Edukira joan

Tatarstan

Aldatu loturak
Koordenatuak: 55°33′N 50°56′E / 55.55°N 50.93°E / 55.55; 50.93
Wikipedia, Entziklopedia askea
(«Tartaristan» orritik birbideratua)
Tatarstan
 Errusia
Ereserkia
National Anthem of the Republic of Tatarstan (en) Itzuli
Administrazioa
Izen ofizialaТатарская Советская Социалистическая Республика
Татарстан
Estatu burujabe Errusia
ISO 3166-2RU-TA
HiriburuaKazan
Prime Minister of Tatarstan (en) ItzuliAlexey Pesoshin (en) Itzuli
Geografia
Koordenatuak55°33′N 50°56′E / 55.55°N 50.93°E / 55.55; 50.93
Azalera[convert: invalid number] km²
MugakideakTxuvaxia, Mari El, Kirov oblasta, Udmurtia, Baxkortostan, Orenburg oblasta, Samarako oblasta eta Ulianovsk oblasta
Demografia
Biztanleria4.003.016 (2024)
108.896 (2021)
DentsitateaAdierazpen errorea: Ustekabeko < eragilea bizt/km²
Hizkuntza ofizialaerrusiera eta tatarera
Ordu eremuaMoskuko Ordua, Europa/Mosku eta UTC+03:00
Matrikula16 eta 116
tatarstan.ru

Tatarstan[1] edo Tartaria[2] (errusieraz: Респу́блика Татарста́н, translit.: Respublika Tatarstan, tatareraz: Татарстан Республикасы, Tatarstan Respublikası) Errusiako subjektu federal bat da, errepublika bat zehazki, Volgako Barruti Federalean kokaturik dagoena. 68.000 km²ko eremua du eta 2010ean 3.786.488 biztanle zituen[3]. Hiriburua Kazan da.

Geografia

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Tatarstan Ekialdeko Europako ordokian dago, Volga ibaiaren arroaren erdialdean, ibai honen eta Kamaren arteko bilgunearen inguruan. Iparraldean Kirov oblastarekin du muga, Udmurtiarekin iparralde eta ipar-ekialdean, Baxkortostanekin ekialde eta hego-ekialdean, Orenburg oblastarekin hego-ekialdean, Samara oblastarekin hegoaldean, Ulianovsk oblastarekin hegoalde eta hego-mendebaldean, Txuvaxiarekin mendebaldean, eta Mari El Errepublikarekin mendebalde eta ipar-mendebaldean.

Volgak iparraldetik hegoalderantz zeharkatzen du errepublikaren mendebaldea; Kamak, berriz, ekialde-mendebalde norabidea dauka. Viatka eta Belaia dira Kamaren ibaiadar nagusiak. Paisaia, gehienbat, zabaldi apal eta ondulatua da. Ekialdean Volgaren goi-ordokiaren iparraldeko muturra dago (235 m) eta hegoaldean Uralen oinaldea[4].

Klima kontinentala dago, negu luze eta gogorrak eta uda beroekin. Urteko prezipitazioa 420–510 mm artekoa izaten da, gehiena udan. Errepublikaren zati handiena zuhaizdun esteparen eremuan dago. Basoek lurraldearen seiren bat estaltzen dute. Ibaien bazterretan larre hezeak daude[4].

Hiri nagusiak Kazan, hiriburua, Naberezhnye Txelny, Almetievsk, Zelenodolsk, Jelabuga eta Nizhnekamsk dira[5].

Historia

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

XIII. mendean kokatu ziren tatariarrak Volga aldeko lurretan eta Kazango khanerria sortu zuten. 1522an konkista hartu zuen lurraldea Ivan Izugarria tsarrak. 1917an nagusitu ziren boltxebikeak Kazanen eta 1920an sortu zen Tartariako Errepublika Autonomoa.

Ekonomia

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Oso lurralde emankorra (laboreak, patatak, tabakoa, azukre kanabera) eta menditsua da. Petrolioa dago. Industria gune garrantzitsua da: kimika industria, mekanika industria, janari industria, zura.

Demografia

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

2010ean Tatarstanek 3.786.488 biztanle zituen; %53,2 tatariarrak ziren eta %39,7 errusiarrak[3].

Talde
etnikoa 		1926ko errolda 1939ko errolda 1959ko errolda 1970ko errolda 1979ko errolda 1989ko errolda 2002ko errolda 2010ko errolda1[3]
Kopurua % Kopurua % Kopurua % Kopurua % Kopurua % Kopurua % Kopurua % Kopurua %
Tatariarrak 1.263.383 48,7 1.421.514 48,8 1.345.195 47,2 1.536.430 49,1 1.641.603 47,6 1.765.404 48,5 2.000.116 52,9 2.012.571 53,2
Errusiarrak 1.118.834 43,1 1.250.667 42,9 1.252.413 43,9 1.382.738 42,4 1.516.023 44,0 1.575.361 43,3 1.492.602 39,5 1.501.369 39,7
Txuvaxak 127.330 4,9 138.935 4,8 143.552 5,0 153.496 4,9 147.088 4,3 134.221 3,7 126.532 3,3 116.252 3,1
Besteak 84.485 3,3 104.161 3,6 109.257 3,8 112.574 3,6 140.698 4,1 166.756 4,6 160.015 4,2 150.244 4,1
1 6.052 pertsona datu base administratiboetan erregistratu ziren talde etnikoa adierazi gabe. Multzo horretako banaketa etnikoa adierazi zutenena bezalakoa zela jo da.[3]

Ordu eremua

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Tatarstan Moskuko ordu-eremuan dago. UTC nazioarteko orduarekin ezberdintasuna +0300 (MSK) edo +0400 (MSD) ordukoa da.

Ikus, gainera

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Erreferentziak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
  1. ↑ Euskaltzaindia, 155. araua - Europako eskualde historiko-politiko nagusiak
  2. ↑ Euskaltzaindia. Munduko estatu-izenak, herritarren izenak, hizkuntza ofizialak eta hiriburuak. .
  3. ↑ a b c d «Всероссийская перепись населения 2010 года. Том 1 2010eko Errusiako erroldaren emaitzak, 1. liburukia» Gks.ru
  4. ↑ a b Tatarstan[Betiko hautsitako esteka] Global.britannica.com
  5. ↑ Tatarstan Berriaren Estilo Liburua. Berria.info

Kanpo estekak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]


Geografia
Errusia
 Artikulu hau Errusiako geografiari buruzko zirriborroa da. Wikipedia lagun dezakezu edukia osatuz.
"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Tatarstan&oldid=9112270"(e)tik eskuratuta