Ezpata-arrain

Ezpata-arrain
	Oligozeno Goiztiar-gaur egun PreЄ Є O S D C P T J K Pg N ;
	Irudi gehiago
Iraute egoera
	; Ia galzorian (IUCN 3.1)
Sailkapen zientifikoa
Erreinua	Animalia
Filuma	Chordata
Klasea	Actinopteri
Ordena	Istiophoriformes
Familia	Xiphiidae
Generoa	Xiphias (en)
Espeziea	Xiphias gladius; Linnaeus, 1758

Ezpata-arraina (Xiphias gladius) ur gaziko arrain espezie bat da, mundu osoko ur tropikal, azpitropikal eta epeletan bizi dena.^[2] Xiphiidae bere familian espezie bakarra da.

Izena[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Xiphias gladius izen zientifikoa, antzinako grezierazko ξίφος (ezpata) eta latinezko gladius (ezpata) hitzen lotura da.

Mundakan akula bidegarde, Bermeon akule bidegarde edo akule bidegardie, Ondarroan akula biregarde, akula biregardi edo esparroi, Elantxoben akula bideberde, Lekeition akula melebarda, Hondarribian ezpalarta eta Ziburun ezpalarte esaten diote edo esan izan diote.^[3]^[4]^[5] Arrain ezpata izena ere erabili izan da lapurteraz,^[6] txitxi-ezpata gipuzkeraz, esparloi bizkaieraz, eta esparroi bizkaiera nahiz gipuzkeraz.^[7]

Ezaugarriak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Ezpata antzeko mutur gogorra, luzea eta zorrotza du. 5 m inguru luze da. Kolorez antxoaren antzekoa izaten da, erditik gora urdina eta erditik behera zilarkara. Igerian oso azkarra da. Kontu handiarekin ibiltzen dira arrantzaleak ezpata-arrainaren harrapaketan, arriskutsua izan daiteke eta. Munduko itsaso bero eta epel guztiak ditu bizileku. Itsasertzetara, ordea, arrautzak jartzera bakarrik hurbiltzen da, udaberri aldera. Zefalopodoak eta arrainak jaten ditu. Oso aintzat hartua da sukaldaritzan.

Banaketa[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Artikulu honen edukiaren zati bat Lur hiztegi entziklopedikotik edo Lur entziklopedia tematikotik txertatu zen 2014-2-15 egunean. Egile-eskubideen jabeak, Eusko Jaurlaritzak, hiztegi horiek CC-BY 3.0 lizentziarekin argitaratu ditu, Open Data Euskadi webgunean.

↑ Sepkoski, Jack. (2002). «A compendium of fossil marine animal genera» Bulletins of American Paleontology 364: 560..
↑ Fritsches, Kerstin A., Brill, Richard W. eta Warrant, Eric J.. (2005). «Warm Eyes Provide Superior Vision in Swordfishes» Current Biology (15): 55−58..
↑ «ezpalarta», Orotariko Euskal Hiztegia.
↑ Barrutia, Eneko. (2003). «Arrainen izenak Bizkaian XX. mendean» (pdf) Zainak (Donostia: Eusko Ikaskuntza) (25) ISBN 8484198790. ISSN 1137-439X. Bibcode: 1137-439X..
↑ «Pez», Diccionario Auñamendi.
↑ «arrain ezpata», Orotariko Euskal Hiztegia.
↑ «pez», in Plazido MUXIKA: Diccionario castellano-vasco.

Artikulu hau biologiari buruzko zirriborroa da. Wikipedia lagun dezakezu edukia osatuz.

Datuak: Q164327
Multimedia: Xiphias gladius / Q164327
Espezieak: Xiphias gladius

[1] Sepkoski, Jack. (2002). «A compendium of fossil marine animal genera» Bulletins of American Paleontology 364: 560..

[2] Fritsches, Kerstin A., Brill, Richard W. eta Warrant, Eric J.. (2005). «Warm Eyes Provide Superior Vision in Swordfishes» Current Biology (15): 55−58..

[3] «ezpalarta», Orotariko Euskal Hiztegia.

[Bizk-4] Barrutia, Eneko. (2003). «Arrainen izenak Bizkaian XX. mendean» (pdf) Zainak (Donostia: Eusko Ikaskuntza) (25) ISBN 8484198790. ISSN 1137-439X. Bibcode: 1137-439X..

[5] «Pez», Diccionario Auñamendi.

[6] «arrain ezpata», Orotariko Euskal Hiztegia.

[7] «pez», in Plazido MUXIKA: Diccionario castellano-vasco.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]