Antigua (Donostia)

Artikulu hau Donostiako auzoari buruzkoa da; beste esanahietarako, ikus «Antigua (argipena)».

Antigua
Euskal Herria
Antigua auzoaren ikuspegi orokorra.
Kokapena
Herrialdea	Gipuzkoa
Udalerria	Donostia
Administrazioa
Posta kodea
Geografia
Koordenatuak	43°18′51″N 2°00′14″W
Garaiera	7 metro
Demografia

Antigua (gaztelaniaz, El Antiguo) Donostiako auzo bat da, Kontxako hondartzaren mendebaldean dagoena. 14.295 biztanle ditu (2022).

Iparraldean Kontxako badia, hegoaldean Añorga, ipar-mendebaldean Igeldo, mendebaldean Ibaeta eta ekialdean Aiete auzoak mugakide ditu.

Auzuneak

• Benta Berri
• Igeldoko jolas-parkea
• Erregenea
• Satrustegi dorrea
• Antigua

Historia

Historikoki Donostiaren sorrera bertan izan zen. Orain Miramar jauregia dagoen tokian, Ondarreta eta Kontxako hondartzak banatzen dituen Loretopea lurmuturrean, antzina San Sebastian komentua zegoen. Komentu hartan Katalina Erauso moja-soldadua lekaime egon zen. Komentu hura lehen aldiz historian Nafarroako erregeak bertako lursailak Leireko monasterioari jabetzan ematen dizkionean ageri da. Hortik dator hiriaren Sanct Sebastianum erdal izena, gerora San Sebastian bilakatu zena. Tontortxo horretatik igarotzen zen Donostiatik Hernanirako bidea, eta bertan zegoen Loretoko Amaren bide kaperatxoa. Horregatik deitzen zaio bi hondartzak banatzen dituen lurmuturtxoari Loretopea. Hala ere, XIX. mendean zuten toponimoak erdaratzeko ohituraren eskutik, Loretopeko hitza entzutean, Lorito pico edo antzekorik ulertuta, Pico del Loro hasi zitzaion deitzen gaztelaniaz.

• 
  Miramar jauregia, Antigua auzoa eta Ondarreta.
• 
  Antigua auzoaren eta Ondarreta hondartzaren ikuspegi orokorra, Urgull menditik.
• 
  Antiguako Lugaritz mendian dagoen Donostiako Seminario edo Apaiztegia.
• 
  Haizearen orrazia, Eduardo Txillida eskultoreak eta Luis Peña Gantxegi arkitektoak eginiko artelan ospetsua.

Donostiarra izaki, duela urte asko, oraindik baserri giroa nagusi zenean, Hernanirekin loturik zegoen, lurraldeei dagokienez. Donostiatik tunel batek bereizita, "Donostiara noa" esan ohi du oraindik jendeak, hiriaren erdialdera doanean. Baserri girokoa, zenbait lantegi handiren kokalekua (Lizarriturry y Rezola, Cervezas el León, Suchard...), egun turismogune eta udatiarren bizileku bilakatu da. Etxebizitzen garestitzeak antiguatar askoren joana —eta era berean kanpotarren etorrera— ekarri badu ere, Donostiarekiko nortasun berezia izaten saiatzen den auzoa da. Euskaldunago behintzat izaten ahalegintzen da. Matia kalea izan zen eta da (Jose Matia Calvo euskal enpresaria eta filantropoaren omenez), biztanleen bilgune nagusi eta auzoko motorra.

Auzoa azken urteotan asko zabaldu da, Ondarreta eta Benta Berri aldeak ere Antiguan sartu baitituzte. Gainera, Antiguan kokatu dituzte Euskal Herriko Unibertsitatearen Gipuzkoako Campuseko hainbat eskola eta fakultate, hala nola Arkitektura Goi Eskola Teknikoa, Irakasle Eskola, Enpresa Ikasketen Unibertsitate Eskola eta abar.

