Urola Kosta: berrikuspenen arteko aldeak

Koordenatuak: 43°12′22″N 2°14′06″W / 43.206°N 2.235°W / 43.206; -2.235
Wikipedia, Entziklopedia askea
Nabigazio historia interaktiboa
← Aurreko ezberdintasunaHurrengo ezberdintasuna →
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
IkusizkoaWikitestua
Kabri (eztabaida | ekarpenak)
13.296 edits
1. lerroa: 1. lerroa:
{{ lurlanean }}
{{Euskal Herriko eskualde infotaula
{{Euskal Herriko eskualde infotaula
| izena = Urola Kosta
| izena = Urola Kosta
| bandera =
| bandera =
| lurraldea = Gipuzkoa
| lurraldea = Gipuzkoa
| kokapena = Gipuzkoa - Urola Kostaren kokapena.gif|
| kokapena = Gipuzkoa - Urola Kostaren kokapena.gif|
| azalera = 108,31
| azalera = 108,31
| biztanleria = 40.767
| biztanleria = 42.526
| urtea = 2005
| urtea = 2010
| dentsitatea =
| dentsitatea = 392,6
| udalerriak = [[Aizarnazabal]], [[Aia]], [[Getaria (Gipuzkoa)|Getaria]], [[Orio]], [[Zarautz]] eta [[Zumaia]]
| udalerriak = [[Aizarnazabal]], [[Aia]], [[Getaria (Gipuzkoa)|Getaria]], [[Orio]], [[Zarautz]] eta [[Zumaia]]
| herririk handiena = [[Zarautz]]
| herririk handiena = [[Zarautz]]
| herriko biztanleak = 22.500
| herriaren biztanleak = 22.652
| web = http://www.urolakosta.org/
| web = http://www.urolakosta.org/
}}
}}
'''Urola Kosta''' [[Gipuzkoa]]ko iparraldean dagoen [[Gipuzkoako eskualdeen zerrenda|eskualdea]] da, kostaldekoa.


'''Urola Kosta''' [[Gipuzkoa]]ko iparraldeko erdialdean dagoen [[Gipuzkoako eskualdeen zerrenda|eskualdea]] da, kostaldekoa. Eskualdean itsasoratzen den [[Urola]] ibaiak ematen dio izena. Udalerri hauek hartzen ditu bere baitan: Aia, Aizarnazabal, Getaria, Orio, Zarautz eta Zumaia (antzina Azpeitia, Azkoitia, Beizama, Errezil eta Zestoa ere bai, baina gaur egun [[Urola Erdia]] osatzen dute). Urola Kostak 108,31 km<sup>2</sup>ko ditu (Gipuzkoaren %&nbsp;16,5), eta 42.526 biztanle zituen guztira 2010ean (Gipuzkoaren %&nbsp;5,7 baino ez). Udalerririk jendetsuena [[Zarautz]] da, 22.652 biztanlerekin, eta bertan kokatzen da Urola Kostako Udal Elkartea. Barrualdeko bi udalerriak jende gutxikoak izanik, kostaldekoen artean Zumaia nabarmen daiteke Zarautzen ondotik, 9.327 biztanlerekin, eta itsasertzean daude bilduta eskualde honetako biztanle gehienak. Hizkuntzari dagokionez, euskara da argi eta garbi nagusi Urola Kostan.
Udalerririk handiena [[Zarautz]] da 22.500 biztanlerekin eta bertan kokatzen da Urola Kostako Udal Elkartea.


== Geografia ==
Zenbaitek Azpeitia, Azkoitia, Beizama, Errezil eta Zestoako udalerriak ere, [[Urola Erdia]] osatzen dutenak, Urola Kostaren barnean sartzen dituzte.


== Mugakideak ==
=== Mugakideak ===

Iparraldean [[Kantauri itsasoa]], hegoaldean [[Urola Erdia]], ekialdean [[Donostialdea]] eta mendebaldean [[Debabarrena]] eskualdeak mugakide ditu.
Urola Kostak mugakide ditu iparraldean [[Kantauri itsasoa]], hegoaldean [[Urola Erdia]], ekialdean [[Donostialdea]] eta mendebaldean [[Debabarrena]].

