Sardiniera: berrikuspenen arteko aldeak

Sardiniera
	sardu
	Sardiniako hizkuntza eta dialektoak.
Datu orokorrak
Lurralde eremua	Italia
Hiztunak	2,5 milioi
Rankinga	ez 100 mintzatuenen artean
Eskualdea	Sardinia
Araugilea	arautu gabea
Hizkuntza sailkapena
	giza hizkuntza; indoeuropar hizkuntzak; hizkuntza italikoak; hizkuntza erromantzeak; Southern Romance (en)
Informazio filologikoa
Hizkuntza-tipologia	subjektu aditza objektua, aditza objektua subjektua, SOV hizkuntza eta silabadun hizkuntza
Alfabetoa	latindar alfabetoa
Hizkuntza kodeak
ISO 639-1	sc
ISO 639-2	srd
ISO 639-3	srd
Ethnologue	srd
Glottolog	sard1257
Wikipedia	sc
IETF	sc

Nabigazio historia interaktiboa

← Aurreko ezberdintasuna Hurrengo ezberdintasuna →

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia

IkusizkoaWikitestua

Lerroan

14:06, 8 ekaina 2021ko berrikusketa

Sardiniera (Sardu edo Saldu) Sardinia irlan (Italia) hitz egiten den hizkuntza da. Sardiniako erregio autonomo osoan hitz egiten da, Alger hirian izan ezik, bertako katalana (forma arkaiko batean) baita; San Pietro eta Sant'Antioco uharteetan, aldiz, liguriera mantentzen da; eta iparraldean gallurera mintzatzen da.

Erromantze hizkuntza da, mendebaldeko neolatindar taldekoa. Hainbat dialektotan banatuta dago eta latinaren ezaugarriak gehien mantentzen dituen hizkuntza dela kontsideratzen da.

1997az geroztik, Sardiniako bigarren hizkuntza ofiziala da, italierarekin batera.

Dialektoak

Sardiniera bi talde nagusitan banatzen da:

Sardiniera logudorearra (Logudorese), Sardiniako iparraldean eta erdialdearen zati batean hitz egiten da. Aldaerarik arkaikoena da, baita latinetik gertuen dagoen hizkera eta prestigio handiena duena ere. Kultur sorkuntzarik aldetik ere, biziena da.

Sardiniera kanpidanearra (Campidanese), irlaren hegoaldean eta erdialdearen zati batean hitz egiten da. Katalanaren zein Toskanako eragin nabaria du. Hiztun kopuru handiena du.

Era berean, ondokoak ere sardinieraren dialektotzat hartzen dira, korsikeraren eta beste hizkuntza batzuen eragin hadiagoa duten arren:

Gallurera (Gallurese), Galluran hitz egina (irlaren ipar ekialdean); korsikerarekin lotura handia du, bai egitura gramatikalari eta baita ahoskerari ere dagokienean. Sardiniera eta korsikeraren arteko trantsiziozko hizkuntzatzat hartzen da.

Sassariera (Sassarese), Sassari, Porto Torres eta inguruetan hitz egina, gallurera eta logudorear aldaeraren arteko aldaera da, eta Pisako, Genovako (genovera) zein katalanaren eragin nabaria du.

Eredu batua

2000. urtean lanean hasi ziren idatzizko eredu batua erdiesteko helburuarekin. Hasieran, Limba Sarda Unificada (LSU) izeneko eredua lantzen hasi ziren, baina urte batzuk geroago eta politikaren gorabeherek eraginda, 2006tik Limba Sarda Comuna (LSC) delakoa hobesten da: dialekto kanpidanearra oinarri nagusi du, eta oso eztabaidatuta dago.

Ikus, gainera

Kanpo estekak

Hizkuntza honek bere Wikipedia du: Bisita ezazu.

Accademia campidanese di lingua sarda (sardiniera kanpadinearrean)
Ditzionàriu online (sardinieraz, italieraz eta ingelesez)

