Tokio: berrikuspenen arteko aldeak

Aldatu loturak
Koordenatuak: 35°41′22″N 139°41′30″E / 35.6894°N 139.6917°E / 35.6894; 139.6917
Wikipedia, Entziklopedia askea
Nabigazio historia interaktiboa
← Aurreko ezberdintasunaHurrengo ezberdintasuna →
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
IkusizkoaWikitestua
t Robota: Testu aldaketa automatikoa (-etxeorratz +etxe orratz)
No edit summary
3. lerroa: 3. lerroa:
| bandera =Flag_of_Tokyo_Prefecture.svg
| bandera =Flag_of_Tokyo_Prefecture.svg
| armarria = Emblem of Tokyo.svg
| armarria = Emblem of Tokyo.svg
| irudia = Japan Tokyo3.png
| kodea2 = JPN
| kodea2 = JPN
| kokapena = Japan tokyo map small.png
| kokapena = Japan tokyo map small.png
13. lerroa: 14. lerroa:
| dn= 35 | mn= 41 | sn= 0 | de= 139 | me= 46 | se= 0 | W=E
| dn= 35 | mn= 41 | sn= 0 | de= 139 | me= 46 | se= 0 | W=E
| altuera =
| altuera =
| azalera = 2.187,08
| azalera = 2187.08
| herritar = tokiotar<ref>[http://www.euskaltzaindia.net/dok/arauak/Araua_0038.pdf Euskaltzaindiaren 38. araua]</ref>
| herritar = tokiotar<ref name= "Euskaltzaindia"/>
| biztanleria = 12.527.115
| biztanleria = 12527115
| bizt_urtea = 2003
| bizt_urtea = 2003
| dentsitatea = 5.655
| dentsitatea =
| besterik1 = Zuhaitza<br />Lorea<br />Txoria
| besterik1 = Zuhaitza<br />Lorea<br />Txoria
| besterik1balioa = [[Ginkgo]]a<br />Somei-Yoshino [[gerezi|gerezi lorea]]<br />[[Antxeta mokogorri]]a
| besterik1balioa = [[Ginkgo]]a<br />Somei-Yoshino [[gerezi|gerezi lorea]]<br />[[Antxeta mokogorri]]a
23. lerroa: 24. lerroa:
| oharrak = [[Fitxategi:PrefSymbol-Tokyo.svg|100px|center]] [[1989]] urtean, Tokiok irudi hau hartu zuen ikurtzat, T itxurako [[Ginkgo]] hostoa, Tokioren garapen eta oparotasun handia, xarma eta lasaitasuna irudikatuz.
| oharrak = [[Fitxategi:PrefSymbol-Tokyo.svg|100px|center]] [[1989]] urtean, Tokiok irudi hau hartu zuen ikurtzat, T itxurako [[Ginkgo]] hostoa, Tokioren garapen eta oparotasun handia, xarma eta lasaitasuna irudikatuz.
}}
}}
'''Tokio'''<ref>[http://www.euskaltzaindia.net/dok/arauak/Araua_0038.pdf Euskaltzaindiaren 38. araua]</ref> ([[japoniera]]z 東京, Tōkyō; "ekialdeko hiriburua") [[Japonia]]ko hiriburua da. [[Mundu]]ko hiririk jendetsuena da, 38 milioi biztanlerekin metropoli gunean. [[Honshu]] irlako ert-ekialdean kokatzen da, [[Kanto]] eskualdean. Tokioko aglomerazioak Japoniako 47 [[prefektura|prefekturetako]] bat osatzen du, baina ofizialki [[metropolis]] edo [[Hiriburu (politika)|hiriburu]] (都 ''-to'') deitzen zaio. Hiri hau herrialdeko zentru [[politika|politiko]], [[ekonomia|ekonomiko]] eta [[kultura]]la da, eta beste hiriek baino komunikaziobide, [[finantza]] instituzio, unibertsitate, ikastegi, museo, teatro eta gune komertzial kontzentrazio handiagoa dauka.
'''Tokio'''<ref name= "Euskaltzaindia">{{Erreferentzia|egilea= [[Euskaltzaindia]]| url= http://www.euskaltzaindia.net/dok/arauak/Araua_0038.pdf |izenburua= 38. araua: Munduko estatu izenak, hiriburuak eta herritarren izenak}}</ref> ([[japoniera]]z 東京, Tōkyō; "ekialdeko hiriburua") [[Japonia]]ko hiriburua da. [[Mundu]]ko hiririk jendetsuena da, 38 milioi biztanlerekin metropoli gunean. [[Honshu]] irlako ert-ekialdean kokatzen da, [[Kanto]] eskualdean. Tokioko aglomerazioak Japoniako 47 [[prefektura|prefekturetako]] bat osatzen du, baina ofizialki [[metropolis]] edo [[Hiriburu (politika)|hiriburu]] (都 ''-to'') deitzen zaio. Hiri hau herrialdeko zentru [[politika|politiko]], [[ekonomia|ekonomiko]] eta [[kultura]]la da, eta beste hiriek baino komunikaziobide, [[finantza]] instituzio, unibertsitate, ikastegi, museo, teatro eta gune komertzial kontzentrazio handiagoa dauka.