⚫
=== Udalerriak ===


⚫
== Udalerriak ==
{| class="taulapolita" cellpadding="3" style="text-align: center;"
{| class="taulapolita" cellpadding="3" style="text-align: center;"
|-
|-
29. lerroa: 29. lerroa:
!Udalerria
!Udalerria
!Alkatea
!Alkatea
!Alkatearen<br />alderdi politikoa
!Alderdi Politikoa
!Biztanleak (2010)
!Biztanleria
!Biztanleen ehunekoa,<br />Urola Kostako guztizkoan
!Biztanleriaren %a
!Azalera (km²)
!Lur eremua<br />(km²)
|-
|-
|1
|1
|align="left"|[[Aizarnazabal]]
|align="left"|[[Zarautz]]
⚫
|Juan Luis Illarramendi Roteta
⚫
|Alvaro Villar
|[[Bildu]]
|[[Bildu]]
|22.652
|653
|1,5
|53,3
|6,55
|14,80
|-
|-
|2
|2
|align="left"|[[Aia]]
|align="left"|[[Zumaia]]
⚫
|Iñaki Agirrezabalaga Alkorta
⚫
|Igor Iturain Ibarguren
|[[Bildu]]
|[[Euzko Alderdi Jeltzalea]]
|2.002
|9.327
|4,6
|21,9
|55,27
|11,28
|-
|-
|3
|3
|align="left"|[[Getaria (Gipuzkoa)|Getaria]]
|align="left"|[[Orio]]
|Beñat Solabarrieta Albizu
⚫
|Nika Lertxundi
|[[Bildu]]
|[[Bildu]]
|2.666
|5.149
|6,2
|12,1
|10,6
|9,81
|-
|-
|4
|4
|align="left"|[[Orio]]
|align="left"|[[Getaria]]
⚫
|Nika Lertxundi
|Beñat Solaberrieta
|[[Bildu]]
|[[Bildu]]
|5.270
|2.688
|12,3
|6,3
|9,81
|10,6
|-
|-
|5
|5
|align="left"|'''[[Zarautz]]'''
|align="left"|[[Aia]]
⚫
|Igor Iturain Ibarguren
⚫
|Juan Luis Illarramendi Roteta
|[[Bildu]]
|[[EAJ]]
|22.658
|1.999
|53
|4,7
|14,80
|55,27
|-
|-
|6
|6
|align="left"|[[Zumaia]]
|align="left"|[[Aizarnazabal]]
⚫
|Alvaro Villar
⚫
|Iñaki Agirrezabalaga Alkorta
|[[Bildu]]
|[[Bildu]]
|711
|9.461
|22,1
|1,7
|11,28
|6,55
|-
|-
|
|
86. lerroa: 86. lerroa:
|
|
|
|
|'''42.710'''
|'''42.526'''
|'''100'''
|'''100'''
|'''108,31'''
|'''108,31'''
|}
|}

=== Natura ingurunea ===

[[Fitxategi:Pagoetako gaina1.jpg|thumb|Pagoetako gaina eta gurutzea, [[Pagoetako natura parkea]]ren erdigunea.]]

Morfoegituraren aldetik ikusita, bi gune daude. Iparraldean, [[Tertziario]]ko itsasaldeko mendi saila, hau da, Igeldo-Mendizorrotzeko mendebaleko muturra; [[Oria]] ibaiak itsasoratzean sortzen duen adarrak eteten du. Handik aurrera, mendi sailak ozta-ozta jarraitzen du, Orioko gainetik, berriz ere Getariako sektore deritzanean agertzeko, hots, [[San Anton mendia]]n ''(Getariako arratoia)''. Sektore hori Urola ibaiaren itsasoratzeak eteten du, eta handik aurrera Mariantongo muturrean eta San Telmoko hondartzan jarraitzen du. Itsasaldeko mendikatearen hegoaldean, sakonune bat osatzen dute kanpoaldeko igarobideak (Oriako sektorea) eta Zarauzko apalguneak. Litologiaren aldetik ikusita, kanpoaldeko igarobidea tuparriz eta kare harri nahasiz dago osatua. Hemen sartzen da, hain zuzen ere, sektore hori itsasoan; horrela zabaltzen da, hondar pilaketa batek lagundurik, Zarauzko hondartza. Alderdi horretan dago baita ere [[Zarauzko diapiroa]].

