Dalmaziera
Itxura
| Dalmaziera | |
|---|---|
Dalmaziera hitz egiten zen lekuak. | |
| Datu orokorrak | |
| Lurralde eremua | Kroazia, Montenegro |
| Hiztunak | 0 (1898) |
| Eskualdea | Adriatikoa |
| UNESCO sailkapena | 6: galdua |
| Hizkuntza sailkapena | |
| giza hizkuntza indoeuropar hizkuntzak hizkuntza italikoak hizkuntza erromantzeak italo-mendebaldeko hizkuntzak Italo-Dalmatian (en) Dalmatian Romance (en) | |
| Informazio filologikoa | |
| Hizkuntza-tipologia | subjektu aditza objektua eta silabadun hizkuntza |
| Alfabetoa | latindar alfabetoa |
| Hizkuntza kodeak | |
| ISO 639-3 | dlm |
| Glottolog | dalm1243 |
| Wikipedia | dlm |
| UNESCO | 345 |
| IETF | dlm |
Dalmaziera[1] hizkuntza erromantze hila da, Dalmaziako kostaldean (egungo Kroazia, Montenegro eta Albaniako iparraldea) mintzatzen zena. Dirudienez, dalmaziera italiera eta errumanieraren arteko hizkuntza zen[2] eta venezieraren eta kroazieraren eragin handia jaso zuen.
Azken hiztuna, Tuone Udaina, 1898an hil zen. Badirudi, hala ere, azken hiztun horrek ez zekiela oso ondo dalmazieraz egiten[3]. Antza, garai hartan, gurasoek seme-alabei dalmaziera transmititzeari utzi eta kroaziera irakatsi zieten[3].
Dialektoak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Hiru dialektotan banatzen zen:
- Vegliotera, Krk kroaziar uhartean hitz egina.
- Ragusera, Dubrovnik kroaziar hirian mintzatua.
- Corzulotera, Korčula uhartean.
Alderaketa
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Gure Aita euskaraz eta hainbat erromantze hizkutzatan:
| Euskara | Dalmaziera | Italiera | Istro-romaniera | Errumaniera |
|---|---|---|---|---|
| Gure aita zeruetan zarena, | Tuota nuester, che te sante intel sil, | Padre nostro, che sei nei cieli, | Ciace nostru car le şti en cer, | Tatăl nostru care eşti în ceruri, |
| santu izan bedi zure izena. | sait santificuot el naun to. | sia santificato il tuo nome. | neca se sveta nomelu teu. | sfiinţească-Se numele Tău. |
| Etor bedi zure erreinua. | Vigna el raigno to. | Venga il tuo regno. | Neca venire craliestvo to. | Vie Împărăţia Ta. |
| Egin bedi zure nahia, zeruan bezala lurrean ere. | Sait fuot la voluntuot toa, coisa in sil, coisa in tiara. | Sia fatta la tua volontà, come in cielo così in terra. | Neca fie volia ta, cum en cer, aşa şi pre pemint. | Facă-se voia Ta, precum în cer, aşa şi pe pământ. |
| Emaiguzu gaur egun honetako ogia. | Duote costa dai el pun nuester cotidiun. | Dacci oggi il nostro pane quotidiano | Pera nostre saca zi de nam astez. | Pâinea noastră cea de toate zilele dă-ne-o nouă astăzi. |
| Barkatu gure zorrak, | E remetiaj le nuestre debete, | E rimetti a noi i nostri debiti, | Odproste nam dutzan, | Şi ne iartă nouă păcatele noastre, |
| Guk ere gure zordunei barkatzen diegun ezkero. | coisa nojiltri remetiaime a i nuestri debetuar. | come noi li rimettiamo ai nostri debitori. | ca şi noi odprostim a lu nostri dutznici. | precum şi noi iertăm greşiţilor noştri. |
| Ez gaitzazu tentaldira eraman, | E naun ne menur in tentatiaun, | E non ci indurre in tentazione, | Neca nu na tu vezi en napastovanie, | Şi nu ne duce pe noi în ispită, |
| eta salba gaitzazu gaitzetik. | miu deleberiajne dal mal. | ma liberaci dal male. | neca na zbăveşte de zvaca slabe. | ci ne mântuieşte de cel rău. |
Erreferentziak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- ↑ 47. araua - Hizkuntza hilak eta klasikoak. Euskaltzaindia (kontsulta data: 2010-12-23).
- ↑ Munduko hizkuntzen amarauna
- ↑ a b Ibidem