== Geografia ==
== Geografia ==
48. lerroa: 49. lerroa:


3.- '''Tokio Handia''' (東京圏, ''Tōkyō-ken'') izeneko eremua, [[Kanto]] eskualdeko lau prefekturek osatua: Tokio, [[Chiba]], [[Kanagawa]] eta [[Saitama]]. Guztira 37.818.369 biztanle eta 13.555,8 km²-ko hedadura lortzen dute. Erabat hiritartutako gune honen %35a itsasoari jandako lurretan kokatzen da, ''gomi'' izeneko materialaren gainean. Gomia aukeratutako eta zanpatutako [[zakar]]rez egina dago, eta eraikinak egiteko erabiltzen da.
3.- '''Tokio Handia''' (東京圏, ''Tōkyō-ken'') izeneko eremua, [[Kanto]] eskualdeko lau prefekturek osatua: Tokio, [[Chiba]], [[Kanagawa]] eta [[Saitama]]. Guztira 37.818.369 biztanle eta 13.555,8 km²-ko hedadura lortzen dute. Erabat hiritartutako gune honen %35a itsasoari jandako lurretan kokatzen da, ''gomi'' izeneko materialaren gainean. Gomia aukeratutako eta zanpatutako [[zakar]]rez egina dago, eta eraikinak egiteko erabiltzen da.

== Klima ==
<div style="width:75%">
{{Klima
|location = Tokio (1981-2010)
|metric first = yes
|single line = yes
|Jan high C = 9.9
|Feb high C = 10.4
|Mar high C = 13.3
|Apr high C = 18.8
|May high C = 22.8
|Jun high C = 25.5
|Jul high C = 29.4
|Aug high C = 31.1
|Sep high C = 27.2
|Oct high C = 21.8
|Nov high C = 16.9
|Dec high C = 12.4
|year high C =
|Jan low C = 2.5
|Feb low C = 2.9
|Mar low C = 5.6
|Apr low C = 10.7
|May low C = 15.4
|Jun low C = 19.1
|Jul low C = 23.0
|Aug low C = 24.5
|Sep low C = 21.1
|Oct low C = 15.4
|Nov low C = 9.9
|Dec low C = 5.1
|year low C =
|Jan precipitation mm = 45
|Feb precipitation mm = 60
|Mar precipitation mm = 100
|Apr precipitation mm = 125
|May precipitation mm = 138
|Jun precipitation mm = 185
|Jul precipitation mm = 126
|Aug precipitation mm = 148
|Sep precipitation mm = 180
|Oct precipitation mm = 164
|Nov precipitation mm = 89
|Dec precipitation mm = 46
|year precipitation mm = 1406
|Jan snow cm = 5
|Feb snow cm = 5
|Mar snow cm = 1
|Apr snow cm = 0
|May snow cm = 0
|Jun snow cm = 0
|Jul snow cm = 0
|Aug snow cm = 0
|Sep snow cm = 0
|Oct snow cm = 0
|Nov snow cm = 0
|Dec snow cm = 0
|Jan humidity = 49
|Feb humidity = 50
|Mar humidity = 55
|Apr humidity = 60
|May humidity = 65
|Jun humidity = 72
|Jul humidity = 73
|Aug humidity = 71
|Sep humidity = 71
|Oct humidity = 66
|Nov humidity = 59
|Dec humidity = 52
|Jan precipitation days = 5
|Feb precipitation days = 7
|Mar precipitation days = 11
|Apr precipitation days = 11
|May precipitation days = 10
|Jun precipitation days = 14
|Jul precipitation days = 12
|Aug precipitation days = 10
|Sep precipitation days = 13
|Oct precipitation days = 10
|Nov precipitation days = 7
|Dec precipitation days = 4
|year precipitation days = 114
|unit precipitation days = 0.5 mm
|Jan snow days = 2.8
|Feb snow days = 3.7
|Mar snow days = 2.2
|Apr snow days = 0.2
|May snow days = 0
|Jun snow days = 0
|Jul snow days = 0
|Aug snow days = 0
|Sep snow days = 0
|Oct snow days = 0
|Nov snow days = 0
|Dec snow days = 0.8
|Jan sun = 175
|Feb sun = 150
|Mar sun = 165
|Apr sun = 161
|May sun = 182
|Jun sun = 123
|Jul sun = 137
|Aug sun = 177
|Sep sun = 110
|Oct sun = 129
|Nov sun = 137
|Dec sun = 166
|year sun = 1812
|source 1 = Japan Meteorological Agency <ref name= JMA >
{{Erreferentzia
| url = http://www.data.jma.go.jp/obd/stats/etrn/view/nml_sfc_ym.php?prec_no=44&prec_ch=%93%8C%8B%9E%93s&block_no=47662&block_ch=%93%8C%8B%9E&year=&month=&day=&elm=normal&view=
| izenburua = 気象庁 / 平年値（年・月ごとの値）
| egilea=Japan Meteorological Agency
}}</ref>
|date=2010eko abuztua
|source 2 = The Weather Network<ref>{{Erreferentzia|url=http://www.theweathernetwork.com/statistics/c01022 |izenburua=Statistics: Tokyo, Japan |egilea=The Weather Network |data=2011-01-02}}</ref>
}}
</div>


