Polizzello

Polizzello
Polizzello
	Fitxategi:File:Planimetria della montagna di Polizello.jpg Irudi gehiago
Aztarnategi arkeologikoa
Herrialdea	Italia
Eskualdea	Sizilia
Free municipal consortium	Free Municipal Consortium of Caltanissetta
Italiako udalerri	Mussomeli
Eskualdea	Caltanissettako probintzia
Koordenatuak	37°36′27″N 13°49′34″E / 37.607601°N 13.826134°E
Historia
Eraikitzailea(k)	Sikanoak, sikuloak, greko-siziliotak
Garaia	Brontze Aroan
Garaia(k)	877
Kultura	Sikano
Metropolia(k)	Mussomeli
Indusketa
Indusketa datak	2000-2006
Zuzendariak	Dario Palermo

Polizzello edo Polizzello mendiko toki arkeologikoa, ziuraski, K.a. XI.-VI. mendeen artean bizi izan zen^[1].

Etimologia

Izena, dirudienez, Polizelo Dinomenidearen izenetik dator^[2]^[3]^[4]. Beste tesi baten arabera, izena, grezieratik dator πολις Ειθηλος (Polizzello), grezierazko asentamendu bat adieraz dezakeena, ebidentzia arkeologikorik ez dagoen arren^[5].

Geografia

Tokia, itsas mailatik 877 metroko muino batean dago, eta Mussomelitik gertu dago, Caltanissetta probintzian.

Lekua, geografikoki, giza kokaleku bat ezartzeko egokia da, oso erraz defenda daitekeelako eta ur-iturriak daudelako. Bi ordoki ditu, horietatik txikienean, akropoliaren egoitza eta lehen asentamendu protohistoriko eta arkaikoa dago. Tokiak ekialde-mendebalde orientazioa du, ekialdetik sarbide bakarrarekin^[6].

Historia

Historikoki, guneak hiru une garrantzitsu izan ditu:

Antzinako Brontze Aroa (K.a. XIX.-XVI. mendeak). Hortik geratzen dira Castelluccioren garaiko haitzulo-hilobi batzuk eta mendiaren ekialdeko aldean altzariak dituen etxola biribil bat.
K.a. XI. mendetik IX. mendera arte, muinoaren tontorreko akropoli bat.
K.a. VIII.-VI. mendeen artean, toki honetarako garapen goreneko garaia zen. Muinoaren ertz terrazatua zeharkatzen duen esparru monumental bat eta eraikin zirkular batzuk geratzen direlarik: kaperak, gurtzarako lekuak. Barnean, aparteko objektu historikoak aurkitu ziren: Polizzelloko kasket kretarra eta gerlari itifaliko baten buztinezko irudi bat (Polizzelloko gerlaria).

K.a. V. mendekoak dira Tenenoen etxearen hondarrak, zenbait logele dituen egoitza.

Iruditegia

Anfora indigena apaindua
Pixide zilindriko indigena, azazkal-estalkiarekin eta grabatutako dekorazioarekin
Indigenen katiluzko tapa, dekorazio margotutako dekorazioarekin

Erreferentziak

↑ PALERMO, Dario: L'Acropoli di Polizzello fra l'Età del Bronzo e il VI secolo a.C.: problemi e prospettive-, Academia.edu, 310 orr. 2020.08.2718an kontsultaturik.
↑ Polizello 2020.08.28an kontsultaturik.
↑ Storici in Sicilia: Tucidide, Diodoro, Erodoto, Cicerone ..., 2020.08.28an kontsultaturik.
↑ CAPOZZO, Alielmo (1840): Memorie su la Sicilia: tratte dalle più celebri e accademie e da distinti libri di società letterarie e di valent'uomini nazionali e stranieri : con aggiunte e note., Virzi, 27 or.
↑ MAMBELLA, Raffaele: La problematica dei sacelli circolari del santuario sicano di Polizzello (Cl)
↑ PALERMO, Dario Palermo: Polizzello -, Academia.edu, 105 or.

