diktadorea (j. 1870).
- 1935 -
- John James Rickard Macleod, ingeles sendagilea, 1923ko Medikuntzako Nobel Saria (j. 1876).
- Aron Nimzowitsch, errusiar-daniar xakelaria, hipermodernismoaren xakelari nabarmenetakoa (j. 1886).
- 1940 - Selma Lagerlöf, suediar idazlea, 1909ko Literaturako Nobel Saria (j. 1858).
- 1945 - Maurice Halbwachs, durkheimdar eskolako frantziar soziologoa (j. 1877).
- 1957 - Constantin Brâncuși, Frantzian lan egin zuen errumaniar eskultorea (j. 1876).
- 1959 - Pascual Marín, nafar argazkilaria (j. 1893).
- 1962 - Fred Pentland, ingeles futbolari eta entrenatzailea, Athletic Clubeko entrenatzailea (j. 1883).
- 1963 - William Beveridge, britainiar ekonomialaria eta gizarte erreformagilea (j. 1879).
- 1970 - Tammi Terrell, estatubatuar abeslaria, Marvin Gaye abeslariarekin duetoan abesteagatik ezaguna (j. 1945).
- 1979 - Jean Monnet, frantziar ekonomialari eta diplomatikoa, Europar Batasunaren arkitekto nagusienetariko bat (j. 1888).
- 1988 - Antonio Vega de Seoane Barroso, gipuzkoar enpresaburu eta ingeniaria, Donostiako alkatea (j. 1914).
- 1992 -
- Roger Lemelin, frantsesezko kanadar nobelagilea (j. 1919).
- Yves Rocard, frantziar fisikaria (j. 1903).
- 1993 - Natália Correia, portugaldar idazlea (j. 1923).
- 1998 - Derek Harold Richard Barton, britainiar kimikaria, 1969 Kimikako Nobel Saria (j. 1918).
- 1999 - Gratien Gélinas, kanadar antzerkigilea (j. 1909).
- 2003 - Rachel Corrie, Nazioarteko Elkartasuneko Mugimenduko estatubatuar kidea, Israelgo armadako bulldozer batek azpian hartuta Gazako zerrendan (j. 1979).
- 2008 - Ola Brunkert, suediar bateria-jolea (j. 1946).
- 2015 - Andy Fraser, ingeles baxu jotzailea, Free taldeko kidea (j. 1952).
- 2019 -
- Dick Dale, estatubatuar rock gitarra-jotzailea (j. 1937).
- Mohamed Mahmoud Ould Louly, Mauritaniako estatuburua (j. 1943).
- 2020 - Stuart Whitman, estatubatuar aktorea (j. 1928).
Jaiak eta urteurrenak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- Sehaska egutegiko izendegia: Eusebe eta Xaxi.
Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
| Urteko hilak | ||
|---|---|---|
|
Urtarrila • Otsaila • Martxoa • Apirila • Maiatza • Ekaina • Uztaila • Abuztua • Iraila • Urria • Azaroa • Abendua | ||
