Margarita Xirgu

Wikipedia, Entziklopedia askea
Margarita Xirgu

Bizitza
Jaiotzako izen-deiturakMargarida Xirgu Subirà
JaiotzaMolins de Rei1888ko uztailaren 18a
Herrialdea Espainia
 Uruguai
HeriotzaMontevideo1969ko apirilaren 25a (80 urte)
Hobiratze lekuaMolins de Rei
Familia
Ezkontidea(k)Josep Arnall (en) Itzuli  (1910eko irailaren 22a -  1936)
Miquel Ortín Paesa (en) Itzuli  (1940ko apirila -  1969ko apirilaren 25a)
Hezkuntza
Hizkuntzakgaztelania
katalana
Jarduerak
Jarduerakantzerki aktorea, zinema aktorea, antzerki zuzendaria, theater director (en) Itzuli eta eskola zuzendaria
Enplegatzailea(k)Teatre Romea (en) Itzuli
Comedia Nacional (en) Itzuli
Escuela Multidisciplinaria de Arte Dramático Margarita Xirgu (en) Itzuli
Teatro Solís (en) Itzuli
Jasotako sariak

IMDB: nm0944584 Allocine: 251854 Allmovie: p642865
Discogs: 5744850 Find a Grave: 7033574 Edit the value on Wikidata

Margarita Xirgu Subira (Molins de Rei, Katalunia, 1888ko uztailaren 18a [1] Montevideo, Uruguai, 1969ko apirilaren 25a) kataluniar aktore eta antzerki zuzendaria izan zen, batez ere García Lorcaren lanekin lotutakoa. Bere emanaldi eta lanengatik txalotu zuten. Bira ugari egin zituen Latinoamerikako kontinentean, idazle garrantzitsuenen lanak ezagutzera emateko. Madrilgo Teatro Español-eko (Espainiako Antzokiko) lehen aktorea izan zen. Francoren diktaduran erbesteratuta, Uruguaiko nazionalitatea hartu zuen. Antzerki zuzendaritzan eta interpretazioan ere jardun zuen.

Biografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

1888ko uztailaren 18an jaio zen Kataluniako Molins de Rei herrian, Bartzelonako probintzian. Pedro Xirgu Martí eta Josefa Subirá Pollen alaba. Bi urte zituela (1890), bere familiarekin Gironara joan zen bizitzera eta zortzi urte zituela bere familia Bartzelonan kokatu zen (1896). 1897an, eskola hasi eta aitarekin Ateneoetara joaten hasi zen. Txikia zenetik irakurtzea gustatzen zitzaion, eta adierazteko modu argia eta artistikoa zuen. 1900ean, eskudel tailer batean hasi zen lanean eta antzerkira zaletu zen Bartzelonako Ateneoaren (V. barrutia) egoitzan, non bere aita ohiko partaide zen, eta elkarte dramatikoekin kolaboratu zuen. [2] 1902an debuta egin zuen afizionatu gisa Bartzelonako Asiar antzokian, José Feliú y Codina-ren Lo nuvi lanarekin. Urtebete geroago, Don Álvaro o la fuerza del sino antzeztu zuen, Ángel de Saavedraren eskutik, bosgarren distritoaren Ateneoan, Curra papera eginez, jada bere talentu handia publikoari erakutsiz.

Xirgu Mundu Berrian (1911)

Txikitatik hasi zen aktore lanetan talde afizionatuetan eta profesionalki Josep Santpere konpainiarekin egin zuen debuta. 1905ean biriketako gaixotasuna diagnostikatu zioten. Badalonako "Gent Nova" rekin kolaboratzen hasi zen. 18 urte zituela, 1906an, Emile Zolaren Thérèse Raquin antzezlaneko pertsonaia nagusiaren papera lortu zuen. Bere ibilbidearen eragilea izan zen bere lehen lan profesionala izan baitzen. Lehen emanaldia 1906ko urriaren 4an izan zen Círcol de Propietaris de Gràcia aretoan. Urte berean, lehenengo aldiz kontratatu zuten Bartzelonako Romea antzokian aritzeko, Àngel Guimeràren Mar y Cel antzezlanean Blanca paperean. [3]

