Bizkaiko Batzar Nagusiak

Wikipedia, Entziklopedia askea
Bizkaiko Batzar Nagusi» orritik birbideratua)
Bizkaiko Batzar Nagusiak
Juntas Generales de Bizkaia
XII. legegintzaldia
Mota
MotaForu lurraldeko ganbera
Zuzendaritza
PresidenteaAna Otadui (EAJ)
2015. urtetik
Osaketa
Eserlekuak51 (26 gehiengo osorako)

Alderdi politikoak
Gobernua (31)

Oposizioa (20)

Hauteskundeak
Azken hauteskundeak2023ko maiatzaren 28a
Batzarlekua
Gernikako Batzar Etxea,
 Gernika-Lumo (Bizkaia)
Webgunea
Webgune ofiziala
Euskal Herriko armarria lorategietan.
Bizkaiko Batzar Nagusien eraikin administratiboa Bilbon.

Bizkaiko Batzar Nagusiak Bizkaiko euskal foru lurralde historikoaren legebiltzar eta organo legegile nagusiak dira.

Egoitza nagusia Gernika-Lumo udalerriko Batzarretxean dute eta bertan Gernikako Arbola dago. Gernikako Batzarretxeak eta Gernikako arbolak Euskal Herriko historiaren sinbolo biziak bezala aurkezten dira.

Gaur egun, Bizkaiko Batzar Nagusien oinarrizko helburua Bizkaiaren alde egiten den edozer bultzatzea da. Batzar Nagusien aginpidepeko arloak Lurralde Historikoen Legeak zehazten ditu, eta herrilanak, gizarte-ekintza, zergalaritza, nekazaritza edo museoak bezalako arloetan araubide-agintea dute.

Foru Aldundiaren eta Batzar Nagusien arteko harremana aztertzean edozein legebatzar-sisteman dagoen harreman berdina da. Batzar Nagusiek (Legebatzarrak) galdera, eskabide, eta proposamenen bidez Foru Aldundiak (Exekutiboak) egindakoa zaindu egiten dute.

Historia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Erdi Aroan, Bizkaiko Jaurerrian lurralde hauek batzar propioak zituzten: Lautada edo Tierra llana, Enkarterri (Avellanedako Batzarretxea egonda), Durangaldea edo Durangoko merinaldea (Gerediagako batzartokiarekin), uriak edo hiribilduak (Balmaseda, Bermeo, Durango, Ermua, Gernika, Lanestosa, Lekeitio, Markina, Ondarroa, Otxandio, Plentzia eta Portugalete) eta Urduñako hiria.

Batzar Nagusi hauen funtzioak hauek ziren:

  • Legeak elaboratu.
  •  Jarduera ekonomikoa bideratu.
  • Funtzionarioak, diputatuak eta ordezkariak hautatu.
  • Bizkaiko Jaunarekin zin-hitza hartu eta foruen osotasuna defendatu.
  •  Soldadutza zilegitu.

Bizkaiko ganbera foralaren jatorria Erdi Aroaren garaia baino lehenago kokatzen da. Hori dela eta, Europan sistema politiko demokratikoen aitzindaria izan zela esan dezakegu. Esate baterako, Batzar Nagusiak, Habeas Corpus edo Hidalgia Unibertsala bezalako baliabide demokratikoak sustatu zituzten. Hidalguia Unibertsalak, legeen aurrean Bizkaiko pertsona guztiak berdinak direla ezartzen du. Honen ondorio garrantzitsuena torturen debekapena da.

1876an, Foruen abolizioaren ondorioz Batzar Nagusiak debekatu egin zituzten. Debeku honek ehun urte iraun zuen eta 1979 urtean, berriz ere berreskuratu egin ziren. Ehun urteko parentesi hau alde batera utziz, Bizkaiko Batzar Nagusiak, Euskal Autonomia Erkidegoaren instituzionalizazioan modu aktibo batean parte hartu egin dute.

Egoitza[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Sakontzeko, irakurri: «Gernikako Batzarretxea»

Batzarretxea Antonio Etxebarria jaunak eraiki zuen XIX. mendean (1826-1833). Estilo neoklasikokoa da, erdigune gisa Andre Mari Zaharra eliza du, eta gaur egun Bizkaiko Batzar Nagusietako Bilkura Aretoa da. Batzarretxearen gela batean beirate ikusgarria dago, 235 metro koadrokoa, gela oso osorik estaltzen du. Kanpoaldeko lorategian Gernikako Arbola dago. Arbola horrek, Euskal Herriaren historiaren eta berorren erakundeen sinboloa da. Betikotasuna adierazteko, arbola zaharraren enborra, gaur eguneko arbola eta kimu berria daude.

