Jakue I.a Ingalaterrakoa

Jakue I.a Ingalaterrakoa
	; Irudi gehiago
Ingalaterrako monarka
Irlandako monarka
Eskoziako erregea
; Duke of Rothesay (en)
Bizitza
Jaiotza	Edinburgheko gaztelua eta Edinburgo, 1566ko ekainaren 19a
Herrialdea	Eskoziako Erresuma ; Ingalaterrako Erresuma ; Irlandako Erresuma
Bizilekua	Stirlingeko gaztelua
Lehen hizkuntza	eskoziera
Heriotza	Theobalds House (en) , 1625eko martxoaren 27a (juliotar egutegia) (58 urte)
Hobiratze lekua	Westminster abadia
Heriotza modua	berezko heriotza: disenteria
Familia
Aita	Henrike Estuardo, Lord Darnley
Ama	Maria I.a Eskoziakoa
Ezkontidea(k)	Ana Danimarkakoa (1589ko azaroaren 23a - 1619ko martxoaren 2a)
Seme-alabak	ikusi Henry Frederick, Prince of Wales (en) ; Elisabet Stuart; Margaret Stuart (en) ; Karlos I.a Ingalaterrakoa eta Eskoziakoa; Robert Stuart, Duke of Kintyre and Lorne (en) ; Mary Stuart (en) ; Sophia of England (en) ; unnamed son Stuart (en) ; unnamed son Stuart (en) ;
Anai-arrebak	ikusi stillborn twin Hepburn (en) ; stillborn twin Hepburn (en) ;
Leinua	Estuardo etxea
Hezkuntza
Heziketa	tutore
Hizkuntzak	eskoziera; ingelesa
Irakaslea(k)	George Buchanan (en) ; Peter Young (en) ; Adam Erskine (en) ; David Erskine, Commendator of Dryburgh (en)
Jarduerak
Jarduerak	poeta, idazlea, monarka eta aristokrata
Lantokia(k)	Edinburgo eta Londres
Lan nabarmenak	ikusi Daemonologie (en) ; The True Law of Free Monarchies (en) ; Basilikon Doron (en) ; Some Reulis and Cautelis to be observit and eschewit in Scottis poesie (en) ; De jure regni apud Scotos (en) ;
Jasotako sariak	ikusi Knight of the Garter ;
Sinesmenak eta ideologia
Erlijioa	anglikanismoa; Eskoziako Eliza

Jakue I.a Ingalaterrakoa^[1] edo Jakue VI.a Eskoziakoa (1566ko ekainaren 19a – 1625eko martxoaren 27a), Jakue VI.a izenaz Eskoziako erregea (1567-1625) eta Jakue I.a izenaz Ingalaterra eta Irlandako erregea izan zen.

Katoliko bataiatu zuten Stirlingeko gazteluan, ekitaldira gonbidatutako noblezia ingeleseko kideen aurrean. Hurrengo hiru egunetan, Maria Estuardo eskoziar erreginak ospakizun handi garesti bat antolatu zuen, mahai biribil zabal baten inguruan, adierazpen politiko peto-petoa, Arturo erregearen irudia gogora ekarriz.^[2]

Jakuek hamahiru urte zituela, Maria I.a Eskoziakoa bere ama ordezkatu eta Eskoziako errege bilakatu zen. Lau erregeorde izan zituen 1578ra arte^[3]. 1603an, Ingalaterrako azken tudortar erregina hil zenean, koroa biak batu zituen eta lehendabizikoz Erresuma Batuko errege titulua aldarrikatu zuen bere buruarentzat. Frantziako koroa ere aldarrikatu zuen.

Bere agintaldian elisabetar literaturaren Urrezko Erak jarraitu zuen, William Shakespeare, John Donne, Ben Jonson edo Sir Francis Bacon bezalako idazleei esker. Erregeak berak poesia idatzi zuen^[4].

Ezkontza eta seme-alabak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Jakue I.a Ana Danimarkakoarekin ezkondu zen eta harekin zazpi seme-alaba izan zituen.


