(90482) Orko: berrikuspenen arteko aldeak

(90482) Orcus
	Orcusen kokapena adierazten duen irudia
Aurkikuntza;
Aurkitzaileak;	Mike Brown, Chad Trujillo eta David Rabinowitz
Data;	2004ko otasilaren 17an
Izendapenak;	2004 DW
Kategoria;	Transneptunotar objektua Plutinoa
Elementu orbitalak;
Goranzko nodoaren luzera	268,586°
Makurdura orbitala	20,55233°
Periastroaren argumentua	73,8325°
Ardatzerdi handia;	5896,946 Gm (39,419 UA)
Eszentrikotasuna	0,22552
Batez besteko anomalia	79,561°
Elementu orbital eratorriak;
Garaia;	1951ko azaroaren 10 (DJ 2.433.960,5)
Periastroa edo perihelioa	4567,091 Gm (30,53 UA)
Apoastroa edo afelioa	7226,801 Gm (48,31 UA)
Orbita periodo siderala;	90.396,4 egun (247,492 urte)
Bataz besteko abiadura orbitala	4,68 km/s
Ezaugarri fisikoak;
Masa	6,2 - 7,0×1020 kg
Dimentsioak	840 - 1880 km
Dentsitatea	2,0? g/cm3
Grabitatea	0,2348 - 0,5254 m/s2
Ihes abiadura;	0,4441 - 0,9939 km/s
Magnitude absolutua	2,3
Albedoa	0,09
Ezaugarri atmosferikoak;
Tenperatura	~45 K (-228.15℃)

Nabigazio historia interaktiboa

← Aurreko ezberdintasuna Hurrengo ezberdintasuna →

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia

IkusizkoaWikitestua

Lerroan

10:33, 17 maiatza 2019ko berrikusketa

(90482) Orcus (behin behineko izendapena 2004 DW duela) Kuiper gerrikoko objektu bat da, zehazki, plutino bezala sailkatzen da. 2004eko otsailaren 17an aurkitu zen arren, 1951. urteko argazki batzuetan ikus daiteke.

Orbita

Orcus plutino arrunt bat da, Neptunorekiko 2:3 erresonantzian sailkatzen dena. Orcusen orbitaren forma Plutonenaren antzekoa da, baina orientazioari dagokionez, ez dira berdinak. Orcusen orbitaren zati bat Neptunoren orbitarengandik hurbil dagoen arren, bi objektuak distantzia handi batek banantzen ditu beti.

Ezaugarri fisikoak

Tamaina eta magnitudea

Orcusen magnitude absolutua 2,3 da (Kuiper gerrikoko Quaoar objektuarenarekin alderatu daiteke, honena 2,6 baita). Gutxi gorabehera 0,09ko albedo bat erabiliz, Trujillok dio, objektu honen diametroa 1600km ingurukoa dela, beraz, esan daiteke Orcus, Plutonen ondoren, aurkitu den plutinorik handiena dela. Hortaz gain, aipatutako diametroa badu Orcusek, ezagutzen den transneptunotar objektu handienen zerrendan sartuko litzake, zehazki seigarren postuan, Eris, Pluton, Makemake, Haumea eta Sednaren ondoren.

Kolore eta espektroak

European Southern Observatory-k infragorrien bidez Orcusi egin dizkion behaketa eta ikerketek adierazten dute, Orcusen gainazala izotz zein karbonozko konposatuen nahasketek osatzen dutela. Zehazki, Gemini teleskopioak hartu zuen infragorrizko espektroak adierazi du, Orcusen gainazalaren %15-30a izotzak estaltzen duela. Honek esan nahi du, Karonten baino izotz gutxiago dagoela Orcusen, beraz, Tritonen dagoen izotz kopuruarekin alderatu beharko litzake, antzeko kopurua baitute. Metano solidoa ere aurkitu da Orcusen, %30 baino kopuru txikiagoan ordea. Metanoaren aurkikuntzak etorkizunean Orcusen konposatu kimiko gehiago aurkitzeko esperantzak piztu ditu astronomoen artean.

Transneptunotar objektuek orokorrean kolore eta espektro aniztasun handia eskaintzen dute. Orcusek ordea kolore neutrala erakusten digu, Ixion bezalako objektuen kolore indartsuekin alderatuta.

