(90482) Orko

(90482) Orko
Orko eta bere ilargia Vanth
Aurkikuntza
Aurkitzaileak	Mike Brown, Chad Trujillo eta David Rabinowitz
Data	2004ko otasilaren 17an
Izendapenak	2004 DW
Kategoria	Transneptunotar objektua Plutinoa
Elementu orbitalak
Goranzko nodoaren luzera	268,586°
Makurdura orbitala	20,55233°
Periastroaren argumentua	73,8325°
Ardatzerdi handia	5896,946 Gm (39,419 UA)
Eszentrikotasuna	0,22552
Batez besteko anomalia	79,561°
Elementu orbital eratorriak
Garaia	1951ko azaroaren 10 (DJ 2.433.960,5)
Periastroa edo perihelioa	4567,091 Gm (30,53 UA)
Apoastroa edo afelioa	7226,801 Gm (48,31 UA)
Orbita periodo siderala	90.396,4 egun (247,492 urte)
Bataz besteko abiadura orbitala	4,68 km/s
Ezaugarri fisikoak
Masa	6,2 - 7,0×1020 kg
Dimentsioak	840 - 1880 km
Dentsitatea	2,0? g/cm3
Grabitatea	0,2348 - 0,5254 m/s2
Ihes abiadura	0,4441 - 0,9939 km/s
Magnitude absolutua	2,3
Albedoa	0,09
Ezaugarri atmosferikoak
Tenperatura	~45 K (-228.15℃)

(90482) Orko (Orcus; behin behineko izendapena 2004 DW duela) Kuiper gerrikoko objektu bat da, zehazki, plutino bezala sailkatzen da. 2004eko otsailaren 17an aurkitu zen arren, 1951. urteko argazki batzuetan ikus daiteke.

Orbita

Orko plutino arrunt bat da, Neptunorekiko 2:3 erresonantzian sailkatzen dena. Orkoen orbitaren forma Plutonenaren antzekoa da, baina orientazioari dagokionez, ez dira berdinak. Orkoen orbitaren zati bat Neptunoren orbitarengandik hurbil dagoen arren, bi objektuak distantzia handi batek banantzen ditu beti.

Ezaugarri fisikoak

Tamaina eta magnitudea

Orkoen magnitude absolutua 2,3 da (Kuiper gerrikoko Quaoar objektuarenarekin alderatu daiteke, honena 2,6 baita). Gutxi gorabehera 0,09ko albedo bat erabiliz, Trujillok dio, objektu honen diametroa 1600km ingurukoa dela, beraz, esan daiteke Orko, Plutonen ondoren, aurkitu den plutinorik handiena dela. Hortaz gain, aipatutako diametroa badu Orkoek, ezagutzen den transneptunotar objektu handienen zerrendan sartuko litzake, zehazki seigarren postuan, Eris, Pluton, Makemake, Haumea eta Sednaren ondoren.

Kolore eta espektroak

European Southern Observatory-k infragorrien bidez Orcusi egin dizkion behaketa eta ikerketek adierazten dute, Orcusen gainazala izotz zein karbonozko konposatuen nahasketek osatzen dutela. Zehazki, Gemini teleskopioak hartu zuen infragorrizko espektroak adierazi du, Orcusen gainazalaren %15-30a izotzak estaltzen duela. Honek esan nahi du, Karonten baino izotz gutxiago dagoela Orcusen, beraz, Tritonen dagoen izotz kopuruarekin alderatu beharko litzake, antzeko kopurua baitute. Metano solidoa ere aurkitu da Orcusen, %30 baino kopuru txikiagoan ordea. Metanoaren aurkikuntzak etorkizunean Orcusen konposatu kimiko gehiago aurkitzeko esperantzak piztu ditu astronomoen artean.

Transneptunotar objektuek orokorrean kolore eta espektro aniztasun handia eskaintzen dute. Orcusek ordea kolore neutrala erakusten digu, Ixion bezalako objektuen kolore indartsuekin alderatuta.

Izena

Nazioarteko astronomia elkarteak, Plutonen antzeko orbitak dituzten objektu guztiei infernuari loturiko pertsonaia mitologiko edo bestelako pertsonaien izena ipintzen die. Orcus ez da salbuespena eta erromatar mitologiako heriotzaren jainko baten izena jaso du. 2004ko azaroaren 22an jaso zuen ofizialki izen hau.

Vanth

Sakontzeko, irakurri: «Vanth (satelitea)»

Ezagutzen den Orcusen satelite natural bakarra Vanth da. Mike Brownek eta T.A. Suer astronomoek aurkitu zuten 2005eko azaroaren 13an Hubble espazio teleskopioarekin ateratako argazki batzuen bidez. 2007ko otsailaren 22an satelite honen aurkikuntza baieztatu zen UAI 8812 zirkularraren bidez.

Ikus, gainera

• Transneptunotar objektuak
• Kuiper gerrikoa
• Neptuno
• Sedna

Kanpo estekak

• Orbitaren elementuak eta erregistro astronomikoa Lowell behatokiaren webgunean.(Ingelesez)
• Orcus Chad Trujilloren webgunean (Ingelesez)
• BBCk argitaratutako lehen artikulua (Ingelesez)

• Datuak: Q15603
• Multimedia: 90482 Orcus