== Historia ==
== Historia ==
65. lerroa: 185. lerroa:
* [[Koichiro Matsuura]] ([[1937]]-), diplomatikoa eta [[UNESCO]]ren zuzendari orokorra izandakoa.
* [[Koichiro Matsuura]] ([[1937]]-), diplomatikoa eta [[UNESCO]]ren zuzendari orokorra izandakoa.
* [[Ichiro Mizuki]] ([[1948]]-), abeslaria.
* [[Ichiro Mizuki]] ([[1948]]-), abeslaria.

==Herri eta hiri senidetuak ==
Tokiok honako hiriekin ditu harremanak:<ref name=TMG>{{Erreferentzia |url=http://www.metro.tokyo.jp/ENGLISH/PROFILE/policy07.htm |izenburua=Sister Cities (States) of Tokyo |egilea= Tokyo Metropolitan Government}}</ref>
{{div col|2}}
* {{Herria|CHN|Beijing}}
* {{Herria|GER|Berlin}}
* {{Herria|EGY|Kairo}}
* {{Herria|Indonesia|Jakarta}}
* {{Herria|RUS|Mosku}}
* {{Herria|AUS|Hegoaldeko Gales Berria}}
* {{Herria|USA|New York}}
* {{Herria|FRA|Paris}}
* {{Herria|ITA|Erroma}}
* {{Herria|BRA|São Pauloko estatua}}
* {{Herria|KOR|Seul}}
{{div col end}}



== Iruditegia ==
== Iruditegia ==
<gallery>
<gallery>
Fitxategi:Shinjuku dsc04899.jpg|250px|Shinjuku barrutia.
Fitxategi:Shinjuku dsc04899.jpg|Shinjuku barrutia.
Fitxategi:TokyoTocho.jpg|250px|Tokioko udaletxea, [[Kenzo Tange]] arkitektoak egina.
Fitxategi:TokyoTocho.jpg|Tokioko udaletxea, [[Kenzo Tange]] arkitektoak egina.
</gallery>
</gallery>


82. lerroa: 219. lerroa:
* {{ja}}{{en}}[http://www.metro.tokyo.jp Tokioko udal webgunea]
* {{ja}}{{en}}[http://www.metro.tokyo.jp Tokioko udal webgunea]
* {{es}}{{en}}[http://www.euskadiasia.com/ "EuskadiAsia". Ekialdearen Ikerketarako Euskal Elkartea.]
* {{es}}{{en}}[http://www.euskadiasia.com/ "EuskadiAsia". Ekialdearen Ikerketarako Euskal Elkartea.]