Ondarretaren mutur batean Haizearen orrazia dago, Eduardo Txillida eskultoreak eta Luis Peña Gantxegi arkitektoak eginiko artelan ospetsua, artelanaz gozatzeko ez ezik itsasoaren indarra ikusi eta entzuteko ere jende askok baliatua.

Antigua auzoaren ikuspegi panoramikoa.

Eraikinak

Antigua 1920ko hamarkadan

• Antiguoko pilotalekua
• Donostiako apaiztegia
• Donostiako Tenis Elkarte Erreala
• Miramar jauregia
• San Sebastian Martiriaren eliza / Antiguako eliza
• Satrustegi dorrea
• Lugaritz kultur etxea

Parkeak

Antiguako pilotalekua

• Ondarretako lorategiak
• Zubimusu parkea

Geltokiak

• Lugarizko geltokia

Hotelak

• Costa Vasca hotela
• La Galería hotela
• San Sebastián hotela
• NHL Aránzazu hotela

Festak

• San Sebastian egunaren aurreko asteburua
• Antiguako San Juanak
• Antiguako jaiak, urtarrilaren 11-28

Donostiako erraldoien konpartsa Antigua auzoan, 2017ko abuztuan.

Antiguatar ospetsuak

Mikel Laboaren omenezko plaka, Antiguako Alfontso XIII.aren plazan, pilotalekuaren ondoan.

• Jose Luis Alvarez Enparantza, Txillardegi (1929 – 2012), hizkuntzalaria, idazlea eta politikaria.
• Mikel Laboa (1934 - 2008), kantaria. Bere bizitzako azken 40 urtean Antiguan bizi izan zen.
• Imanol Larzabal, Imanol (1947 – 2004), kantaria.
• Ramon Agirre Lasarte (1954 – ), antzezlea, umorista, euskal idazlea eta margolaria.
• Xabier Artola Zubillaga (1957), unibertsitateko irakaslea, Ixakidea, euskaltzain urgazlea, Idazle eta argazkilaria.
• Javier de Pedro (1973 –), futbolaria. Errioxan jaioa, Antiguan bizi izan da hainbat urtez.
• Mikel Arteta Amatriain (1982 –), futbolaria.

Kale nagusiak

Matia kalea 1945ean - Car Fondoa-Kutxa Fototeka

• Eduardo Txillida pasealekua
• Erregezain kalea
• Gaskuña plaza (ikus Txillardegi plaza)
• Igeldo pasealekua
• Itsasargi pasealekua
• Matia kalea
• Satrustegi hiribidea
• Tolosa hiribidea
• Txillardegi plaza (Gaskuña plaza ere deitua). Matia kalearen erdialdean dago. Leku horretan zegoen Txillardegi izeneko etxea, eta hortik hartu zuen ezizena Jose Luis Alvarez Enparantza intelektualak. XIX. mendearen bukaeran eta XX. mendeko hasieran Antiguako erdi erdian zegoen etxerik ederrena zen Txillardegi etxea.
• Zarautz hiribidea
• Zumalakarregi hiribidea

Autobusak

Donostiako hiri garraio publikoa kudeatzen duen enpresa Donostiako Tranbia Konpainia da eta Donostiabus edo Dbus moduan ezagutzen da. Antiguako autobus lineak ere Dbus-ek kudeatzen ditu. Dbus hiri-barruko zerbitzuak 42 linea ditu guztira. Horietatik 9 gaueko zerbitzuak dira eta 2 zerbitzu bereziak. Antiguatik igarotzen direnak berriz, 12 dira.

Bestelakoak

• Antiguako tunela
• Haizearen orrazia
• Lourdes Txiki
• Loretopea
• Ondarreta

Kanpo estekak

Euskarazko Wikipedian bada atari bat, gai hau duena: Donostia

• (Gaztelaniaz) Antiguari buruzko orrialdea

• Datuak: Q2265037
• Multimedia: Antigua (Donostia-San Sebastián) / Q2265037