Newry - Wikipedia, entziklopedia askea.

Newry Iúr Cinn Trá Newry Iúr Cinn Trá
hiria
Irudi gehiago
Administrazioa
Herrialdea	Erresuma Batua
Herrialdea Lurraldea Lurralde Historikoa Konderria	Erresuma Batua Ipar Irlanda Ulster Downeko konderria Armagheko konderria
Izen ofiziala	Newry Iúr Cinn Trá
Jatorrizko izena	Newry Iúr Cinn Trá
Geografia
Koordenatuak	54°10′32″N 6°20′57″W / 54.1756°N 6.3492°W / 54.1756; -6.3492

Altuera	80
Demografia
Informazio gehigarria
Sorrera	1142
Telefono aurrizkia	`028`
Hiri senidetuak	Kirovsk ^(en)
http://www.newryandmourne.gov.uk/ www.newryandmourne.gov.uk/

Newry (irlanderaz Iúr Cinn Trá) Ipar Irlandako Downeko konderrian dagoen hiria da, Armagheko konderriarekin mugan. 2001eko erroldaren arabera 27.433 biztanle zituen. Ipar Irlanda guztian "hiri estatusa" daukan bost hirietako bat da Newry.

Etimologia

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Irlanderazko Iúr Cinn Trá izenak "Muino gaineko hagina" esan nahi du. Gaur egun izena laburtuta erabiltzen da, An tIúr (hagina).

Geografia

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Mourne mendien arteko bailara batean kokaturik dago Newry. Clanrye ibaiak zeharkatzen du bere Carlingford Lougherako bidean.

Historia

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Erdi Aroan bazen herrixka bat, ziurrenik VI mendean sortua, eta 1142an monasterioa berreraikitzean hazkuntza izan zuen. Monasterio hau 1543an kolegiata bihurtu zen. John de Courcy konkistatzaile ingelesak Newry gaztelua eraiki zuen 1198an.

Williamiten gerran, 1689an, Jakue II.aren gudalosteek su eman zioten hiriari. Hiriaren berreraikuntzak ekonomia goraldiarekin bat egin zuen eta herria azkar hazi zen 1881erako 15.000 biztanletik gora izateraino.

XX mendean katolikoek kontrolatzen zuten hiri handiena bihurtu zen, biztanleriaren %80a katolikoa eta abertzalea baitzen. Hau dela eta mendearen bukaeran istilu ugari izan ziren Newryn.

Ondasun nabarmenak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

San Patrizio eliza: 1578an eraikitako eliza protestantea.
San Patrizio eta San Colmanen katedrala: 1829ko katedral katolikoa.
Newryko udaletxea: 1893an eraikia.

Hiritar ezagunak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Pat Jennings (1945- ), Ipar Irlandako futbol selekzioko atezaina, partida gehien jokatu dituena.
Tomm Moore (1977- ), animaziozko filmen egilea

Iruditegia

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

San Patrizio eta San Colmanen katedrala
Newryko udaletxea

Kanpo estekak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Newryko Webgune Ofiziala

Autoritate kontrola	Wikimedia proiektuak Datuak: Q269980 Multimedia: Newry / Q269980 Identifikadoreak WorldCat VIAF: 141942111 GND: 4312958-4 LCCN: n84064136 Hiztegiak eta entziklopediak Britannica: url

Datuak: Q269980
Multimedia: Newry / Q269980

i e a Armagh konderriko udalerriak
Udalerri nagusiak	Armagh • Craigavon • Lurgan • Newry (zatia) • Portadown
Udalerri eta herriak	Acton • Aghacommon • Annaghmore • Annahugh • Ardress • Aughanduff • Ballydugan • Ballymacnab • Bannfoot • Belleeks • Bessbrook • Blackwatertown • Broomhill • Camlough • Carrickaness • Charlemont • Cladymore • Clonmore • Collegeland • Corrinshego • Creeveroe • Creggan • Crossmaglen • Cullaville • Cullyhanna • Darkley • Derryadd • Derrycrew • Derryhale • Derrymacash • Derrynoose • Derrytrasna • Dorsey • Drumnacanvy • Drumintee • Edenaveys • Forkill • Granemore • Hamiltonsbawn • Jonesborough • Keady • Kernan • Killeen • Killylea • Kilmore • Lislea • Lisnadill • Loughgall • Loughgilly • Madden • Maghery • Markethill • Meigh • Middletown • Millford • Millvale • Mountnorris • Mullaghbawn • Mullaghbrack • Mullaghglass • Mullavilly-Laurelvale • Newtowncloghoge • Newtownhamilton • Poyntzpass • Richhill • Scotch Street • Silverbridge • Tandragee • Tartaraghan • The Birches • Tullynawood • Tynan • Whitecross