Gernikako egoitzan, batzar nagusiak ospatzen dira. Bilboko egoitza administratiboan aldiz, Batzordeen batzarrak eta Batzarkide-Taldeenak, baita Osoko Batzarrak prestatzeaz lotutako eginbide guztiak. Egoitza Hurtado de Amezaga kalean dago.

Organoak eta haien funtzioak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Lehendakaritza[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Ganberaren pertsona bakarreko organoa da eta Batzar Nagusien bilera osagarrietan hautatzen da. Lehendakariak zereginen bide ona ziurtatzen du, debateak bideratzen eta kontrolatzen ditu eta azkenik, ordainketak agintzen ditu.

Mahaia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Batzar Nagusien organo zuzentzailea da eta lehendakariaren baimenarekin lan egiten dute. Mahaiak lehendakaria, bi lehendakariorde eta bi idazkari osatzen dute, honen hautaketa agintaldiaren hasieran egiten da.

Mahaikideen zeregin kopurua aldatzen da segun eta zein den lanaren egituraketa. Mahaikideek gastuak agintzen dituzte, kontratuak negoziatzen eta akordatzen dituzte, batzarretako idazkiak eta agiriak sailkatzen dituzte, Batzar Nagusien jardunerako irizpide nagusiak erabakitzen dituzte, Batzar Nagusien Aurrekontuak antolatzen dituzte, onartutako Aurrekontuaren ardura dute eta Araudian azaldutako gainerako zereginez arduratzen dira. Zereginak egiterakoan Legelaritza-Zerbitzuaren Legelari Nagusiaren aholkuak eta laguntza erabiltzen dute.

Taldeburu-batzarra[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Taldeburu-Batzarrak Batzar Nagusien zereginetan parte hartzeko Batzarkide-Taldeen organoa da. Batzar Nagusietako Lehendakariak eta Batzarkide-Taldeetako Taldeburuek osatzen dute eta horren bileretara Batzar Nagusietako Idazkarietako batek eta Legelari Nagusiak joan behar dira.

Taldeburu- Batzarraren funtzioak hauek dira, Ganberaren betebeharrak ordenatzea eta erraztea, Batzarkide-Talde bakoitzak Batzordeetan izango duen ordezkari-kopurua ezartzea, Osoko Batzarretako aretoko jesarlekuak izendatzea, Gernikako Batzarretxean zein Batzar Nagusien gainerako egoitzetan Talde bakoitzak izango dituen lekuak zehazteko, eta azkenik Batzordeen eta Osoko Bileraren egutegia ezartzea.

Batzar Iraunkorra[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Araudi eta Jaurbiderako Batzordeak,  Batzar Nagusietako Lehendakariak, gainerako Mahaikideek eta horretarako izendatutako Batzarkideek eratzen dutenek, Batzar Iraunkorrean batuko dira bilera denboraldia bukatzen denean. Batzar Iraunkorrak, Osoko Bilerari dagozkion gaiak konpondu behar ditu. Batzar Iraunkorrak Ganberaren osoko bilerari aztertutako arazo eta hartutako erabakien berri emango dizkio.

Batzordeak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Batzordeak, Osoko Batzarrak hartu beharreko erabakiak prestatzeaz arduratzen den organoa da.  Batzar Nagusietako Mahaiak erabakitzen du zenbat batzordekideek osatzen duten Batzorde bakoitza, Taldeburu-Batzarrari entzunda eta Batzarkide-Taldeen ordezkari-kopurua kontuan izanda. Talde bakoitzak gutxienez batzordekide bat izateko eskubidea dauka sortutako ohiko Batzorde guztietan.  Batzordeek boto-gehiengoz hartuko dituzte erabakiak, eta boto-berdinketa badago botoak zenbatzerakoan, Batzar Nagusietako Talde bakoitzak zenbat Batzarkide daukan hartuko da kontuan.

Batzar Nagusietako Batzordeak ohikoak edo bereziak izan daitezke. Batzorde ohikoak Ganberako araudiaren beharrezko karakterearekin aurreikusiak daude. Batzorde Bereziak,aldiz, Batzordea sortzeko erabakian bertan aipatutako jakineko egitekoetarako sortzen dira.