Izena	Bizitzako datak	Oharrak
Henrike Frederiko	1594ko otsailaren 19a – 1612ko azaroaren 6a	18 urterekin hil zen, ziurrenik sukar tifoideak jota^[5].
Elisabet	1596ko abuztuaren 19a – 1662ko otsailaren 13a	Palatinatuko hautesle ezkontidea eta Bohemiako erregina ezkontidea. 1613an Frederiko V.a Palatinatukoarekin ezkondu zen, eta harekin hamahiru seme-alaba izan zituen.
Margarita	1598ko abenduaren 24a – 1600ko martxoa
Karlos	1600ko azaroaren 19a – 1649ko urtarrilaren 30a	Ingalaterrako eta Eskoziako erregea (1625-1649). 1625ean Henriketa Maria Borboikoarekin ezkondu zen, eta harekin bederatzi seme-alaba izan zituen.
Roberto	1602ko urtarrilaren 18a – 1602ko maiatzaren 27a	Kintyreko eta Lorneko dukea. 4 hilabeterekin hil zen^[6]^[7].
Maria	1605eko apirilaren 8a – 1607ko irailaren 16a	2 urterekin hil zen.
Sofia	1606ko ekainaren 22a – 1606ko ekainaren 23a	Jaio eta 48 orduren buruan hil zen^[8]^[9]^[10].

Genealogia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

↑ Euskaltzaindia. (PDF) 186. arauaː Atzerriko pertsona-izenak. Grafia-irizpideak. Erregeerreginen eta kidekoen kasua. .
↑ Oliver, Neil. (2009). A History of Scotland. Weidenfeld&Nicolson (W&N), 229 or. ISBN 978-0-7538-2663-8..
↑ Stewart, Alan (2003). The Cradle King: A Life of James VI & I. Londres: Chatto and Windus. ISBN 0-7011-6984-2 47. orr.
↑ Willson, David Harris (1956). King James VI & I. Londres: Jonathan Cape Ltd. ISBN 0-224-60572-0.
↑ (Ingelesez) Stewart, Alan. (2003). The Cradle King: A Life of James VI & I. London: Chatto and Windus, 248 or. ISBN 978-0-7011-6984-8..
↑ (Ingelesez) Barroll, J. Leeds. (2001). Anna of Denmark, Queen of England: A Cultural Biography. Philadelphia, 27 or. ISBN 978-0-8122-3574-6..
↑ (Ingelesez) Willson, David Harris. (1963). King James VI & I. London: Jonathan Cape, 452 or. ISBN 978-0-2246-0572-4..
↑ (Ingelesez) Croft, Pauline. (2003). King James. Palgrave Macmillan, 55 or. ISBN 978-0-3336-1395-5..
↑ (Ingelesez) Stewart, Alan. (2003). The Cradle King: A Life of James VI & I. London: Chatto and Windus, 142 or. ISBN 978-0-7011-6984-8..
↑ (Ingelesez) Willson, David Harris. (1963). King James VI & I. London: Jonathan Cape, 456 or. ISBN 978-0-2246-0572-4..

Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Jakue I.a Ingalaterrakoa

Artikulu hau Ingalaterrako biografia baten zirriborroa da. Wikipedia lagun dezakezu edukia osatuz.

Datuak: Q79972
Multimedia: James I of England / Q79972

[1] Euskaltzaindia. (PDF) 186. arauaː Atzerriko pertsona-izenak. Grafia-irizpideak. Erregeerreginen eta kidekoen kasua. .

[2] Oliver, Neil. (2009). A History of Scotland. Weidenfeld&Nicolson (W&N), 229 or. ISBN 978-0-7538-2663-8..

[3] Stewart, Alan (2003). The Cradle King: A Life of James VI & I. Londres: Chatto and Windus. ISBN 0-7011-6984-2 47. orr.

[4] Willson, David Harris (1956). King James VI & I. Londres: Jonathan Cape Ltd. ISBN 0-224-60572-0.

[5] (Ingelesez) Stewart, Alan. (2003). The Cradle King: A Life of James VI & I. London: Chatto and Windus, 248 or. ISBN 978-0-7011-6984-8..

[6] (Ingelesez) Barroll, J. Leeds. (2001). Anna of Denmark, Queen of England: A Cultural Biography. Philadelphia, 27 or. ISBN 978-0-8122-3574-6..