Izena

Nazioarteko astronomia elkarteak, Plutonen antzeko orbitak dituzten objektu guztiei infernuari loturiko pertsonaia mitologiko edo bestelako pertsonaien izena ipintzen die. Orcus ez da salbuespena eta erromatar mitologiako heriotzaren jainko baten izena jaso du. 2004ko azaroaren 22an jaso zuen ofizialki izen hau.

Vanth

Ikus, sakontzeko: Vanth (satelitea)

Ezagutzen den Orcusen satelite natural bakarra Vanth da. Mike Brownek eta T.A. Suer astronomoek aurkitu zuten 2005eko azaroaren 13an Hubble espazio teleskopioarekin ateratako argazki batzuen bidez. 2007ko otsailaren 22an satelite honen aurkikuntza baieztatu zen UAI 8812 zirkularraren bidez.

Ikus, gainera

Kanpo loturak

Orbitaren elementuak eta erregistro astronomikoa Lowell behatokiaren webgunean.(Ingelesez)
Orcus Chad Trujilloren webgunean (Ingelesez)
BBCk argitaratutako lehen artikulua (Ingelesez)

@@ 21. lerroa: / 21. lerroa: @@
 ! id="21" scope="row" style="text-align: left; background-color: rgb(221, 221, 255);" |Kategoria<br>
 | colspan="2" id="22" |
-[[Transneptunotar objektu|Transneptunotar objektua]]
+[[Transneptunotar objektu]]a
-[[Plutino|Plutinoa]]
+[[Plutino]]a
 |- id="23"
 ! colspan="3" id="24" style="text-align: center; background-color: rgb(204, 204, 255);" |Elementu orbitalak<br>
@@ 30. lerroa: / 30. lerroa: @@
 ,586°
 |- id="28"
-! id="29" scope="row" style="text-align: left; background-color: rgb(221, 221, 255);" |[[Makurdura orbital|Makurdura orbitala]]
+! id="29" scope="row" style="text-align: left; background-color: rgb(221, 221, 255);" |[[Makurdura orbital]]a
 | colspan="2" id="30" |
 ,55233°
@@ 38. lerroa: / 38. lerroa: @@
 ,8325°
 |- id="34"
-! id="35" scope="row" style="text-align: left; background-color: rgb(221, 221, 255);" |[[Ardatzerdi handi|Ardatzerdi handia]]<br>
+! id="35" scope="row" style="text-align: left; background-color: rgb(221, 221, 255);" |[[Ardatzerdi handi]]a<br>
 | colspan="2" id="36" |
 ,946 [[Metro|Gm]] (39,419 [[Unitate astronomiko|UA]])&nbsp;
 |- id="37"
-! id="38" scope="row" style="text-align: left; background-color: rgb(221, 221, 255);" |[[Eszentrikotasun|Eszentrikotasuna]]
+! id="38" scope="row" style="text-align: left; background-color: rgb(221, 221, 255);" |[[Eszentrikotasun]]a
 | colspan="2" id="39" |
 ,22552
@@ 53. lerroa: / 53. lerroa: @@
 |- id="45"
 ! id="46" scope="row" style="text-align: left; background-color: rgb(221, 221, 255);" |[[Garai (astronomia)|Garaia]]<br>
-| colspan="2" id="47" |[[1951|1951ko]] [[azaroaren 10]] ([[Juliotar data|DJ]] 2.433.960,5)
+| colspan="2" id="47" |[[1951]]ko [[azaroaren 10]] ([[Juliotar data|DJ]] 2.433.960,5)
 |- id="48"
-! id="49" scope="row" style="text-align: left; background-color: rgb(221, 221, 255);" |[[Periastro|Periastroa]] edo [[Perihelio|perihelioa]]
+! id="49" scope="row" style="text-align: left; background-color: rgb(221, 221, 255);" |[[Periastro]]a edo [[Perihelio|perihelioa]]
 | colspan="2" id="50" |
 ,091 Gm (30,53 UA)
 |- id="51"
-! id="52" scope="row" style="text-align: left; background-color: rgb(221, 221, 255);" |[[Apoastro|Apoastroa]] edo [[Afelio|afelioa]]
+! id="52" scope="row" style="text-align: left; background-color: rgb(221, 221, 255);" |[[Apoastro]]a edo [[Afelio|afelioa]]
 | colspan="2" id="53" |
 ,801 Gm (48,31 UA)
@@ 92. lerroa: / 92. lerroa: @@
 ,4441 - 0,9939 km/s