1909an, Terra Baixa lanean parte hartu zuen. Maiatzaren 23an izan zen Montjuïc parkean Àngel Guimerà omentzeko eskainitako egun berezi batean, bere lan aipagarrienen irudikapenarekin. 1910ean, Oscar Wilderen Salomé papera egin zuen Bartzelonako Antzoki Nagusian. Feminal aldizkariak goraipatu egin zuen bere emanaldia, eta honakoa idatzi zuen: "Senyoreta Xirgu, com sempre, deliciosa, millorant cada dia en ses creacions." [2] Horri esker, talentu handia erakutsi zuen Bartzelonako obra garrantzitsuenetako pertsonaia batzuen interpretazioarekin, hala nola Oscar Wilderen Salomé edo Hofmannsthal-en Elektra .

1910ean bere konpainia sortu zuen, eta, besteak beste, Andrónica eta La reina joven lanak estreinatu zituen Bartzelonako Romea antzokian, eta horrek ospe handia eman zion Kataluniako eszenan. 1909 eta 1916 artean zenbait filmetan parte hartu zuen eta esperientzia horren ondoren ez zen kamerara beste behin baino itzuli, 1938an, Bodas de sangre film argentinarrean parte hartzera.

Tovarrek karikaturizatua (1918)

1912ko maiatzaren 8an Elektra estreinatu zen, Hugo Von Hofmannsthalek egokitutakko tragedia.1913an Bartzelonako Principal antzokian Fru-Fru interpretatu zuen. Urte berean, Margarita Xirgu Odeón Antzokira iritsi zen (Europako antzerki eta konpainia handienak biltzen zituen 995 ikusleko aretora). Garai hartan lehiakortasuna zinemarekin oso garrantzitsua zen, beraz arrakasta are nabarmenagoa zen. [4] Latinoamerikan (Argentina, Txile, Uruguai ) lan egiteko aukera batzuk Faustino da Rosa argentinar enpresariak eskaini zizkion. Lan aukera honek Latinoamerika osora 4 bidaia egitera eta bere emanaldietako abantailen % 50 irabaztera eraman zuen[2]Bira ikusgarri honetarako hainbat obra aukeratu ziren [5] .

Bere sorterrira itzuli zen lan garrantzitsu batzuen estreinaldira. Gainera, Konpainian egin zuen jarduera ez zion inoiz Bartzelonan lan egiteari utzi, lanak erreproduzitzen jarraitu baitzuten.

1914an Madrilera egin zuen jauzia, eta Espainiako Antzokian lan egin zuen, Valle-Inclán (Divinas Palabras filmaren estreinaldia, 1933), George Bernard Shaw, Gabriele D'Annunzio, Alejandro Casona (La sirena varada, 1934) lanak interpretatuz eta Federico García Lorca, harekin ohiko kolaboratzailea izan zen, Fuente Vaqueros poetak bere obra garrantzitsu ia guztiak estreinatu zituenetik berarekin: Mariana Pineda Salvador Dalíren apaingarriekin (1927); La zapatera prodigiosa (1930), Yerma (1934), Doña Rosita la soltera o El lenguaje de las flores (1935) eta Bodas de sangre (1935) berrargitaratzea, Caballeroren dekoratuarekin.

1921ean, Latinoamerikara egin zuen bigarren bidaiari ekin zion. 1926ko udan, Madrilen, García Lorca ezagutu zuen. Egileak bere horretan ikusi zuen "Aktoresa honek tximeleten monotonia apurtzen du aire berriztatzailez, eta suzko eskukadak eta ur hotzeko pitxerrak botatzen dizkie arau apolilladetan lokartutako publikoari"."Emakume aparta da, eta edertasun dramatikoa balioesteko eta interpretatzeko sen berezia du, dagoen tokian aurkitzen dakiena. Eskuzabaltasun paregabez joaten da haren bila, eta ez dio jaramonik egiten komertzial dei genezakeen edozein begiruneri" [6] Bilera garrantzitsua izan zen bai lan mailan, bere lan askoren protagonista eta zuzendaria izan baitzen. 1927an, Mariana Pineda estreinatu zuen Bartzelonan, arrakastagatik bere ibilbideko bere antzezpenik ospetsuenetako bat. Jantziak Salvador Dalík berak sortu zituen. Ezaguna egin zen Rafael Albertiren antzezpen batean parte hartzeagatik, Birjina Maria Fermin Galanen, non ahotsa altxatu zuen behera monarkia! Esateko. 1931ko obra errepublikarra eta ezkerrekoa zen. [7]