[7] (Ingelesez) Willson, David Harris. (1963). King James VI & I. London: Jonathan Cape, 452 or. ISBN 978-0-2246-0572-4..

[8] (Ingelesez) Croft, Pauline. (2003). King James. Palgrave Macmillan, 55 or. ISBN 978-0-3336-1395-5..

[9] (Ingelesez) Stewart, Alan. (2003). The Cradle King: A Life of James VI & I. London: Chatto and Windus, 142 or. ISBN 978-0-7011-6984-8..

[10] (Ingelesez) Willson, David Harris. (1963). King James VI & I. London: Jonathan Cape, 456 or. ISBN 978-0-2246-0572-4..

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

i e a Ingalaterrako errege-erreginak
Dinastia saxoia (871-1016) (1042-1066)	Alfredo Handia • Eduardo Zaharra • Ælfweard • Æthelstan • Edmundo I.a Miragarria • Eadred • Eadwig Ederra • Edgard Baketsua • Eduardo Martiria • Æthelred Zalantzatia • Edmundo II.a • Eduardo Aitorlea • Harold II.a Saxoia • Edgard Ætheling
Daniar dinastia (1013-1042)	Svend I.a Danimarkakoa • Kanuto II.a Handia • Harold Harefoot • Kanuto III.a Hardeknut
Normandiar dinastia (1066-1154)	Gilen I.a Konkistatzailea • Gilen II.a Gorria • Henrike I.a • Eztebe Bloisekoa • Matilde enperatriza
Plantagenet (1154-1399)	Henrike II.a Plantagenêt • Rikardo I.a Lehoibihotza • Joan I.a Lurgabea • Henrike III.a • Eduardo I.a • Eduardo II.a • Eduardo III.a • Rikardo II.a
Lancaster (1399-1461)	Henrike IV.a, Lancasterko dukea • Henrike V.a • Henrike VI.a
York (1461-1485)	Eduardo IV.a, Yorkeko dukea • Eduardo V.a • Rikardo III.a
Tudor (1485-1603)	Henrike VII.a • Henrike VIII.a • Eduardo VI.a • Joana Grey • Maria I.a • Elisabet I.a
Estuardo (1603-1714)	Jakue I.a • Karlos I.a • Karlos II.a • Jakue II.a • Maria II.a • Gilen III.a • Ana
Hannover dinastia (1714-1901)	Jurgi I.a • Jurgi II.a • Jurgi III.a • Jurgi IV.a • Gilen IV.a • Viktoria
Saxonia-Coburg-Gotha dinastia (1901-…)	Eduardo VII.a • Jurgi V.a • Eduardo VIII.a • Jurgi VI.a • Elisabet II.a • Karlos III.a

i e a Eskoziako Erresumako errege-erreginak
Alpin etxea (848-1034)	Kenneth I.a • Donald I.a • Konstantino I.a • Aedh • Giric • Eochaid (dudazkoa) • Donald II.a • Kostantino II.a • Malcom I.a • Indulf • Dubh • Cuilén • Amlaib • Kenneth II.a • Kostantino III.a • Kenneth III.a • Malcolm II.a
Dunkeld etxea (1034-1240)	Duncan I.a
Moray etxea (1040-1058)	Macbeth • Lulach
Dunkeld etxea (1058-1286)	Malcolm III.a • Donald III.a • Duncan II.a • Edgar • Alexandro I.a • Dabid I.a • Malcolm IV.a • Gilen I.a • Alexandro II.a • Alexandro III.a
Fairhair etxea (1286-1290)	Margarita • Lehenengo interregnuma
Balliol etxea (1292-1296)	Joanes • Bigarren interregnuma
Bruce etxea (1306-1371)	Roberto I.a • Dabid II.a
Estuardo etxea (1371-1707)	Roberto II.a • Roberto III.a • Jakue I.a • Jakue II.a • Jakue III.a • Jakue IV.a • Jakue V.a • Maria I.a • Jakue VI.a • Karlos I.a • Karlos II.a • Covenanter • Protektoratua • Karlos II.a • Jakobo VII.a • Gilen II.a eta Maria II.a • Ana
Baita Ingalaterra eta Irlandako errege-erreginak ere.