 |- id="86"
-! id="87" scope="row" style="text-align: left; background-color: rgb(221, 221, 255);" |[[Magnitude absolutu|Magnitude absolutua]]
+! id="87" scope="row" style="text-align: left; background-color: rgb(221, 221, 255);" |[[Magnitude absolutu]]a
 | colspan="2" id="88" |
 ,3
 |- id="89"
-! id="90" scope="row" style="text-align: left; background-color: rgb(221, 221, 255);" |[[Albedo|Albedoa]]
+! id="90" scope="row" style="text-align: left; background-color: rgb(221, 221, 255);" |[[Albedo]]a
 | colspan="2" id="91" |
 ,09
@@ 108. lerroa: / 108. lerroa: @@
 | colspan="3" id="106" style="text-align: center;" |[[Fitxategi:Planetas enanos comparación.png|erdian|frameless|249x249px]]
 |}
-'''(90482) Orcus''' (behin behineko izendapena ''2004 DW'' duela) [[Kuiper gerrikoa|Kuiper gerrikoko]] objektu bat da, zehazki, [[plutino]] bezala sailkatzen da. [[2004|2004eko]] [[Otsailaren 17|otsailaren 17an]] aurkitu zen arren, 1951. urteko argazki batzuetan ikus daiteke.
+'''(90482) Orcus''' (behin behineko izendapena ''2004 DW'' duela) [[Kuiper gerrikoa|Kuiper gerrikoko]] objektu bat da, zehazki, [[plutino]] bezala sailkatzen da. [[2004]]eko [[Otsailaren 17|otsailaren 17an]] aurkitu zen arren, 1951. urteko argazki batzuetan ikus daiteke.
 == Orbita ==
 Orcus plutino arrunt bat da, [[Neptuno (planeta)|Neptunorekiko]] [[Transneptunotar objektu#2.CB.903 Erresonantzia .28plutinoak.29|2:3 erresonantzian]] sailkatzen dena. Orcusen orbitaren forma [[Pluton (planeta nanoa)|Plutonenaren]] antzekoa da, baina orientazioari dagokionez, ez dira berdinak. Orcusen orbitaren zati bat Neptunoren orbitarengandik hurbil dagoen arren, bi objektuak distantzia handi batek banantzen ditu beti.
-== Ezaugarri fisikoak  ==
+== Ezaugarri fisikoak ==
 === Tamaina eta magnitudea ===
@@ 119. lerroa: / 119. lerroa: @@
 === Kolore eta espektroak ===
-[[European Southern Observatory|''European Southern Observatory'']]-k [[Infragorri|infragorrien]] bidez Orcusi egin dizkion behaketa eta ikerketek adierazten dute, Orcusen gainazala [[izotz]] zein [[Karbono|karbonozko]] konposatuen nahasketek osatzen dutela. Zehazki, [[Gemini teleskopioa|Gemini teleskopioak]] hartu zuen infragorrizko [[Maiztasun-espektro|espektroak]] adierazi du, Orcusen gainazalaren %15-30a izotzak estaltzen duela. Honek esan nahi du, [[Karonte (satelitea)|Karonten]] baino izotz gutxiago dagoela Orcusen, beraz, [[Triton (satelitea)|Tritonen]] dagoen izotz kopuruarekin alderatu beharko litzake, antzeko kopurua baitute. [[Metano]] solidoa ere aurkitu da Orcusen, %30 baino kopuru txikiagoan ordea. Metanoaren aurkikuntzak etorkizunean Orcusen konposatu kimiko gehiago aurkitzeko esperantzak piztu ditu astronomoen artean.
+[[European Southern Observatory|''European Southern Observatory'']]-k [[Infragorri|infragorrien]] bidez Orcusi egin dizkion behaketa eta ikerketek adierazten dute, Orcusen gainazala [[izotz]] zein [[Karbono|karbonozko]] konposatuen nahasketek osatzen dutela. Zehazki, [[Gemini teleskopioa]]k hartu zuen infragorrizko [[Maiztasun-espektro|espektroak]] adierazi du, Orcusen gainazalaren %15-30a izotzak estaltzen duela. Honek esan nahi du, [[Karonte (satelitea)|Karonten]] baino izotz gutxiago dagoela Orcusen, beraz, [[Triton (satelitea)|Tritonen]] dagoen izotz kopuruarekin alderatu beharko litzake, antzeko kopurua baitute. [[Metano]] solidoa ere aurkitu da Orcusen, %30 baino kopuru txikiagoan ordea. Metanoaren aurkikuntzak etorkizunean Orcusen konposatu kimiko gehiago aurkitzeko esperantzak piztu ditu astronomoen artean.