Datuak: Q33976
Multimedia: Sardinian language / Q33976

@@ 18. lerroa: / 18. lerroa: @@
 }}
-'''Sardiniera''' (''Sardu'' edo ''Saldu'') [[Sardinia]] irlan ([[Italia]]) hitz egiten den [[hizkuntza]] da. Sardiniako erregio autonomo osoan hitz egiten da, [[Aljer|Alger]] hirian izan ezik, non [[katalan]]a (forma arkaiko batean) den bertako hizkuntza; San Pietro eta [[Sant'Antioco]] uharteetan, beraien aldetik, [[liguriera]] mantentzen da; eta iparraldean [[gallurera]] mintzatzen da.
+'''Sardiniera''' (''Sardu'' edo ''Saldu'') [[Sardinia]] irlan ([[Italia]]) hitz egiten den [[hizkuntza]] da. Sardiniako erregio autonomo osoan hitz egiten da, [[Aljer|Alger]] hirian izan ezik, bertako [[katalan]]a (forma arkaiko batean) baita; San Pietro eta [[Sant'Antioco]] uharteetan, aldiz, [[liguriera]] mantentzen da; eta iparraldean [[gallurera]] mintzatzen da.
-[[Hizkuntza erromantzeak|Erromantze hizkuntza]] da, mendebaldeko neolatindar taldekoa. Hainbat dialektotan banatua dago eta latinaren ezaugarriak gehien mantentzen dituen hizkuntza legez kontsideratzen da.
+[[Hizkuntza erromantzeak|Erromantze hizkuntza]] da, mendebaldeko neolatindar taldekoa. Hainbat dialektotan banatuta dago eta latinaren ezaugarriak gehien mantentzen dituen hizkuntza dela kontsideratzen da.
 [[1997]]az geroztik, Sardiniako bigarren hizkuntza ofiziala da, [[italiera]]rekin batera.
@@ 27. lerroa: / 27. lerroa: @@
 Sardiniera bi talde nagusitan banatzen da:
-* Sardiniera '''logudorearra''' (''Logudorese''), Sardiniako iparraldean eta erdialdearen zati batean hitz egiten da. Aldaerarik arkaikoena da; baita latinetik gertuen dagoen hizkera eta prestigio handiena duena ere. Kultur sorkuntzarik aldetik ere aldaera hau biziena da.
+* Sardiniera '''logudorearra''' (''Logudorese''), Sardiniako iparraldean eta erdialdearen zati batean hitz egiten da. Aldaerarik arkaikoena da, baita latinetik gertuen dagoen hizkera eta prestigio handiena duena ere. Kultur sorkuntzarik aldetik ere, biziena da.
-* Sardiniera '''kanpidanearra''' (''Campidanese''), irlaren hegoaldean eta erdialdearen zati batean hitz egiten da. Katalanaren zein [[Toskana]]ko eragin nabaria du. Aldaera honek hiztun kopuru handiena biltzen du.
+* Sardiniera '''kanpidanearra''' (''Campidanese''), irlaren hegoaldean eta erdialdearen zati batean hitz egiten da. Katalanaren zein [[Toskana]]ko eragin nabaria du. Hiztun kopuru handiena du.
-Era berean, ondokoak ere sardinieraren dialektoak kontsideratzen dira, nahiz eta [[korsikera]] eta beste hizkuntza batzuen eragin hadiagoa duten:
+Era berean, ondokoak ere sardinieraren dialektotzat hartzen dira, [[korsikera]]<nowiki/>ren eta beste hizkuntza batzuen eragin hadiagoa duten arren:
-* '''[[Gallurera]]''' (''Gallurese''), Galluran hitz egina (irlaren ipar ekialdean); [[korsikera]]rekin lotura handia du, bai egitura gramatikalari eta baita ahoskerari ere dagokionean. Sardiniera eta korsikeraren arteko trantsiziozko hizkuntzat hartu ohi da.
+* '''[[Gallurera]]''' (''Gallurese''), Galluran hitz egina (irlaren ipar ekialdean); [[korsikera]]rekin lotura handia du, bai egitura gramatikalari eta baita ahoskerari ere dagokienean. Sardiniera eta korsikeraren arteko trantsiziozko hizkuntzatzat hartzen da.
 * '''[[Sassariera]]''' (''Sassarese''), Sassari, Porto Torres eta inguruetan hitz egina, [[gallurera]] eta logudorear aldaeraren arteko aldaera da, eta [[Pisa]]ko, [[Genova]]ko ([[genovera]]) zein [[katalan]]aren eragin nabaria du.
 == Eredu batua ==
-[[2000]]. urtean lanean hasi ziren idatzizko eredu batua erdiesteko helburuarekin. Hasieran, ''Limba Sarda Unificada'' (LSU) izeneko eredua lantzen hasi ziren, baina urte batzuk geroago eta [[politika]]ren gora-beherek eraginda, [[2006]]tik ''Limba Sarda Comuna'' (LSC) delakoa da hobetsitakoa. Azken honek dialekto kanpidanearra du oinarri nagusia, eta oso eztabaidatua dago.
+[[2000]]. urtean lanean hasi ziren idatzizko eredu batua erdiesteko helburuarekin. Hasieran, ''Limba Sarda Unificada'' (LSU) izeneko eredua lantzen hasi ziren, baina urte batzuk geroago eta [[politika]]ren gorabeherek eraginda, [[2006]]tik ''Limba Sarda Comuna'' (LSC) delakoa hobesten da: dialekto kanpidanearra oinarri nagusi du, eta oso eztabaidatuta dago.
 == Ikus, gainera ==

i e a Hizkuntza erromantzeak
Ekialdekoak	Aromaniera • Errumaniera (moldaviera, valakiera) • Istro-romaniera • Meglenera
Hegoaldekoak	Sardiniera (campidanera, logudorera, sassariera)
Mendebaldekoak	Astur-leonesa (asturiera, extremadurera, leonesa, mirandesa, montañesa) • Borgoinera • Dalmaziera • Emiliano-romagnoloa • Erretorromaniera (erromantxea, friuliera, ladinoa) • Franche-comtera • Frankoprovenzera • Frantsesa • Galiziera (eonaviera, fala) • Galoa • Gaztelania (ekuatoreginear gaztelania, europar gaztelania, filipinar gaztelania, kaloa, latinoamerikar gaztelania, saharar gaztelania) • Istriera • Italiera • Katalana (algerera, balearrera, erdialdekoa, valentziera) • Korsikera (gallurera) • Ladinoa • Liguriera (genovera, monakoera) • Lombardiera • Lorrenera • Mozarabiera • Nafar-aragoiera (aragoiera, errioxera, nafar erromantzea) • Napoliera • Normandiera (jerseyera, guerneseyera) • Okzitaniera (gaskoia, limousinera, proventzera) • Piemontera • Pikardiera • Poitevin • Portugesa (afrikar portugesa, brasildar portugesa) • Siziliera • Valoniera • Veneziera • Xanpainera
Letra etzanez: hizkuntza hilak. Letra lodiz: 5 milioi hiztun baino gehiagokoak. Parentesi artean: parentesiaren ezkerrean dagoen hizkuntzaren dialektoak.