Margarita Xirgu-k Uruguaiko Komedia Nazionala eta bere izena daraman Montevideoko Arte Dramatikoko Eskola zuzendu zituen. [8]

1933an Méridako Erromatar Antzokian antzeztea lortu zuen, Extremadurako hiriburuko Antzerki Klasikoaren Jaialdiari hasiera emanez .

Espainiako Gerra Zibila hasi baino pixka bat lehenago Hego Amerikara bira bat egin zuen Lorcaren lanekin. 1937an Yerma eta Doña Rosita egin zituen Buenos Aireseko Odeón antzokian. 1938an Edmundo Guibourg-ek zuzendutako Bodas de sangre film argentinarrean antzeztu zuen. Kritikak aldeko izan ziren, La Naciónen adibidez : "Emanaldi kementsua eskaini zuen", "lehen aktore entzutetsua", "hiru txalo zaparrada luzeak".

Espainian gerra hasi zenean, Latinoamerikan zegoen García Lorcaren lanak ekoizten. Aldi berean, Lorca bere lanik ospetsuenetako bat idazten ari zen Bernarda Albaren etxea, eta garai hartako bikotekideagatik, Rafael Rodríguez Rapúngatik, Espainian geratzea erabaki zuen.1936ko abuztuan fusilatu egin zuten bere izate eta ideiengatik. Xirgu bere lagun handiaren heriotza ezagutu zuenean, Mexikon bere beste lan ospetsu baten antzezpena prestatzen ari zen, Yerma izenekoa, seme-alabak izateko desesperatuta dagoen emakume baten historia kontatzen duena. Xirguk obraren zati bat aldatu egin zuen, eta protagonistak senarra hil ostean "nik neuk hil dut nire semea" esan beharrean, "Nire semea hil dute" esan zuen, frankistek erruduntzat joz. [7] Francok 1939an hartu zuen boterea Margarita Xirgu Argentinan bizi zenean. Ezkerreko ideia politikoak zirela eta, nahiago izan zuen Espainiara itzuli ez, beraz Latinoamerikan (Argentina, Txile, Uruguai) bizi izan zen. Ez zuen itzuli nahi izaneta, egia esan, ez zen inoiz itzuli diktadura amaitu arte. Nahiko erradikala zen bere ideologia politikoagatik, hain zuzen ere ezizena Margarita la Roja zen.

1941ean, Fernando Oca del Vallek (Madril, 1893 - Asunción, 1973), Espainiako Gerra Zibilaren ondoren errepublikar erbesteratua izan zenak, Compañía Teatral del Ateneo Paraguayo sortu zuen, Asuncionen. 1943an Montevideon finkatu ondoren, Montevideoko Auditorium Institutuko (SODRE) zuzendari bihurtu zen eta hurrengo urtean Margarita Xirgu Paraguayo Teatral del Ateneo konpainiara iritsi zen. Asuncion antzokia kulturalki eraldatzeko Oca del Valle-ren lanak konbentzitu zuen aktorea. Izan ere, hirian bi astez geratzeko asmoa zuen, eta Udal Antzokian emanaldi batzuk egiteko asmoa zuen. Txileko Santiagora bidaia bat hasi zuen bere lanak aurkezteko,1944an. Urte berean, Buenos Airesera joan zen, eta antzerki klasikoa obra garaikideekin uztartu zituen emanaldiak egin zituen, horrela sormen eszenikoa sortuz. 1945ean Buenos Aires Lorcako Avenida antzokian estreinatu zuen Lorcaren azken drama, La casa de Bernarda Alba .