-[[Transneptunotar objektu|Transneptunotar objektuek]] orokorrean kolore eta espektro aniztasun handia eskaintzen dute. Orcusek ordea kolore neutrala erakusten digu, [[(28978) Ixion|Ixion]] bezalako objektuen kolore indartsuekin alderatuta.
+[[Transneptunotar objektu]]ek orokorrean kolore eta espektro aniztasun handia eskaintzen dute. Orcusek ordea kolore neutrala erakusten digu, [[(28978) Ixion|Ixion]] bezalako objektuen kolore indartsuekin alderatuta.
 == Izena ==
-[[Nazioarteko Astronomia Elkartea|Nazioarteko astronomia elkarteak]], Plutonen antzeko orbitak dituzten objektu guztiei [[Infernu|infernuari]] loturiko pertsonaia mitologiko edo bestelako pertsonaien izena ipintzen die. Orcus ez da salbuespena eta [[Erromatar mitologia|erromatar mitologiako]] heriotzaren jainko baten izena jaso du. [[2004|2004ko]] [[Azaroaren 22|azaroaren 22an]] jaso zuen ofizialki izen hau.
+[[Nazioarteko Astronomia Elkartea|Nazioarteko astronomia elkarteak]], Plutonen antzeko orbitak dituzten objektu guztiei [[Infernu|infernuari]] loturiko pertsonaia mitologiko edo bestelako pertsonaien izena ipintzen die. Orcus ez da salbuespena eta [[Erromatar mitologia|erromatar mitologiako]] heriotzaren jainko baten izena jaso du. [[2004]]ko [[Azaroaren 22|azaroaren 22an]] jaso zuen ofizialki izen hau.
 == Vanth ==
-<blockquote>''Ikus, sakontzeko: [[Vanth (satelitea)]]''</blockquote>Ezagutzen den Orcusen [[satelite natural]] bakarra '''Vanth''' da. [[Michael E. Brown|Mike Brownek]] eta [[T.A. Suer]] astronomoek aurkitu zuten [[2005|2005eko]] [[Azaroaren 13|azaroaren 13an]] [[Hubble espazio teleskopioa|Hubble espazio teleskopioarekin]] ateratako argazki batzuen bidez. [[2007|2007ko]] [[Otsailaren 22|otsailaren 22an]] satelite honen aurkikuntza baieztatu zen UAI 8812 zirkularraren bidez.
+<blockquote>''Ikus, sakontzeko: [[Vanth (satelitea)]]''</blockquote>Ezagutzen den Orcusen [[satelite natural]] bakarra '''Vanth''' da. [[Michael E. Brown|Mike Brownek]] eta [[T.A. Suer]] astronomoek aurkitu zuten [[2005]]eko [[Azaroaren 13|azaroaren 13an]] [[Hubble espazio teleskopioa]]rekin ateratako argazki batzuen bidez. [[2007]]ko [[Otsailaren 22|otsailaren 22an]] satelite honen aurkikuntza baieztatu zen UAI 8812 zirkularraren bidez.
 == Ikus, gainera ==
-* [[Transneptunotar objektu|Transneptunotar objektuak]]
+* [[Transneptunotar objektu]]ak
 * [[Kuiper gerrikoa]]
 * [[Neptuno (planeta)|Neptuno]]
@@ 140. lerroa: / 140. lerroa: @@
 * [http://news.bbc.co.uk/2/hi/science/nature/3506329.stm BBCk argitaratutako lehen artikulua] ''(Ingelesez)''
 {{Transneptunotar objektuen aurkibidea}}
 [[Kategoria:Neptunoz haraindiko objektuak]]
 [[Kategoria:2004. urtean aurkitutako objektu astronomikoak]]

i e a Neptunoz haraindiko objektuak
TNO motak	Disko sakabanatukoak • Cubewanoak • Plutinoak • Sednoideak • Twotinoak
Planeta nanoak	Pluton • Eris • Haumea • Makemake • Orcus • Quaoar • Ixion • Varuna
Sateliteak	Karonte • Nix • Kerberos • Hidra • Styx • Disnomia • Namaka • Hiʻiaka • S/2015 (136472) 1 • Vanth Sednoideak: Sedna • 2012 VP₁₁₃ Besteak: Kuiper gerrikoa • Hillsen hodeia • Oorten hodeia • Bederatzigarren planeta