Henrike I.a Ingalaterrakoa

Henrike I.a Ingalaterrakoa
	; Irudi gehiago
Ingalaterrako monarka
Normandiako dukea
Bizitza
Jaiotza	Selby, 1068
Herrialdea	Ingalaterrako Erresuma
Heriotza	Lyons-la-Forêt, 1135eko abenduaren 1a (66/67 urte)
Hobiratze lekua	Readingeko abadia; Port du Salut abade-etxea
Heriotza modua	eritasuna: janari-intoxikazioa
Familia
Aita	Gilen I.a Ingalaterrakoa
Ama	Matilde Flandriakoa
Ezkontidea(k)	Matilde Eskoziakoa (1100eko azaroaren 11 (egutegi gregorianoa) - ; Adeliza of Louvain (en) (1121eko urtarrilaren 29a (egutegi gregorianoa) -
Bikotekidea(k)	ikusi Nest ferch Rhys (en) ; Edith Forne (en) ; Isabel de Beaumont (en) ; Edith (?) (en) ; Ansfride (?) (en) ; Sybilla Corbet (en) ; NN (en) ; NN (en) ; Gieva de Tracey (en) ; NN (en) ;
Seme-alabak	ikusi Matilde Ingalaterrakoa; Gilen Adelin; Robert, 1st Earl of Gloucester (en) ; Reginald de Dunstanville, 1st Earl of Cornwall (en) ; Henry FitzRoy (en) ; Matilda FitzRoy, Countess of Perche (en) ; Matilda FitzRoy, Duchess of Brittany (en) ; Matilda FitzRoy, Abbess of Montvilliers (en) ; Alice FitzRoy (en) ; Gilbert FitzRoy (en) ; Fulk FitzRoy (en) ; Juliane de Fontevrault; Constance FitzRoy (en) ; Emma de Laval (en) ; Isabella (?) (en) ; Adeliza fitz Edith (en) ; Robert FitzEdith, Lord Okehampton (en) ; Joan (?) (en) ; Elizabeth (?) (en) ; Sibyl of Falaise (en) ; Rohese (?) (en) ; Sybilla of Normandy (en) ; William, Constable (en) ; Gundred (?) (en) ; William de Tracy (en) ; Richard of Lincoln (en) ; Euphemia of England (en) ; Mabel of England (en) ;
Haurrideak	ikusi Adeliza (en) ; Adela Normandiakoa; Constance of Normandy (en) ; Cecilia of Normandy (en) ; Roberto II.a Normandiakoa; Richard of Normandy (en) ; Gilen II.a Ingalaterrakoa;
Leinua	House of Normandy (en)
Jarduerak
Jarduerak	erregea

Artikulu hau Ingalaterrako erregeari buruzkoa da; beste esanahietarako, ikus «Henrike I.a».

Henrike I.a^[1] (Selby, Yorkshire 1068 inguru – Lyons-la-Forêt, Normandia, 1135eko abenduaren 1), Henrike I.a Beauclerc ere deitua, Ingalaterrako erregea izan zen 1100-1135 bitarteko urteetan.

Bizitza

Gilen Konkistatzailearen laugarren semea izan zen, Ingalaterran jaio zen lehena. 1100ean, anaia Gilen II.a hil ostean, jaso zuen Ingalaterrako koroa. Alabaina, Roberto anaia zaharrenak tronua aldarrikatu zion. Henrikek 1106ko Tinchebraiko guduan garaitu zuen. Roberto bizitza osorako espetxeratu zuen eta Normandiako dukerria Henrikeren esku geratu zen. Beauclerc ezizena jaso zuen liburuekiko interesarengatik.

Justizia eta zerga sistemetan aldaketa andana egin zuen. Bere erregealdian normandiarren eta anglo-saxoien arteko aldeak desagertzen hasi ziren. Erregea bera saxoi noble baten alabarekin ezkondu zen. Elizarekin bakea hitzartu zuen, anaiarekin izandako gatazken ostean.

Bere emazte Matilde 1118an hil zen. Gizonezko oinordeko baten beharrak eraginda, 1122ko urtarrilaren 29an Adeliza Lovainakoarekin ezkondu zen, Westminster abadian. Adelizak 17 urte baino ez zituen ezkontzerakoan. Bikoteak ez zuen lortu seme-alabarik izatea.

Normandian hil zen, Lyons-la-Forêt hirian, Rouendik hurbil, 1135eko abenduaren 1ean, 67 urte zituela. Readingeko abadian ehortzi zuten. Seme legitimo bakarra 1120an hila baitzen, alaba Matilde utzi zuen oinordeko, baina Eztebe Bloiskoa izan zen hurrengo erregea^[2], eta gerra zibila piztu zen.

Erreferentziak

Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Henrike I.a Ingalaterrakoa

Datuak: Q101384
Multimedia: Henry I of England / Q101384

[1] Euskaltzaindia. (PDF) 186. arauaː Atzerriko pertsona-izenak. Grafia-irizpideak. Erregeerreginen eta kidekoen kasua. .

[2] Lur entziklopedietatik hartua.

[1]

[2]

i e a Ingalaterrako errege-erreginak
Dinastia saxoia (871-1016) (1042-1066)	Alfredo Handia • Eduardo Zaharra • Ælfweard • Æthelstan • Edmundo I.a Miragarria • Eadred • Eadwig Ederra • Edgard Baketsua • Eduardo Martiria • Æthelred Zalantzatia • Edmundo II.a • Eduardo Aitorlea • Harold II.a Saxoia • Edgard Ætheling
Daniar dinastia (1013-1042)	Svend I.a Danimarkakoa • Kanuto II.a Handia • Harold Harefoot • Kanuto III.a Hardeknut
Normandiar dinastia (1066-1154)	Gilen I.a Konkistatzailea • Gilen II.a Gorria • Henrike I.a • Eztebe Bloisekoa • Matilde enperatriza
Plantagenet (1154-1399)	Henrike II.a Plantagenêt • Rikardo I.a Lehoibihotza • Joan I.a Lurgabea • Henrike III.a • Eduardo I.a • Eduardo II.a • Eduardo III.a • Rikardo II.a
Lancaster (1399-1461)	Henrike IV.a, Lancasterko dukea • Henrike V.a • Henrike VI.a
York (1461-1485)	Eduardo IV.a, Yorkeko dukea • Eduardo V.a • Rikardo III.a
Tudor (1485-1603)	Henrike VII.a • Henrike VIII.a • Eduardo VI.a • Joana Grey • Maria I.a • Elisabet I.a
Estuardo (1603-1714)	Jakue I.a • Karlos I.a • Karlos II.a • Jakue II.a • Maria II.a • Gilen III.a • Ana
Hannover dinastia (1714-1901)	Jurgi I.a • Jurgi II.a • Jurgi III.a • Jurgi IV.a • Gilen IV.a • Viktoria
Saxonia-Coburg-Gotha dinastia (1901-…)	Eduardo VII.a • Jurgi V.a • Eduardo VIII.a • Jurgi VI.a • Elisabet II.a • Karlos III.a

i e a Normandiako dukeak
Normandiar leinua (911–1135)	Rollon • Gilen I.a • Rikardo I.a • Rikardo II.a • Rikardo III.a • Roberto I.a • Gilen II.a* • Roberto II.a • Henrike I.a* • Gilen III.a
Blois leinua (1135–1144)	Eztebe*
Plantagenet leinua (1144–1259)	Godofredo • Henrike II.a • Henrike Gaztea • Rikardo IV.a • Joan • Henrike III.a
* Baita Ingalaterrako erregea ere • ** Baita Ingalaterrako erregea eta Irlandako jauna ere