Montevideon Espainiako egileen lanak ordezkatu zituen eta 1949an Arte Dramatikoko Udal Eskolako (EMAD) zuzendari postua lortu zuen. Berarekin batera, Amelia de la Torre, Cándida Losada, Enrique Diosdado, Alberto Closas eta Sancho Graciaren tamainako aktoreak trebatu ziren. Uruguaiko Komedia Nazionalean antzeztu eta zuzendu zuen Montevideoko Solis antzokian China Zorrilla Romeo eta Julieta, Sueño de una noche de verano Uruguaiko nazionalitatea lortu zuen, Punta Ballenan erosi zuen etxea, Maldonadon eta Uruguaian egon zen bere bizitzako azken hogei urteetan. Montevideon Arte Dramatikoko Diziplina Anitzeko Eskolak (bere sorreratik zuzendu zuen 1949tik 1957ra) bere izena darama.

Campúak La Esfera-n (1914) ateratakoa.

Uruguain hil zen ebakuntza kirurgiko bat egin ondoren, 1969ko apirilaren 25ean. Bere aztarnak 1988an bidali zituzten jaioterrira Molins de Reyra, Francoren diktadura amaitu eta urte batzuetara. Diotenez, hil aurretik, greziarrek arrazoia zutela esan zuen: "erbesteratzea izan zen zigorrik ikaragarriena". [7]

Bizitza pertsonala[aldatu | aldatu iturburu kodea]

1907an bere aita hil egin zen eta Margarita Xirguk hartu zuen familiaren ardura. Arrazoi ekonomikoengatik, bi aldiz ezkondu zen; lehen aldiz 1910ean Josep Arnalekin, 1936an hil zenarekin. Eta bigarren ezkontza Miguel Ortin aktorearekin 1941ean. Ortin, beranduago, antzerki konpainiako bere ordezkari bihurtu zen.9 > Bere bi elkarteetako bakar batean ere ez zen seme-alabarik izan.[7]

Kritika eta aitortza[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Idazkien, artikuluen arabera, eszenatokian egindako emanaldiak ikusgarriak izan ziren. Salome, Joan Arcakoa eta Medea bezalako pertsonaia sakon eta tragikoak antzeztu zituen. La Vanguardia egunkariak El yermo de las almas egindako emanaldiari dagokionez, bere indar dramatikoa eta hain paper zaila izatearen meritua goraipatu zituen. Walter Vidarte, Margarita Xirgu-rekin lan egin zuen aktore uruguaiarrak, bere talentuaz hitz egin zuen: "Bere poesia Lorcarekin uztartu zenean izugarrizko zerbait bihurtu zen, apartekoa, jendea paralizatu zuena". [7]

Xirgu Paraguaira iritsi zenean, El País edo La Tribuna bezalako egunkari garrantzitsuek hari buruzko artikuluak argitaratu zituzten. [9] El País-ek 1944ko abuztuaren 1ean "Margarita Xirgu konpainia da mota horretako dekoratuen sortzailea eramaten duen bakarra" izeneko oharrean adierazi zuen aktore eta zuzendariaren konpainia modernizatzen ari zela antzerkia, eta bere originaltasuna momentuko beste antzerki konpainia batzuekin alderatuta. Era berean, beste pertsona batzuen lana, hala nola Santiago Ontañón eszenografoa eta Xirgu-rentzat duen garrantzia, bere obraren itxurak, eszenetako zaintzak eta xehetasunak lasaitzen dute.

