Cesare Borgia

Cesare Borgia
Irudi gehiago
kardinal 1493ko irailaren 20a - Valentziako artzapezpikua 1492ko abuztuaren 31 - 1499ko irailaren 6a ← Alexandro VI.a Elizbarrutia: Roman Catholic Archdiocese of Valencia (en) Iruñeko gotzaina 1491ko irailaren 12a - 1492ko abuztuaren 31 ← Alfonso Carillo (en) Elizbarrutia: Iruñeko elizbarrutia diocesan administrator (en) Santa Maria Nuova (en) cardinal-deacon (en) Gonfalonier of the Church (en) Captain General of the Church (en)
Bizitza
Jaiotza	Subiaco, 1475eko irailaren 13a
Herrialdea	Aita Santuen Lurraldea
Heriotza	Viana, 1507ko martxoaren 12a (31 urte)
Hobiratze lekua	Viana
Heriotza modua	giza hilketa: Odoljarioa
Familia
Aita	Alexandro VI.a
Ama	Vannozza dei Cattanei
Ezkontidea(k)	Karlota Albretekoa
Seme-alabak	ikusi Louise Borgia, Duchess of Valentinois (en)
Anai-arrebak	ikusi Lucrezia Borgia Pier Luigi de Borgia (en) Giovanni Borgia, 2nd Duke of Gandia (en) Gioffre Borgia (en)
Leinua	Borgia
Hezkuntza
Heziketa	Pisako Unibertsitatea University of Perugia (en)
Hizkuntzak	katalana italiera
Irakaslea(k)	Filippo Decio (en)
Jarduerak
Jarduerak	condottieroa, klerikoa, apaiz katolikoa eta diakonoa
Jasotako sariak	ikusi Order of Saint Michael
Zerbitzu militarra
Adar militarra	Vatican Army (en)
Gradua	Generalissimo (en)
Parte hartutako gatazkak	Italian War of 1499–1504 (en)
Sinesmenak eta ideologia
Erlijioa	Erromatar Eliza Katolikoa

Cesare Borgiaren ehorzketa-lekuan, plaka, Vianan.

Cesare Borgia (italieraz ˈtʃeːzare ˈbɔrdʒa ahoskatua; katalanez: Cèsar Borja, ˈsɛzər ˈβɔrʒə ahoskatua; gaztelaniaz: César Borja, ˈθesar ˈβorxa ahoskatua; Erroma, 1475 irailaren 13 - Viana, Nafarroa, 1507ko martxoaren 12) duke, printze, konde, condottiero, gonfaloniere, Iruñeko apezpikua, Valentziako artzapezpikua, Vaticanoko armadaren kapitaina eta kardinala izan zen.

Biografia

Aita Rodrigo Borgia aita santua eta ama Vannozza Cattanei erromatarra, Giovanni eta Godofredo anaiak eta Lucrezia arreba zituen. Perugian ikasi zituen teologia eta zuzenbidea eta 17 urte zituela, Cesare Iruñeko apezpiku (1491) bihurtu zen. 20 urte bete baino lehen Valentziako artzapezpikua eta kardinala zen.

1497an Giovanni Borgia hil zenean Vaticanoko armadaren buruzagi bihurtu zen eta 1498an eliza utzi zuen. Luis XII.ak Valentinoiseko konde izendatu eta Joanes III.a Nafarroakoaren arreba zen Karlota Albretekoarekin ezkondu zuen. Romagna eskualdea konkistatu zuen aitarentzat, eta duke bihurtu zen 1501ean.

1503an aita pozoiturik hil eta Pio III.ak aita santu berriak Cesare atxilotu zuen. Julio II.a aita santuak Gaztelako Erresumari eman zion Cesare. Valladolideko kartzelatik ihesi egin zuen, eta Nafarroara jo zuen babes bila.

Nafarroan Joanes III.a Nafarroakoak kapitain izendatu eta Larraga berreskuratzeko misioa izan zuen, Leringo konde eta beaumontar jauntxoaren eskuetan baitzegoen. Geroago Vianako herri gehiena Nafarroako Erresumarentzat berreskuratu zuen, hura koroaren eta erresumako lege orokorren pean utziz.

Vianan setiopean zeuden azkenengo beaumontarrei eman zioten laguntzaz jabetuta, Borgiak gizon batzuen atzetik bere zaldiaren gainean abiadura bizian jarraitu zien. Leringo kondearen hiru soldaduk (Garcés de Ágreda, Pedro de Allo eta hirugarren gizon ezezagun bat) herritik Mendabiarako bidean 9 kilometrotara dagoen "La Barranca Salada" delako lekuan segada bat antolatu eta erail zuten. Viana udalerriko Andre Mariaren elizaren ate nagusiaren aurrean ehortzirik dago.

Leloa Aut Cæsar aut nihil zuen (euskaraz: 'Cesare edo ezer ez'). Nikolas Makiavelok eredu gisa hartu zuen Printzea idaztean.

Bibliografia

• Mario Puzo: The family Regan Books 2001 ISBN 0-06-039445-5
• Eleanor Hibbert: Madonna of the Seven Hills (1958)
• You Higuri: Cantarella Akita Shoten (2001)
• Óscar Villarroel González: Los Borgia. Iglesia y poder entre los siglos XV y XVI, Sílex, 2005. ISBN 84-7737-144-X.
• Manuel Vázquez Montalbán: O César o nada. Planeta, Madril, 2002. ISBN 84-08-02505-8.
• Ivan Cloulas: Los Borgia. Javier Vergara, Buenos Aires, 1989. ISBN 950-15-0808-0.
• Juan Antonio Cebrián: Los Borgia, Temas de Hoy, 2006. ISBN 84-8460-596-5.
• Geneviève Chastenet: Lucrecia Borgia: ángel o demonio. B.S.A. Bartzelona, 2004. ISBN 84-666-1911-9

Filmografia

Urtea	Filma	Zinema zuzendaria	Aktorea
2006	Los Borgia	Antonio Hernández	Sergio Peris
1961	Il Duca Nero	Pino Mercanti	Cameron Mitchell
1948	Bride of Vengeance	Mitchell Leisen	Macdonald Carey
1941	Prince of Foxes	Henry King	Tyrone Power
1922	Lucrezia Borgia	Richard Oswald	Conrad Veidt

Kanpo loturak

Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Cesare Borgia

• www.catholic-hierarchy.org

• Datuak: Q187998
• Multimedia: Cesare Borgia