Araudi eta Jaurbiderako Batzordearen kasuan izan ezik, Batzordeak haien kideetatik mahai bat aukeratzen dute, mahai honek lehendakaria, lehendakari ordea eta idazkaria osatzen dute.[1]

Osaketa 2019-2023 legintzaldian[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Batzar Nagusiak 51 batzarkide osatzen dute, batzarkide hauek Foru Hauteskundetan, sufragio zuzena eta unibertsalaren bidez aukeratzen dira lau urtetan behin. Aukera politiko desberdinen artean, Bizkaitarrek haien ordezkariak aukeratzen dituzte. Horretarako Bizkaia lau hauteskunde-barrutian banatuta dago eta eurotariko bakoitzetik honenbeste batzarkide hautatzen da. Bilbok 15, Enkarterrik 13, Busturia-Uribek 13 eta Durango-Arratiak 10 batzarkide ematen dituzte.

Aulki banaketa[aldatu | aldatu iturburu kodea]

2019-2023ko XI. legegintzaldian horrela banatzen dira:

Mahaia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Bizkaiko Batzar Nagusietako lehendakariak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Legegintzaldia Lehendakaria Alderdia
I. (1979-1983) Jose Alberto Pradera EAJ
II. (1983-1987) Antxon Aurre Elorrieta EAJ
III. (1987-1991) Antxon Aurre Elorrieta EAJ
IV. (1991-1995) Antxon Aurre Elorrieta EAJ
V. (1995-1999) Aitor Esteban Bravo EAJ
VI. (1999-2003) Aitor Esteban Bravo EAJ
VII. (2003-2007) Ana Madariaga Ugarte EAJ
VIII. (2007-2011) Ana Madariaga Ugarte EAJ
IX. (2011-2015) Ana Madariaga Ugarte EAJ
X. (2015-2019) Ana Otadui Biteri EAJ
XI. (2019-) Ana Otadui Biteri EAJ

Aurreko emaitzak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

2015-2019 legegintzaldia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  • EAJ: 23 batzarkide
  • EH Bildu: 11 batzarkide
  • PSE-EE: 7 batzarkide
  • Podemos: 6 batzarkide
  • PP: 3 batzarkide
  • Talde mistoa: batzarkide 1 (PPtik kanporatua)

2011-2015 legegintzaldia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

2007-2011 legegintzaldia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

2003-2007 legegintzaldia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Ezker Abertzaleak babestutako hautes zerrenda (Autodeterminaziorako Bilgunea), legez kanporatu zuten.

1999-2003 legegintzaldia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  • EAJ-EA: 21 batzarkide
  • PSE-EE: 10 batzarkide
  • PP: 10 batzarkide
  • EH: 9 batzarkide
  • EB-B: batzarkide 1

1995-1999 legegintzaldia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  • EAJ: 20 batzarkide
  • PSE-EE: 10 batzarkide
  • PP: 9 batzarkide
  • HB: 5 batzarkide
  • EB: 4 batzarkide
  • EHE: 2 batzarkide
  • EA: batzarkide 1

1991-1995 legegintzaldia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  • EAJ: 21 batzarkide
  • PSE: 12 batzarkide
  • HB: 8 batzarkide
  • PP: 4 batzarkide
  • EA: 4 batzarkide
  • EE: 2 batzarkide

1987-1991 legegintzaldia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  • EAJ: 16 batzarkide
  • PSE: 12 batzarkide
  • HB: 10 batzarkide
  • EA: 7 batzarkide
  • EE: 4 batzarkide
  • AP: batzarkide 1
  • CDS: batzarkide 1

1983-1987 legegintzaldia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  • EAJ: 26 batzarkide
  • PSE: 13 batzarkide
  • HB: 6 batzarkide
  • AP-PDP-UL: 4 batzarkide
  • EE: 2 batzarkide

1979-1983 legegintzaldia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  • EAJ: 40 batzarkide
  • HB: 19 batzarkide
  • PSE: 14 batzarkide
  • UCD: 10 batzarkide
  • EE: 4 batzarkide
  • EPK: 3 batzarkide

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  1. (Gaztelaniaz) «Juntas Generales de Bizkaia» www.jjggbizkaia.eus (Noiz kontsultatua: 2018-03-27). http://www.jjggbizkaia.eus/home2/sobreJJGG/composicion.asp?

Ikus, gainera[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]