  • 1988an, hil eta hemeretzi urte igaro ondoren, Kataluniako Generalitateak gaur egun bere jaioterrian dauden bere aztarnak etxeratzea eskatu zuen.
  • 1973az geroztik, Bartzelonako antzerki denboraldiko emakumezko emanaldi onenaren Margarida Xirgu Saria banatzen da haren omenez. Saria bere jaioterrian ematen da, Molins de Reyn .
  • Bere lana aitortzeko, Garapenerako Nazioarteko Lankidetzarako Espainiako Agentziak eta Radio Exterior de España- k "Margarita Xirgu" Irrati Antzerki Saria sortu zuten 1985ean.
  • Osvaldo Golijov argentinarraren ópera de cámara Ainadamar (2004) Margarita Xirguen Hego Amerikako biran inspiratuta dago.
  • Bere izena duen kale bat du Malagak, Palma de Mallorcak, Rubík (Bartzelona), Guadalajarak, Zaragozak, Madrilek, Méridak, Granadak, Gijónek, Gasteizek, Sant Feliu de Llobregatek, Sabadellek(Bartzelona), El Prat de Llobregatek. (Bartzelona), Badalonak (Bartzelona), Montornés del Vallések (Bartzelona) Viladecansek (Bartzelona) eta Ascók (Tarragona), baita Don Orionek (Buenos Aires) ere.
  • Hospitalet de Llobregat eta Badalona herriek (biak Bartzelonako probintzian ) beren izena daraman institutua dute. Móstolesen ere, Madrilgo probintzian, eskola publiko batek du izena, ONU etorbidean.
  • Buenos Airesen antzokia dago bere izenarekin. [10]
  • Alcalá de Henaresen antzokia dago bere izenarekin. [11]
  • Montornés del Vallésen antzokia dago bere izenarekin.
  • 2018ko uztailean Elkarteak “Herstóricas. Historia, Emakumea eta Generoa ”eta“ Komikiaren Egileak ”Kolektiboak izaera kultural eta hezitzailea duen proiektua sortu zuten, emakumeak gizartean egin zuen ekarpen historikoa ikusarazteko eta karta-joko batez osatutako haien gabeziari buruz hausnartzeko. Letra horietako bat Xirgu-ri eskainia dago.

Filmografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  • Alma torturada (1917).
  • Bodas de sangre (1938).