{{commonscat|Tokyo}}
{{commonscat|Tokyo}}
88. lerroa: 224. lerroa:
{{tokio}}
{{tokio}}


[[Kategoria:Tokio]]
[[Kategoria:Tokio| ]]
[[Kategoria:Japoniako hiriak]]


{{NA lotura|es}}
{{NA lotura|es}}

16:53, 25 martxoa 2012ko berrikusketa

Tokio
東京都 (Tōkyō-to, Tokio Metropolia)
metropolitan prefecture (en) Itzuli
Administrazioa
Herrialdea Japonia
Uhartea
Eskualdea
Gobernaria		Honshu
Kanto
Shintaro Ishihara
Zuhaitza
Lorea
Txoria		Ginkgoa
Somei-Yoshino gerezi lorea
Antxeta mokogorria
AlkateaYuriko Koike (en) Itzuli
Izen ofiziala東京都
Едо
Tokio
HerriburuaShinjuku
Tokio
Geografia
Koordenatuak35°41′22″N 139°41′30″E / 35.6894°N 139.6917°E / 35.6894; 139.6917
Map
Azalera2.187,08 km²
Altuera6 m
MugakideakChiba, Saitama, Yamanashi eta Kanagawa prefektura
Demografia
Biztanleria14.264.798 (2022)
217.204 (2020)
Dentsitatea5.727,78 bizt/km²
Informazio gehigarria
Sorrera1868ko irailaren 6a
Ordu eremuaUTC+09:00 eta Japan Standard Time (en) Itzuli
Hiri senidetuakBerlin, New York, Hegoaldeko Gales Berria, Jakarta, Seul, Kairoko gobernazioa, Pekin, Erroma, Paris, Mosku, São Paulo, Londres, Damasko, Amman, Casablanca, Delhi eta Honolulu
http://www.metro.tokyo.jp www.metro.tokyo.jp
1989 urtean, Tokiok irudi hau hartu zuen ikurtzat, T itxurako Ginkgo hostoa, Tokioren garapen eta oparotasun handia, xarma eta lasaitasuna irudikatuz.

Tokio[1] (japonieraz 東京, Tōkyō; "ekialdeko hiriburua") Japoniako hiriburua da. Munduko hiririk jendetsuena da, 38 milioi biztanlerekin metropoli gunean. Honshu irlako ert-ekialdean kokatzen da, Kanto eskualdean. Tokioko aglomerazioak Japoniako 47 prefekturetako bat osatzen du, baina ofizialki metropolis edo hiriburu (都 -to) deitzen zaio. Hiri hau herrialdeko zentru politiko, ekonomiko eta kulturala da, eta beste hiriek baino komunikaziobide, finantza instituzio, unibertsitate, ikastegi, museo, teatro eta gune komertzial kontzentrazio handiagoa dauka.

Geografia

Kokapen geografikoa

Tokio bi zonalde ezberdinetan banatua dago: Honshu irla nagusian kokatzen den zonaldea, metropolitarra deitua, eta ondoan dauden irlatxoez osatutakoa. Hiriaren koordenatuak hauek dira: 35°41' Iparrerantz, 139°46' Ekialderantz. Honshu irlan dagoen zatiak, ekialdean Chibako prefekturarekin egiten du muga, mendebaldean Yamanashirekin, hegoaldean Kanagawa prefekturarekin eta iparraldean Saitamarekin.

Irlatxoz osatutako zatiak Ozeano Bareko bi uharte-kate hartzen ditu bere baitan: hegoalderuntz Izu irlak, Izu penintsulari paralelo daudenak (Shizuoka prefektura), eta Ogasawara irlak, uharte nagusitik mila kilometro baino gehiagora daudenak (urrunena Minami Torishima izanki, 1850 Km-tara).

Tokio Tokio Handia zonaldearen parte da; Kanagawa, Saitama eta Chiba prefekturekin batera.

Metropolia

Gaur egun, Tokio gure planetako hiritar gune garrantzitsuenetako bat da. Herrialdeko finantza gune nagusia eta hiriburu politikoa, Tokio munduko tren-sistema konplexuenaren jabe da. Bere tamainako beste hiri batzuekin konparatuta, ez ditu etxe orratz ugari lurrikara arriskuaren ondorioz. Horregatik, hiri honetako eraikinek ez dute 10 solairu baino gehiago izaten.

Japoniar legeak Tokio -to (都, metropolis) gisa izendatzen du, eta haren banaketa administratiboa beste prefekturenaren antzekoa da. Tokioren metropoli zonaldeak 23 Auzo Berezi (特別区, -ku) ditu, 1943 arte Tokio Hiria beraren barne zirenak. Horrez gain, Tokiok 26 hiri satelite (市, -shi), bost herri (町, -chō edo -machi) eta zortzi herrixka (村, -son edo -mura) ditu; bakoitzak bere gobernua duelarik.

