Txorierri

Txorierriko ikuspegia (Loiu).

Txorierri edo Asua harana Bizkaiko erdialdean dagoen eskualdea da. Bilboko itsasadarreko eskumaldean dago kokatuta eta sei udalerrik osatzen dute, Derio izanda populatuena eta mankomunitatearen egoitza bere barnean duena. Eskualde honetan daude Bilboaldea eta Euskal Herri osoko azpiegitura garrantzitsuenetako batzuk, Bilbo-Loiu aireportua eta Zamudioko parke teknologikoa, besteak beste.

2011n 20.000 biztanle inguru biltzen zituen.

Geografia

Mugakideak

Mugakide hauek ditu: Iparraldean, Mungialdeako eskualdea; hego-mendebaldean, Bilbo Handia; (Bilbo eta Galdakao, hegoaldean; Erandio, mendebaldean); eta Zornotza, ekialdean.

Inguru naturala

Asua ibaiak zeharkatzen du eskualdea. Lautada zabala osatzen du Artxanda eta Ganguren mendizerrek hegoaldean eta Bizkargi, Gaztelumendi eta Berreaga mendizerrek iparraldean estuturik.

Udalerriak

	Herria	Biztanleria (2016)	Lurraldea km²	Alkatea	Alderdi politikoa
	Derio	6.496	10,7	Lander Aiarza Zallo	EAJ
	Larrabetzu	2.057	11,39	Mariasun Gaztelu	Bildu
	Lezama	2.353	16,8	Alaitz Etxeandia	EAJ
	Loiu	2.277	15	Vicente Arteagagoitia Aurrekoetxea	EAJ
	Sondika	4.461	38	Gorka Garro Bilbao	EAJ
	Zamudio	3.183	20	Igotz Lopez Torre	EAJ

Udalerri horiek dira ofizialki Txorierriren barruan daudenak. Zenbaitzuek Erandio Goikoa, Goierri eta Asua auzoak ere (hirurak Erandioko auzoak) Txorierriren barruan sartzen dituzte. Hainbat sailkapenetan Erandio Txorierri barruan agertzen da.

Azpiegiturak

Bilborekiko dependentzia handia duen eskualdea da. Bertan daude Bilboko aireportua (Loiun), Bilboko hilerria (Derion), Teknologia Parkea (Zamudio eta Derion) eta beste hainbat enpresa eta poligono. Lehen ere apaiztegia bazegoen Derion, gaur egun "Arteaga centrum" izena duen eraikinean.

Lauro ikastola (Loiu) bertako hezkuntza zentrorik ezagunena da. Txorierriko herri guztietan eskola publikoak daude (Loiun izan ezik). Institutua Derion dago, baita Eskola Politeknikoa eta Nekazaritza eskola ere. Bestelako ikastetxeak: Esperanza Alhama, Munabe, Urdaneta, Bizkaia, Ikastetxe frantsesa...

Athletic Club futbol taldeak bertan ditu kirol-instalakuntzak, Lezaman.

Osasunari dagokionez, Zamudioko Ospitaleak gaixo psikiatrikoak atenditzen ditu.

Elkarteak

• Euskara elkarteak: Totoan da eskualde osoko euskara elkarteen koordinatzailea. Herriz herri, Altzora (Sondika), Arrekikili (Larrabetzu), Lagatzu (Zamudio), Zorrizketan (Lezama) eta Tximintx (Derio) ditugu.

• Gaztetxeak: Hori Bai gaztetxea (Larrabetzu).

• Beste batzuk: "Bihotz Bakartien Kluba" literatura-elkartea eta "Kukubiltxo" antzerki taldea (Larrabetzu).

Hedabideak

Eskualde osoko informazioa "Aikor" izeneko aldizkariak biltzen du euskaraz. Aldizkari horrek Interneten ere zabaldu ditu ateak.

Ekonomia

Eskualdean Bizkaiko txakolina ekoizten da, batez ere Lezaman, baina baita Zamudion, Larrabetzun eta Derion ere.

Txorierrin gaur egun milaka enpresak dute egoitza. Herri guztietan daude industria poligono handiak.

Pertsonaia ezagunak

• Kirolariak:
  • Jesus Loroño, txirrindularia (Larrabetzu).
  • Aitor Larrazabal, futbolaria (Loiu).
  • Ander Garitano, futbolaria (Derio).
  • Gaizka Garitano, futbolaria (Derio).
  • Iraia Iturregi, futbolaria (Loiu).
  • Mikel Artetxe, txirrindularia (Larrabetzu).
  • Virginia Berasategi, triatleta (Sondika).

• Kultura:
  • Gotzon Barandiaran, idazlea (Larrabetzu).
  • Etxahun Lekue, bertsolaria (Larrabetzu.
  • Toti Martinez de Lezea, idazle gasteiztarra (Larrabetzu).
  • Juan Luis Goikoetxea, euskaltzaina (Derio).
  • Paulo Zamarripa, abadea eta idazlea (Asua, Sondika).
  • Mikel Zarate, abadea eta idazlea (Lezama)

• Sindikalgintza:
  • Jose Elorrieta, ELAko idazkari nagusi ohia (Loiu).

Ikus, gainera

• Bizkaiko eskualdeen zerrenda

Kanpo loturak

• (Euskaraz)(Gaztelaniaz)Txorierriko Mankomunitateko webgunea
• (Euskaraz) Aikor, Txorierriko aldizkaria