Harry Markowitz

Harry Markowitz
Bizitza
Jaiotza	Chicago, 1927ko abuztuaren 24a
Herrialdea	Ameriketako Estatu Batuak
Heriotza	San Diego, 2023ko ekainaren 22a (95 urte)
Heriotza modua	berezko heriotza: pneumonia; septizemia
Hezkuntza
Heziketa	Chicagoko Unibertsitatea Doktoretza ; Carl Schurz High School (en)
Tesi zuzendaria	Milton Friedman; Jacob Marschak (mul)
Hizkuntzak	ingelesa
Jarduerak
Jarduerak	ekonomialaria
Enplegatzailea(k)	Tokioko Unibertsitatea ; Kaliforniako Unibertsitatea San Diegon ; RAND Corporation (en)
Lan nabarmenak	ikusi modern portfolio theory (en) ;
Jasotako sariak	ikusi John von Neumann Theory Prize (1989) ; Ekonomiako Nobel Saria (1990) ; Fellow of the Econometric Society (1959) ; Fellow of the American Academy of Arts and Sciences ;
Kidetza	Arteen eta Zientzien Ameriketako Estatu Batuetako Akademia; Econometric Society (en)

Harry Max Markowitz (Chicago, 1927ko abuztuaren 24a - San Diego, 2023ko ekainaren 22a) estatubatuar ekonomialaria izan zen. Markowitz finantza-ekonomia modernoaren aitzindaritzat hartua da, eta kartera-inbertsioen teoria osatu zuen, inbertsioei buruzko argibideak emanez. Teoria horretan Markowitzek, arriskuaren eta errentagarritasunaren ideietan oinarriturik, finantza aktiboetan inbertitzeko erarik egokiena zein den azaltzen du. Bere iritziz, arrisku-maila onuragarriagoa lortzen da arrisku eta errentagarritasun maila desberdineko inbertsioak eginez, hau da, egokiagoa da finantza aktibo bat baino gehiagotan inbertitzea, bakar batean inbertitzea baino. 1990ean Ekonomiako Nobel Saria irabazi zuen, Merton Miller eta William Sharpe estatubatuar ekonomialariekin batera, finantza-ekonomian egindako lanengatik.

Bizitza

Chicagoko Unibertsitatean eskuratu zuen doktoregoa, 1954an. Ikerketa-lanak egin zituen hainbat enpresatan, adibidez Rand Corporation (1952-1960 eta 1961-1963), Consolidated Analysis Centers (1963-1968) eta Arbitrage Management Company (1969-1972) etxeetan, eta irakasle jardu zuen Estatu Batuetako zenbait unibertsitatetan, New Yorkeko Unibertsitateko Baruch Collegen besteak beste. 1960ko hamarraldian Simscript izeneko programazio hizkuntza bat asmatu zuen, problema ekonomikoak konputagailuz lastertasun handiz simulatzeko, eta bere ikerlanak ziurgabetasunezko baldintzetan negozioetan erabakiak hartzeko konputagailu bidezko teknika matematikoetan aplikatu dira.

Kanpo estekak

Datuak: Q272508

i e a Ekonomiako Nobel Saridunak
1969–1975	Ragnar Frisch / Jan Tinbergen (1969) • Paul Samuelson (1970) • Simon Kuznets (1971) • John Hicks / Kenneth Arrow (1972) • Wassily Leontief (1973) • Gunnar Myrdal / Friedrich Hayek (1974) • Leonid Kantorovitx / Tjalling Koopmans (1975)
1976–2000	Milton Friedman (1976) • Bertil Ohlin / James Meade (1977) • Herbert A. Simon (1978) • Theodore Schultz / Arthur Lewis (1979) • Lawrence Klein (1980) • James Tobin (1981) • George Stigler (1982) • Gérard Debreu (1983) • Richard Stone (1984) • Franco Modigliani (1985) • James M. Buchanan (1986) • Robert Solow (1987) • Maurice Allais (1988) • Trygve Haavelmo (1989) • Harry Markowitz / Merton Miller / William Forsyth Sharpe (1990) • Ronald Coase (1991) • Gary Becker (1992) • Robert Fogel / Douglass North (1993) • John Harsanyi / John Forbes Nash, Jr. / Reinhard Selten (1994) • Robert Lucas, Jr. (1995) • James Mirrlees / William Vickrey (1996) • Robert C. Merton / Myron Scholes (1997) • Amartya Sen (1998) • Robert Mundell (1999) • James Heckman / Daniel McFadden (2000)
2001–egun	George Akerlof / Michael Spence / Joseph E. Stiglitz (2001) • Daniel Kahneman / Vernon L. Smith (2002) • Robert F. Engle / Clive Granger (2003) • Finn E. Kydland / Edward C. Prescott (2004) • Robert Aumann / Thomas Schelling (2005) • Edmund Phelps (2006) • Leonid Hurwicz / Eric Maskin / Roger Myerson (2007) • Paul Krugman (2008) • Elinor Ostrom / Oliver E. Williamson (2009) • Peter A. Diamond / Dale T. Mortensen / Christopher A. Pissarides (2010) • Thomas J. Sargent / Christopher A. Sims (2011) • Alvin E. Roth / Lloyd S. Shapley (2012) • Eugene Fama / Lars Peter Hansen / Robert J. Shiller (2013) • Jean Tirole (2014) • Angus Deaton (2015) • Oliver Hart / Bengt Holmström (2016) • Richard Thaler (2017) • William Nordhaus / Paul Romer (2018) • Abhijit Banerjee / Esther Duflo / Michael Kremer (2019) • Paul Milgrom / Robert B. Wilson (2020) • David Card / Joshua Angrist / Guido Imbens (2021) • Ben Bernanke / Douglas Diamond / Philip Dybvig (2022) • Claudia Goldin (2023) • Daron Acemoğlu / Simon Johnson / James Robinson (2024)