Bibliografia

CASTELLANA, Giuseppe: La Sicilia nel II millennio a.C., Palermo, Salvatore Sciascia Editore, ISBN 88-8241-130-3.
HURÉ, Jean (2005): Storia della Sicilia dalle origini ai giorni nostri, Brugherio (MI), Brancato Editore, ISBN 88-8031-078-X.
PANVINI, Rosalba; GUZZONE, Carla; PALERMO, Dario (2009): Polizzello: Scavi del 2004 nell'area del santuario arcaico dell'acropoli, Regione Siciliana - Assessorato dei Beni Culturali, Ambientali e della Pubblica Istruzione Dipartimento dei Beni Culturali, Ambientali, dell’Educazione Permanente, dell’Architettura e dell’Arte Contemporanea, 84 or., ISBN 978-88-6164-132-7.
PICCOLO, Salvatore: Antiche Pietre. La cultura dei dolmen nella Preistoria della Sicilia sud-orientale, Morrone Editore, ISBN 978-88-902640-7-8.
STOPO, Salvatore (2002): Sicilia antica, Erroma, Newton Compton Ed., ISBN 88-8289-750-8.
TUSA, Sebastiano: La Sicilia nella preistoria, Palermo, Sellerio Editore, ISBN 88-389-1440-0.
VOZA, Giuseppe Voza: Nel segno dell'antico, Arnaldo Lombardi Editore, ISBN 88-317-2606-4.

Ikus, gainera

Kanpo estekak

Datuak: Q18202665
Multimedia: Polizello / Q18202665

[1] PALERMO, Dario: L'Acropoli di Polizzello fra l'Età del Bronzo e il VI secolo a.C.: problemi e prospettive-, Academia.edu, 310 orr. 2020.08.2718an kontsultaturik.

[2] Polizello 2020.08.28an kontsultaturik.

[3] Storici in Sicilia: Tucidide, Diodoro, Erodoto, Cicerone ..., 2020.08.28an kontsultaturik.

[4] CAPOZZO, Alielmo (1840): Memorie su la Sicilia: tratte dalle più celebri e accademie e da distinti libri di società letterarie e di valent'uomini nazionali e stranieri : con aggiunte e note., Virzi, 27 or.

[5] MAMBELLA, Raffaele: La problematica dei sacelli circolari del santuario sicano di Polizzello (Cl)

[6] PALERMO, Dario Palermo: Polizzello -, Academia.edu, 105 or.

[7] Mendebaldeko Sizilia: Palermo, Trapani eta Agrigentoko probintziak.

[8] Erdialdeko Sizilia: Caltanissetta, Agrigento, Gela eta Enna probintziak.

[9] Ekialdeko Sizilia: Ragusa, Sirakusa, Katania eta Messina probintziak.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[oh 1]

[oh 2]

[oh 3]

i e a Siziliako historiaurrea
Herriak	Siziliako historiaurrea • Siziliako antzinako herriak • Sikano • Elimo • Morgete • Fenizia • Sikulo
Siziliako historiaurrea	Stentinelloko kultura (K.a. VI. milurtekoaren amaieratik V. milurtekoaren erdiaren amaiera)• Castellaro Vecchioko kultura (K.a. V. milurtekoaren amaiera)• Castelluccioko kultura (K.a. 2300-1700) • Capo Grazianoko kultura (K.a. 2300-1500) • Serra d'Altoko kultura (K.a. V. milurtekoaren bigarren erdia) • Dianako kultura (K.a. IV. milurtekoaren lehen erdia) • Thapsosko kultura (K.a. 1500-1200) • Milazzeseko kultura (K.a. 1500-1300) • Pantalicako kultura (K.a. 1270-650)
Mendebaldeko Sizilia^{[oh 1]}	Cozzo Busonè • Monte Grande • Angilla nekropolia • Colle Madore • Genovarraren koba • Scuratiko kobak • Uzzo koba • Halikyai • Roccazzo • Sese (arkitektura) • Entella • Addaura leizea • Gurfako kobazuloak • Monte Porcara • Sant'Angelo Muxaro
Erdialdeko Sizilia^{[oh 2]}	Polizzello • Vassallaggi • Sabucina • Gibil Gabib • Agyrion • Monte Manganello • Realmeseko nekropolia
Ekialdeko Sizilia^{[oh 3]}	Cava d'Ispica • Castiglione di Ragusa • Cava Lazzaro • Cava dei Servi • Bellamagna nekropolia • Pantalicako nekropolia • Castelluccio di Noto • Valle del Marcellino • Cava del Rivettazzo • Cozzo Collura • Calafarina kobazuloa • Cassibileko nekropolia • Stentinello • Thapsos • Ognina (uhartea) • Monte San Mauro (gune arkeologikoa) • Sant'Ippolito (aztarnategi arkeologikoa) • Occhiola • Mendolito • Abazeno • Halesa • Argimuscoko goi-ordokia • Capo Graziano herria • Punta Milazzese herrixka • Filo Braccio herrixka • San Vincenzo herrixka • Portellako herrixka
Oharrak: ↑ Mendebaldeko Sizilia: Palermo, Trapani eta Agrigentoko probintziak. ↑ Erdialdeko Sizilia: Caltanissetta, Agrigento, Gela eta Enna probintziak. ↑ Ekialdeko Sizilia: Ragusa, Sirakusa, Katania eta Messina probintziak.