Antzeztutako lanak (aukeraketa)[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Obra Año Autor Teatro
Mar y cielo 1906 Ángel Guimerá Teatro Romea
Joventut príncep 1908 Wilhelm Meyer Forster Teatro Principal de Barcelona
Miqueta y sa mare 1909 Robert de Flers
Tierra baja 1909 Ángel Guimerá Barcelona
Salomé 1910 Oscar Wilde Teatro Principal de Barcelona.
La reina jove 1911 Ángel Guimerá
Frou frou 1912 Henri Meilhac - Ludovic Halévy Teatro Principal de Barcelona
Magda 1913 Hermann Sudermann Teatro Odeón Buenos Aires
Patio azul 1914 Santiago Rusiñol Teatro de la Princesa de Madrid
Elektra 1914 Hugo von Hofmannsthal
El yermo de las almas 1915 Valle-Inclán Teatro Principal de Barcelona.
Tierra baja 1915 Ángel Guimerá
Marianela 1916 Benito Pérez Galdós Teatro de la Princesa de Madrid.
La dicha ajena 1916 Hermanos Álvarez Quintero
El mal que nos hacen 1917 Jacinto Benavente Madrid.
Así se escribe la historia 1918 Hermanos Álvarez Quintero
Santa Juana de Castilla 1918 Benito Pérez Galdós
Pipiola 1918 Hermanos Álvarez Quintero Teatro Novedades de Barcelona
El dragón de fuego 1918 Jacinto Benavente Teatro de la Princesa
La inmaculada de los dolores 1918 Jacinto Benavente
Rosas de otoño 1918 Jacinto Benavente Teatro Novedades de Barcelona
Tierra baja 1919 Àngel Guimerà Teatro Centro de Madrid
Una señora 1920 Jacinto Benavente Teatro Centro de Madrid.
La loca de la casa 1920 Benito Pérez Galdós Teatro Novedades de Barcelona.
La niña de Gómez Arias 1922 Calderón de la Barca Teatro Español de Madrid.
Los ojos de los muertos 1922 Jacinto Benavente
La noche del sábado 1922 Jacinto Benavente
La comida de las fieras 1922 Jacinto Benavente
La calumniada 1922 Hermanos Álvarez Quintero
Ramo de locura 1922 Hermanos Álvarez Quintero
Nena Teruel 1922 Hermanos Álvarez Quintero
La calumniada 1923 Hermanos Álvarez Quintero Teatro Español de Madrid
Ganas de reñir 1923 Hermanos Álvarez Quintero Teatro Español de Madrid
Cristalina 1924 Hermanos Álvarez Quintero Teatro Principal de Alicante
La vida que te di 1924 Luigi Pirandello
El otro peligro 1924 Maurice Donnay
Santa Juana 1925 George Bernard Shaw Teatro Goya de Barcelona
Campo de armiño 1925 Jacinto Benavente Teatro Tívoli de Barcelona
Las Flores 1926 Hermanos Álvarez Quintero
Barro pecador 1926 Hermanos Álvarez Quintero
La mariposa que voló sobre el mar 1926 Jacinto Benavente
La princesa bebé 1927 Jacinto Benavente
La noche iluminada 1927 Jacinto Benavente
Mariana Pineda 1927 Federico García Lorca, con decorados de Salvador Dalí Barcelona.
¡No quiero, no quiero! 1928 Jacinto Benavente
Más fuerte que el amor 1928 Jacinto Benavente Teatro Fontalba de Madrid
Tierra baja 1928 Ángel Guimerá Barcelona
Los fracasados 1928 Henri-René Lenormand Teatro Fontalba de Madrid.
Entre fiestas 1929 Carlos de Selvagen Teatro Cervantes de Sevilla.
La zapatera prodigiosa 1930 Federico García Lorca Teatro Español de Madrid.
La prudencia en la mujer 1930 Tirso de Molina Teatro Español de Madrid
De muy buena familia 1931 Jacinto Benavente
La corona 1931 Manuel Azaña Teatro Goya de Barcelona
Vidas cruzadas 1931 Jacinto Benavente Teatro Goya de Barcelona
Fermin Galán 1931 Rafael Alberti Teatro Español de Madrid.
La Duquesa de Benamejí 1932 Hermanos Machado Teatro Español de Madrid.
La Serrana de la Vera 1932 Luis Vélez de Guevara Teatro Español de Madrid.
El otro 1932 Miguel de Unamuno Teatro Español de Madrid.
Clavijo 1932 Johann Wolfgang von Goethe Teatro Español de Madrid.
Don Álvaro o la fuerza del sino 1933 Duque de Rivas Teatro Español de Madrid.
Medea 1933 Séneca traducido por Miguel de Unamuno Teatro romano de Mérida.
Divinas palabras 1933 Valle-Inclán Teatro Español de Madrid.
María Rosa 1933 Ángel Guimerá Teatre Zorrilla de Badalona
Ni el amor ni el mar 1934 Jacinto Benavente
La sirena varada 1934 Alejandro Casona Teatro Español de Madrid
Yerma 1934 Federico García Lorca Teatro Español de Madrid.
El villano en su rincón 1935 Félix Lope de Vega Teatro Español de Madrid.
Otra vez el diablo 1935 Alejandro Casona Teatro Español de Madrid.
Bodas de sangre 1935 Federico García Lorca
Doña Rosita la soltera 1935 Federico García Lorca Teatro Principal Palace de Barcelona.
Yerma 1937 Federico García Lorca Teatro Odeón Buenos Aires
Cantata en la tumba 1937 Federico García Lorca Teatro Odeón Buenos Aires
Como tú me quieres 1937 Luigi Pirandello Teatro Odeón Buenos Aires
Intermezzo 1937 Giraudoux Teatro Odeón Buenos Aires
Asmodeo 1937 Mauriac Teatro Odeón Buenos Aires
Hamlet 1937 Shakespeare Teatro Odeón Buenos Aires
Angélica 1937 Leo Ferrero Teatro Odeón Buenos Aires
Doña Rosita la soltera 1937 Federico García Lorca Teatro Odeón Buenos Aires
Fedora Victorien Sardou
La casa en orden Arthur W. Piñero
El adefesio 1944 Rafael Alberti Teatro Avenida Buenos Aires
La dama del alba 1944 Alejandro Casona Teatro Avenida de Buenos Aires.
La malquerida 1944 Jacinto Benavente
La casa de Bernarda Alba 1945 Federico García Lorca Teatro Avenida de Buenos Aires.
El malentendido 1949 Albert Camus Teatro Argentino de Buenos Aires.
La loca de Chaillot 1951 Jean Giraudoux Teatro Solís de Montevideo
Macbeth 1954 Shakespeare Teatro Solís de Montevideo
La Celestina 1956 Fernando de Rojas Buenos Aires.
La casa de Bernarda Alba 1958 Federico García Lorca Teatro Nacional Cervantes
Pedro de Urdemalas 1966 Miguel de Cervantes Teatro Solís de Montevideo.
Andrónica Ángel Guimerá
El genio alegre 1912 Hermanos Álvarez Quintero
La dama de las camelias Alexandre Dumas (hijo)
Frou frou Henri Meilhac - Ludovic Halévy
Zazà Pierre Berton y Charles Simon
La virgen loca Hosmé Israel
Juventud de príncipe Wilhelm Meyer Forster
El rayo Juan López Núñez
Matrimonio interino Paul Gavault - Robert Charvay
El amor vela Gaston de Caillavet
Primerose Gaston de Caillavet
El amigo Fritz Erckmann-Chatrian
María del Carmen José Feliu y Codina
Theodora Victorien Sardou
La chocolaterita Paul Gavault
Lady Godiva Manuel Linares Rivas