Oro har, Tokiok hiru zentzu geografiko ditu:

1.- Tokio hiria, nahiz eta "Tokio" izeneko udalik ez egon, 1943an bezala. Japoniako hiririk handiena da, 8.336.611 biztanle eta 621,3 km²-ko hedadurarekin.

2.- Tokioko prefektura Tokio hiriak, auzoek, hiri sateliteek etb. osatutako eremua da. 12.527.115 biztanle eta 2.187,08 km²-ko hedadura du.

3.- Tokio Handia (東京圏, Tōkyō-ken) izeneko eremua, Kanto eskualdeko lau prefekturek osatua: Tokio, Chiba, Kanagawa eta Saitama. Guztira 37.818.369 biztanle eta 13.555,8 km²-ko hedadura lortzen dute. Erabat hiritartutako gune honen %35a itsasoari jandako lurretan kokatzen da, gomi izeneko materialaren gainean. Gomia aukeratutako eta zanpatutako zakarrez egina dago, eta eraikinak egiteko erabiltzen da.

Klima

    Datu klimatikoak (Tokio (1981-2010))    
 Hila   Urt   Ots   Mar   Api   Mai   Eka   Uzt   Abu   Ira   Urr   Aza   Abe   Urtekoa 
Batez besteko tenperatura maximoa (°C) 9.9 10.4 13.3 18.8 22.8 25.5 29.4 31.1 27.2 21.8 16.9 12.4 20
Batez besteko tenperatura minimoa (°C) 2.5 2.9 5.6 10.7 15.4 19.1 23.0 24.5 21.1 15.4 9.9 5.1 12.9
Pilatutako prezipitazioa (mm) 45 60 100 125 138 185 126 148 180 164 89 46 1406
Prezipitazio egunak (≥ 0.5 mm) 5 7 11 11 10 14 12 10 13 10 7 4 114
Elur egunak (≥ 1 mm) 2.8 3.7 2.2 0.2 0 0 0 0 0 0 0 0.8 9.7
Eguzki orduak 175 150 165 161 182 123 137 177 110 129 137 166 1812
Hezetasuna (%) 49 50 55 60 65 72 73 71 71 66 59 52 61.9
Iturria (1): Japan Meteorological Agency [2]
Iturria (2): The Weather Network[3]

Historia

Garraioak

Tokiotar ezagunak

Herri eta hiri senidetuak

Tokiok honako hiriekin ditu harremanak:[4]


Iruditegia

  • Shinjuku barrutia.
    Shinjuku barrutia.
  • Tokioko udaletxea, Kenzo Tange arkitektoak egina.
    Tokioko udaletxea, Kenzo Tange arkitektoak egina.

Erreferentziak

  1. ↑ Euskaltzaindia. 38. araua: Munduko estatu izenak, hiriburuak eta herritarren izenak. .
  2. ↑ Japan Meteorological Agency. 気象庁 / 平年値（年・月ごとの値）. .
  3. ↑ The Weather Network. (2011-01-02). Statistics: Tokyo, Japan. .
  4. ↑ Tokyo Metropolitan Government. Sister Cities (States) of Tokyo. .

Ikus, gainera

Kanpo loturak

Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Tokio
Tokio prefektura Metropoliaren ikurra
Auzo bereziak : Adachi | Arakawa | Bunkyō | Chiyoda | Chūō | Edogawa | Itabashi | Katsushika | Kita | Kōtō | Meguro | Minato | Nakano | Nerima | Ōta | Setagaya | Shibuya | Shinagawa | Shinjuku | Suginami | Sumida | Taitō | Toshima
Hiriak : Akiruno | Akishima | Chōfu | Fuchū | Fussa | Hachiōji | Hamura | Higashikurume | Higashimurayama | Higashiyamato | Hino | Inagi | Kiyose | Kodaira | Koganei | Kokubunji | Komae | Kunitachi | Machida | Mitaka | Musashimurayama | Musashino | Nishitōkyō | Oume | Tachikawa | Tama
Suprefeturak : Nishitama | Hachijō | Miyake | Ogasawara | Ōshima

Txantiloi:NA lotura Txantiloi:NA lotura

"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Tokio&oldid=2760290"(e)tik eskuratuta