Chisinau

Chisinau; Chișinău
	hiriburua
	Irudi gehiago
Administrazioa
Estatu burujabe	Moldavia
Moldaviako hiria	Chișinău Municipality
Alkatea	Dorin Chirtoacă
Izen ofiziala	Chişinău
Jatorrizko izena	Chișinău
Posta kodea	MD-20xx
Geografia
Koordenatuak	47°01′22″N 28°50′07″E / 47.0228°N 28.8353°E
Azalera	571 km²
Altuera	85
Demografia
Biztanleria	639.000 (2019); −46.900 (2017)
Metropolia	794.800
Dentsitatea	5.195,12 bizt/km²
Informazio gehigarria
Sorrera	1436
Ordu eremua	UTC+02:00
Hiri senidetuak	Tbilisi, Vilnius, Grenoble, Reggio nell'Emilia, Mannheim, Sacramento, Odesa, Bukarest, Kiev, Erevan, Minsk, Tel Aviv, Ankara, Iași, Alba Iulia, Hola (en) , Akhisar (en) , Axdod, Patras, Xi'an eta Borlänge udalerria
	http://www.chisinau.md/

Chisinau^[1], lehenago Kishinev izena zuena, (errusieraz, Кишинёв, euskarara transliteratuta Kixinov, errumanieraz, Chişinău, kiʃiˈnəw ahoskatua; moldavieraz Кишинэу) Moldaviako hiriburua da. 1996an 735.229 biztanle zituen.

Historia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

XV. mendearen hasieran sortu zen, 1436an, Moldaviako Printzerriko monasterio eta herri gisa, eta XVI. mendearen hasieran Otomandar Inperioaren menpean erori zen.

1812an Errusiak konkistatu eta okupatu zuenean, 7.000 biztanleko hiri txiki bat zen; baina orduan Besarabiako administrazio gune bihurtu zuen, eta hazkundea eragin zuen horrek: 1862an, 92-000 biztanle zituen, eta 1900ean, 125.787.

II. Mundu gerran, nazien okupaziopean, Chisinauko populazio juduak eskualdeko gainerako hiri guztietan izandako hilketa masiboak jasan zituen, hiriko judu asko kamioietan garraiatuak izan ziren, fusilatuak eta, ondoren, hobi komunetan lurperatuak. Hirian hildako juduen kopurua 10.000 dela uste da.

Gerraren amaierarekin, Besarabia Sobietar Batasunak anexionatu zuen beste behin, eta bere zatirik handiena Moldaviako Sobietar Errepublika Sozialista eratu zuen, honen hiriburua Chisinaun ezarri zelarik, eta hiriaren izena era errusiarrean transliteratuta zabaldu zen nazioartean, Kishinev espainieraz edo gaztelaniaz, Kixinov litzatekeena euskarara transliteratuta.

1992an, Moldavia estatu independentea bihurtu zen, eta hiriburua bilakatu Chisinau, idazkera latino honekin harrezkero ezaguna. Hiriko kale eta toki izendegiak eraldaketa orokor bat izan zuen ondoren, komunismoarekin lotutako izenak ordezkartu zituelarik nomenklatura nazional batek: pertsonaia historikoak, Moldaviako tokiak eta gertaera historikoak^[2].

Klima[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Datu klimatikoak (Chisinau)
Hila	Urt	Ots	Mar	Api	Mai	Eka	Uzt	Abu	Ira	Urr	Aza	Abe	Urtekoa
Erregistraturiko tenperatura maximoa (°C)	15.5	20.7	25.1	31.6	35.9	37.1	39.4	39.2	37.3	32.6	23.6	18.3	39.4
Batez besteko tenperatura maximoa (°C)	0.9	2.6	8.1	15.4	22.0	25.2	27.5	27.2	21.5	15.1	7.5	2.3	14.6
Batez besteko tenperatura (ºC)	-1.9	-0.8	3.7	10.4	16.5	19.9	22.1	21.7	16.3	10.5	4.1	-0.6	10.2
Batez besteko tenperatura minimoa (°C)	-4.3	-3.6	0.2	5.9	11.6	15.2	17.3	16.9	12.0	6.8	1.6	-2.8	6.4
Erregistraturiko tenperatura minimoa (°C)	-28.4	-28.9	-21.1	-6.6	-1.1	3.6	7.8	5.5	-2.4	-10.8	-21.6	-22.4	-28.9
Pilatutako prezipitazioa (mm)	36	31	34	39	46	65	62	56	62	36	37	39	543
Euri egunak (≥ 1 mm)	8	7	11	13	14	14	12	10	10	10	11	9	129
Elur egunak (≥ 1 mm)	13	13	8	1	0	0	0	0	0	0	5	11	51
Eguzki orduak	74.4	81.9	124.0	186.0	254.2	282.0	297.6	294.5	225.0	170.5	75.0	58.9	2124
Hezetasuna (%)	82	78	71	63	60	63	62	60	66	73	81	83	70
Iturria (1): Pogoda.ru.net^[3]
Iturria (2): HKO (sun only 1961-1990).^[4]

Banaketa administratiboa[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Hiriak 6 herri (barnean beste 2 herrixka dituztenak) eta 12 barrutiak ditu, hona hemen:

Herriak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Chișinău (664,700)
Codru (11,800)
Cricova (8,600)
Durlești (18,400)
Sîngera (7,900)
- Dobrogea
- Revaca
Vadul lui Vodă (4,800)
Vatra (3,400)

Barrutiak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Băcioi (10,618)
- Brăila
- Frumușica
- Străisteni
Bubuieci (6,748)
- Bîc
- Humulești
Budești (5,036)
- Văduleni
Ciorescu (7,096)
- Făurești
- Goian
Colonița (3,340)
Condrița (658)
Cruzești (1,655)
- Ceroborta
Ghidighici (5,094)
Grătiești (6,242)
- Hulboaca
Stăuceni (6,833)
- Goianul Nou
Tohatin (2,487)
- Buneți
- Cheltuitori
Trușeni (7,952)
- Dumbrava

Hiriko panorama

Herri eta hiri senidetuak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Chisinau ondorengo herri eta hiriekin senidetuta dago:

Ankara (Turkia) Akhisar (Turkia) Bukarest (Errumania) Erevan (Armenia) (2000)^[5]	Eskişehir (Turkia) Gdańsk (Polonia) Greensboro (Ipar Carolina) (Ameriketako Estatu Batuak) Grenoble (Frantzia)	Iași (Errumania) Kiev (Ukraina) Krakovia (Polonia) Mannheim (Alemania)	Odessa (Ukraina) Patras (Grezia) Reggio Emilia (Italia) Sacramento (Kalifornia) (Ameriketako Estatu Batuak)	Tbilisi (Georgia) Tel Aviv (Israel) Vilnius (Lituania)