Telebista[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Barradasek erretratatua
  • Margarita Xirguren telebistako antzerkia (1956), Cervantes Antzoki Nazionaletik igorrita, Rojasen Celestina , Florencio Sánchez-en Barranca down, Moliére-ren Tartufo eta Thornton Wilder-en Nuestro Pueblo bezalako lanak .

Ikasleak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Ospe handiko hainbat aktorek Xirgu-rekin hasi zituzten ikasketak: [12]

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  1. Partida de nacimiento de Margarita Xirgu
  2. a b c TRUJILLO SERRANO, J., Margarita Xirgu : análisis y recepción de la escena teatral en la Barcelona del siglo XX, Universitat Autònoma de Barcelona, 2015
  3. Biografía, en la web Margaritaxirgu.es, consultada el 3 de mayo de 2015.
  4. SEIBEL, B., Margarita Xirgu y el teatro de Buenos Aires, Assaig de teatre: revista de l’Associació d’Investigació i Experimentació Teatral, 2002.
  5. Maria Rosa y Andrónica, de Àngel Guimerà; El genio alegre,de los hermanos Quintero; La alcaldesa de Pastrana, de Marquina; Salomé, de Oscar Wilde; La dama de las camelias,de Alejandro Dumas; Fru-Frú,de Meihac y Halévy; Magda,de Sudermann; La virgen loca, de Hosmé Israel; Juventud de príncipe,de Forster; El rayo, de Núñez; Matrimonio interino,de Gavault y Charvay; Miqueta y su madre,de Flers y Caillavet; El amor vela y Primerose, de Caillavet; El amigo Fritz, de Erckmann-Chatrian; María del Carmen, de Feliu i Codina; Theodora, de Sardou; La chocolaterita, de Gavault y Lady Godiva, de Linares Rivas.
  6. RODRIGO, A., Mujeres para la historia, Carena, 2014.
  7. a b c d e MASSARA, K., «Margarita Xirgu, la actriz catalana que enfureció a los fascistas de España», The New York Times, 2018.
  8. MASSARA, K., Margarita Xirgu, la actriz catalana que enfureció a los fascistas de España, The New York Times, 2018.
  9. YOUSFI LOPEZ, Y., Margarita Xirgu en Paraguay, Universitat Autònoma de Barcelona, 2013.
  10. Complejo Teatral Margarita Xirgu
  11. Sala Margarita Xirgu
  12. Discípulos de Margarita Xirgu

Bibliografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  • Genoveva Dieterlich, Diccionario del teatro. Madrid: Alianza Editorial, 1995.
  • SEIBEL, B., Margarita Xirgu y el teatro de Buenos Aires, Assaig de teatre: revista de l’Associació d’Investigació i Experimentació Teatral, 2002.
  • TRUJILLO SERRANO, J., Margarita Xirgu : análisis y recepción de la escena teatral en la Barcelona del siglo XX, Universitat Autònoma de Barcelona, 2015
  • YOUSFI LOPEZ, Y., Maragarita Xirgu en Paraguay, Universitat Autònoma de Barcelona, 2013.

Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]