[[Urola]] ibaia [[Aizkorriko mendilerroa]]ren iparraldeko isurialdean ([[Urola Garaia]] eskualdean) sortzen da, [[karst]]etako ur jarioen indarrez. Altzolaraz, Ibaieder (urtegia dauka), Errezil eta Urrestilla erreken urak jasotzen baditu ere, isuria batez beste ez du oso ugaria: 8,5 metro kubiko segundoko. Urola Kostan itsasoratzen da, lehenik Aizarnazabal eta gero Zumaia zeharkatuta, eta hondar multzo handiak utzirik. Eskualdeko ipar-ekialdea [[Oria]] ibaiak zeharkatzen du. Itsasoratzean [[alubioi]]zko ordoki bat osatzen du; oraindik padura txiki batzuk gelditzen dira alderdi horretan.

Moila luze baten babesean, Orioko hondartza dago. Iparraldean eta alderdi lauetan belardiak dira nagusi eskualde honetan. Gainerakoan, pinudiak, larreak eta hariztiak dira. Interes naturalistiko berezia du [[Pagoetako natura parkea]]k.


== Euskara ==
== Euskara ==
114. lerroa: 124. lerroa:
[[fr:Urola Kosta]]
[[fr:Urola Kosta]]
[[ru:Урола-Коста]]
[[ru:Урола-Коста]]
== Erreferentziak ==
{{ lur | data=2011/12/26}}

21:39, 26 abendua 2011ko berrikusketa

Urola Kosta
 Euskal Herria
Administrazioa
Herrialdea Gipuzkoa
UdalerriakAizarnazabal, Aia, Getaria, Orio, Zarautz eta Zumaia
Herri handienaZarautz
Geografia
Koordenatuak43°12′22″N 2°14′06″W / 43.206°N 2.235°W / 43.206; -2.235
Azalera108,31 km²
Demografia
Biztanleria76.583 (2023:  16)
DentsitateaERROREA: ezin izan da automatikoki kalkulatu, arazoa konpontzeko egin klik hemen biztanle/km²


Urola Kosta Gipuzkoako iparraldeko erdialdean dagoen eskualdea da, kostaldekoa. Eskualdean itsasoratzen den Urola ibaiak ematen dio izena. Udalerri hauek hartzen ditu bere baitan: Aia, Aizarnazabal, Getaria, Orio, Zarautz eta Zumaia (antzina Azpeitia, Azkoitia, Beizama, Errezil eta Zestoa ere bai, baina gaur egun Urola Erdia osatzen dute). Urola Kostak 108,31 km2ko ditu (Gipuzkoaren % 16,5), eta 42.526 biztanle zituen guztira 2010ean (Gipuzkoaren % 5,7 baino ez). Udalerririk jendetsuena Zarautz da, 22.652 biztanlerekin, eta bertan kokatzen da Urola Kostako Udal Elkartea. Barrualdeko bi udalerriak jende gutxikoak izanik, kostaldekoen artean Zumaia nabarmen daiteke Zarautzen ondotik, 9.327 biztanlerekin, eta itsasertzean daude bilduta eskualde honetako biztanle gehienak. Hizkuntzari dagokionez, euskara da argi eta garbi nagusi Urola Kostan.

Geografia

Mugakideak

Urola Kostak mugakide ditu iparraldean Kantauri itsasoa, hegoaldean Urola Erdia, ekialdean Donostialdea eta mendebaldean Debabarrena.