i e a Down konderriko udalerriak
Udalerri nagusiak	Ballynahinch • Banbridge • Bangor • Belfast (zatia) • Carryduff • Comber • Donaghadee • Downpatrick • Dromore • Dundonald • Holywood • Kilkeel • Lisburn • Newcastle • Newry (zatia) • Newtownards • Warrenpoint
Udalerri eta herriak	Annahilt • Annalong • Annsborough • Ardglass • Attical • Aughnacloy • Ballela • Balloo • Ballybannan • Ballybeen • Ballydargan • Ballygowan • Ballyhalbert • Ballyhay • Ballyholme • Ballyhornan • Ballykinler • Ballylesson • Ballylough • Ballymacmaine • Ballymartin • Ballynagarrick • Ballynahatty • Ballynoe • Ballyskeagh • Ballywalter • Benraw • Blackskull • Bleary • Braniel • Bryansford • Burren • Cabra • Carnalea • Carrowdore • Castlewellan • Clandeboye • Cloghy • Clough • Conlig • Corbet • Corcreeny/Gibson's Hill • Crawfordsburn • Cregagh • Crossgar • Cultra • Derryneill • Dollingstown • Donaghcloney • Dromara • Drumaness • Drumbeg • Drumbo • Drumlough, Hillsborough • Drumlough, Rathfriland • Dundrum • Dunnaval • Edenderry • Gamblestown • Gilford • Gilnahirk • Gransha • Greencastle • Greyabbey • Groomsport • Helen's Bay • Hillhall • Hillsborough • Hilltown • Katesbridge • Kilcoo • Kilcooley • Killinchy • Killinure • Killough • Killowen • Killyleagh • Kinallen • Kircubbin • Lawrencetown • Legacurry • Legananny • Leitrim • Lenaderg • Loughbrickland • Loughinisland • Lurganare • Lurganville • Magheraconluce • Magheralin • Mayobridge • Maze • Millisle • Moira • Moneyreagh • Moneyslane • Monteith • Portaferry • Portavogie • Poyntzpass • Rathfriland • Ravernet • Ringhaddy • Rostrevor • Saintfield • Saul • Scarva • Seaforde • Seahill • Sheeptown • Shrigley • Spa • Strangford • Struell • Tievenadarragh • Tullylish • Tullynakill • Waringsford • Waringstown • Whiterock

Irlandako hiriak

Irlandako
Errepublikako
hiriak

Dublin (Baile Átha Cliath) • Cork (Corcaigh) • Limerick (Luimneach) • Galway (Gaillimh) • Kilkenny (Cill Chainnigh) • Dun Laoghaire • Killarney (Cill Airne) • Cashel (Caiseal)

Arklow (An t-Inbhear Mór) • Athlone (Baile Átha Luain) • Bray (Bré) • Carlow (Ceatharlach) • Castlebar (Caisleán an Bharraigh) • Cavan (An Cabhán) • Celbridge (Cill Droichid) • Clonmel (Cluain Meala) • Cobh (An Cóbh) • Drogheda (Droichead Átha) • Dundalk (Dún Dealgan) • Ennis (Inis) • Fermoy (Mainistir Fhear Maigh) • Greystones (Na Clocha Liatha) • Letterkenny (Leitir Ceanainn) • Leixlip (Léim an Bhradáin) • Longford (An Longfort) • Malahide (Mullach Íde) • Maynooth (Maigh Nuad) • Monaghan (Muineachán) • Mullingar (An Muileann gCearr) • Naas (Nás na Ríogh) • Navan (An Uaimh) • Nenagh (An tAonach) • Newbridge (An Droichead Nua) • Portlaoise (Port Laoise) • Sligo (Sligeach) • Swords (Sord Cholm Cille) • Tralee (Trá Lí) • Trim (Baile Átha Troim) • Tullamore (Tulach Mhór) • Waterford (Port Láirge) • Westport (Cathair na Mairt) • Wexford (Loch Garman)

Ipar Irlandako
hiriak

Belfast (Béal Feirste) • Derry (Doire) • Armagh (Ard Mhacha)

Newry (Iúr Cinn Trá) • Lisburn (Lios na gCearrbhach) • Ballymena (an Baile Meánach) • Bangor (Beannchor) • Coleraine (Cúil Raithin) • Downpatrick (Dún Pádraig) • Enniskillen (Inis Ceithleann ) • Larne (Latharna ) • Omagh (An Ómaigh ) • Portadown (Port an Dúnáin)

i e a Erresuma Batuko hiriak
Ingalaterra	Bath · Birmingham · Bradford · Brighton and Hove · Bristol · Cambridge · Canterbury · Carlisle · Chester · Chichester · Coventry · Derby · Durham · Ely · Exeter · Gloucester · Hereford · Kingston upon Hull · Lancaster · Leeds · Leicester · Lichfield · Lincoln · Liverpool · Londres · Manchester · Newcastle upon Tyne · Norwich · Nottingham · Oxford · Peterborough · Plymouth · Portsmouth · Preston · Ripon · St Albans · Salford · Salisbury · Sheffield · Southampton · Stoke-on-Trent · Sunderland · Truro · Wakefield · Wells · Westminster · Winchester · Wolverhampton · Worcester · York
Eskozia	Aberdeen · Dundee · Edinburgh · Glasgow · Inverness · Stirling
Gales	Bangor · Cardiff · Newport · St David's · Swansea
Ipar Irlanda	Armagh · Belfast · Derry · Lisburn · Newry