1968ko Italiako Giroa Itzuli Handi honen 51. edizioa izan zen. 1968ko maiatzak 21 eta ekainak 12 artean ospatu zen, sarrerako bat eta 22 etapatan banatutako 3917 kilometroko ibilbidea eginez, garailea izan zen Eddy Merckxek, batez beste, 36,031 kilometro orduko abiaduran bete zituenak. Itzulia Campione d'Italian hasi eta Napolin amaitu zen.
130 txirrindularik hasi eta 90ek amaitu zuten proba.
Edizio honetako berrikuntza sarrerako etapa izan zen. Horietako bakoitza 10 txirrindularik (talde bakoitzeko bana txanda bakoitzean) osatzen zuten 13 txandatan lehiatu zen sei kilometro gutxiagoko lasterketa labur bat izan zen. Sarrerako honen arrazoia lehen etapan maglia arrosa nork eramango zuen erabakitzea baino ez zen, ez baitzen sailkapen nagusirako kontuan hartzen. Garailea Charly Grosskost izan zen, anekdotikoki, 1968ko Frantziako Tourraren sarrerako etapa irabaztea ere lortuko zuena. Azken garaipenerako faboritoen artean Vittorio Adorni, Felice Gimondi eta Gianni Motta zeuden, hiruren artean aurreko hiru edizioak banatu zituztenak, baita bere bigarren Italiako Giroan parte hartzen zuen Eddy Merckx, Francisco Gabika euskalduna eta Julio Jiménez Muñoz eta Mariano Díaz espainiarrak ere.
Eddy Merckxek Italiako Giroa irabazteko zuen gogoa erakutsi zuen lehen etapa irabaziz, pelotoiari metro batzuk aterata helmugara iritsiz, esprintatuz. Dena dela, lidertza bi egun beranduago galduko zuen Michele Dancelliren mesedetan. José Antonio Momeñe izan zen edizio honetan etapa bat irabazi zuen lehen euskalduna, 6. etapan zehazki, Alessandrian amaitu zena, bi egun beranduago aldaka eta bi saihetsen hausturarekin eta garezurreko kolpe arin batekin amaitu zen erorketa masibo baten tartean egon zenez, proba utzi behar izan zuen arren.
Julio Jiménezek bere dohaiak erakutsi zituen mendi garaiko lehen etapan, itzuliko 9.a izan zena, etapa garaipena lortuz, hoberenengandik aldentzea lortu ez zuen arren. 10. etapa izan zen mendate tontorrean amaituko ziren lauetatik lehena. Italiako Giroan Grappa Mendia igo den hiru aldietatik lehena izan zen, baita etapa amaiera izan zen aldi bakarra ere. Alabaina, hoberenen artean ez zen diferentzia handirik egon, guztia 12. etaparako geratzen zen, edizio honetako Coppi tontorra izan zen Tre Cime di Lavaredon amaitzen zen etapa, eta 1967an tifosien bultzakadengatik baliogabetu behar izan zena. Igoeraren hasieran, pelotoiari hamar minutu inguru ateratzen zioten hamabi txirrindularik osatutako talde bat zegoen. Hotz jasangaitzeko baldintza klimatologikopean, euria eta elurrarekin, Merckx erasora pasa zen, eta bata bestearen atzean ihes egindako guztiak harrapatzen joan zen, erabat bakarrik geratu zen arte, etapa garaile bezala. Merckxek maglia arrosa berreskuratu zuen egun horretan, ordutik aurrera eta proba amaitu arte berak eramango zuelarik. Sailkapen nagusian, bere taldekidea zen Vittorio Adorni jada hiru minutu eta erdi baino gehiagora zegoen, bigarren postuan. Beste faborito batzuk, Gimondi eta Jiménez kasu, liderrangandik bederatzi minutu baino gehiagora zeuden jada, Mottak edo Balmamionek, bitartean, Giroa irabazteko aukerari agur esan behar izan ziotelarik, Kanibalagandik hamaika minutu baino gehiagora baitzeuden.
Gimondi italiar txapeldun handiak irabazi zuen 16. etapako erlojupekoa, baina ordurako, Eddy Merckx eta honen taldekide Adorni oso urruti zeuden sailkapenean. Julio Jiménezek bere bigarren etapa irabazi zuen itzuliko 18. etapan, etapa horretan bigarren izan zen Mariano Díazekin batera ihes eginda helmugara iritsiz. Luis Ocaña ere etapa garaipenetik gertu egon zen, 19. etapan bigarren postua errepikatu zuena. Rocca di Cambio eta Block Hauserako iritsierek Giroa eta mendate tontorrean amaitzen ziren etapak amaiarazi zituzten. Luis Pedro Santamarinak irabazi zuen horietako lehena, hala, bakarrean eginiko 150 kilometro baino gehiagoko ihesaldi bat biribilduz. Block Hauseko etapa beldurgarrian, azkenean ez zen diferentzia handirik egon, etapa honen garailea Franco Bodrero izan zelarik.
Dena dela, azken etapan bai egon ziren diferentziak, non Julio Jiménezek zenbait minutu galdu zituen, sailkapen nagusiko 6. postutik 10. postura jaitsiz. Azkenean, Eddy Merckxek bere lehen Italiako Giroa irabazi zuen, erakutsi zuen nagusitasunagatik Fausto Coppi mitikoarekin alderatu zutelarik. Era berean, Itzuli Handi baten edizio berean sailkapen nagusia, mendikoa eta puntukakoa irabazi zituen lehen txirrindularia bihurtu zen, 1990eko hamarkadara arte beste inork berdinduko ez zuen errekorra.
Itzulia amaitu eta egun gutxira, bederatzi txirrindulariren positiboak jakin ziren: Joaquim Galera eta Mariano Díaz espainiarrak, Gimondi, Balmamion, Motta eta Bodrero italiarrak, Peter Abt suitzarra, Victor van Schil belgikarra eta Raymond Delisle frantziarra. Balmamion errugabetzat jo zen, hartu zuen substantzia kontrolak egin eta egun gutxira arte ez zela debekatua izan frogatu baitzen. Gimondiren kasuan, kontraanalisiaren ondoren, italiar txirrindulariak hartu zituela adierazi zuen botikek gernuan anfetaminek zuten eragin bera zutela frogatu zen, eta, beraz, zigorrik jaso gabe errugabetzat jo zuten.
| Italiako Giroa |
|---|
| | Ekitaldiak | | | Sailkapenak
("magliak") |
| Egungoak |
|
Puntukoa
(maglia ciclamino)
|
Mendikoa
(maglia azzurra)
|
Gazteena
(maglia bianca)
|
Taldekakoa
(classifica a squadre)
|
|
| | | Antzinakoak |
 Azkena (maglia nera)- Intergiro (maglia azzurra)
- Konbinatua (maglia azzurra)
|
| | | Zuzendariak | | | | Besteak | |
|
Italia.svg){kind=small}
Eddy Merckx (Faema)
_pictogram.svg){kind=small}
Datuak: Q944166
Multimedia: Giro d'Italia 1968
Azkena (maglia nera)