Udalerriak

Udalerria Alkatea Alkatearen
alderdi politikoa 		Biztanleak (2010) Biztanleen ehunekoa,
Urola Kostako guztizkoan 		Lur eremua
(km²)
1 Zarautz Juan Luis Illarramendi Roteta Bildu 22.652 53,3 14,80
2 Zumaia Iñaki Agirrezabalaga Alkorta Bildu 9.327 21,9 11,28
3 Orio Beñat Solabarrieta Albizu Bildu 5.149 12,1 9,81
4 Getaria Nika Lertxundi Bildu 2.688 6,3 10,6
5 Aia Igor Iturain Ibarguren EAJ 1.999 4,7 55,27
6 Aizarnazabal Alvaro Villar Bildu 711 1,7 6,55
Urola Kosta 42.526 100 108,31

Natura ingurunea

Pagoetako gaina eta gurutzea, Pagoetako natura parkearen erdigunea.

Morfoegituraren aldetik ikusita, bi gune daude. Iparraldean, Tertziarioko itsasaldeko mendi saila, hau da, Igeldo-Mendizorrotzeko mendebaleko muturra; Oria ibaiak itsasoratzean sortzen duen adarrak eteten du. Handik aurrera, mendi sailak ozta-ozta jarraitzen du, Orioko gainetik, berriz ere Getariako sektore deritzanean agertzeko, hots, San Anton mendian (Getariako arratoia). Sektore hori Urola ibaiaren itsasoratzeak eteten du, eta handik aurrera Mariantongo muturrean eta San Telmoko hondartzan jarraitzen du. Itsasaldeko mendikatearen hegoaldean, sakonune bat osatzen dute kanpoaldeko igarobideak (Oriako sektorea) eta Zarauzko apalguneak. Litologiaren aldetik ikusita, kanpoaldeko igarobidea tuparriz eta kare harri nahasiz dago osatua. Hemen sartzen da, hain zuzen ere, sektore hori itsasoan; horrela zabaltzen da, hondar pilaketa batek lagundurik, Zarauzko hondartza. Alderdi horretan dago baita ere Zarauzko diapiroa.

Urola ibaia Aizkorriko mendilerroaren iparraldeko isurialdean (Urola Garaia eskualdean) sortzen da, karstetako ur jarioen indarrez. Altzolaraz, Ibaieder (urtegia dauka), Errezil eta Urrestilla erreken urak jasotzen baditu ere, isuria batez beste ez du oso ugaria: 8,5 metro kubiko segundoko. Urola Kostan itsasoratzen da, lehenik Aizarnazabal eta gero Zumaia zeharkatuta, eta hondar multzo handiak utzirik. Eskualdeko ipar-ekialdea Oria ibaiak zeharkatzen du. Itsasoratzean alubioizko ordoki bat osatzen du; oraindik padura txiki batzuk gelditzen dira alderdi horretan.

Moila luze baten babesean, Orioko hondartza dago. Iparraldean eta alderdi lauetan belardiak dira nagusi eskualde honetan. Gainerakoan, pinudiak, larreak eta hariztiak dira. Interes naturalistiko berezia du Pagoetako natura parkeak.

Euskara

Sakontzeko, irakurri: «Urolaldeko gipuzkera»

Erdialdeko euskara edo gipuzkeraren aldaera bat eskualdeko hizkera da, eta hizkuntzaren erabilera maila oso altua daukate. Zarautzen bi ikastola, Salbadore Mitxelena eta Oteitza Lizeoa, eta Orion bat, eta bertso-eskola bana, Aizarnazabalen eta Zumaian,daude eskualde honetan.

Ikus, gainera

Kanpo loturak

Gipuzkoa Gipuzkoako eskualdeak Gipuzkoa

Gipuzkoako Bidasoa  • Debabarrena  • Debagoiena  • Donostialdea (Beterri-Buruntza  • Oiartzualdea)  • Goierri (Urola Garaia)  • Tolosaldea  • Urola Kosta (Urola Erdia)

Erreferentziak

"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Urola_Kosta&oldid=2539813"(e)tik eskuratuta