Edukira joan

Txorierri

Wikipedia, Entziklopedia askea
Txorierriko ikuspegia (Loiu).

Txorierri, gazteleraz Valle de Asúa bezala ezaguna, Bilboko itsasadarreko eskuineko aldean kokatutako eskualde bat da (Bizkaia, Euskadi, Espainia). Ibar honek, Bilboaldeako eremu metropolitanoaren parte denak, sei udalerrik osatzen dute: Derio, Zamudio, Sondika, Loiu, Lezama eta Larrabetzu. Derio, biztanle gehien dituen udalerria, eskualdeko mankomunitatearen egoitza da.

Azpiegitura aldetik, Asua ibarra eskualdeko ekonomiarentzat gune garrantzitsua da, Bilbo-Loiu aireportua eta Zamudioko Parke Teknologikoa bezalako garapen garrantzitsuen presentzia nabarmentzen delarik. Estatistika Nazionalaren Institutuaren (INE) arabera, eskualdearen biztanleria 20.635 pertsonaraino hurbiltzen zen 2014an.

Txorierrik hainbat herri eta eremu geografikok mugatzen dute. Iparraldean, Mungialdearekin mugatzen da; hegoaldean, Bilboko udalerriarekin; mendebaldean, Erandioarekin; eta ekialdean, Zornotzarekin. Asua ibaiak eremu hau zeharkatzen du, Bilboko Itsasadarrera isurtzen dena, zehazki Erandioko udalerrian.

Haraneko ingurune naturala lauko zelaia da, Artxanda eta Ganguren mendien artean hegoaldean, eta Bizkargi, Gaztelumendi eta Berreaga mendien artean iparaldean.

Txorierrik denbora luzez Bizkaiko jaurerri garrantzitsuenetako baten parte izan zen: Asuako Jaurerria (gaztelaniaz: Señorío de Asúa). XIV. mendean, Asuak Erandioko dorrea eraikitzeko agindua eman zuten, gaur egun elizaren ondoan altxatzen dena. Tradizionalki, eskualdea artzain-tza izan zen Bilboko industrializazioaren arteko, honek bere paisaia aldatu eta Bizkaiko lurraldeetako industrializatutako guneetako bat bihurtu zuen. Horregatik, gaur egun, Bilboko eremu metropolitarrean dago. [1]

Asuako Jaurerria

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Txorierrik hasieran Asua familian zuen, Bizkaiko Jaurerriko etxe zaharrenetako eta eragin handienetako bat, eta horren sortzaile izan ziren infanzonak.

1452an, Bizkaiko Batzar Nagusien lehen forua, Foru Zaharra, idazteko aditu batzar bat batu zen. Bertan, 25 zaldun izan ziren, eta horietako bi Martín de Asúa eta Diego de Asúa ziren.

Asuako Jaurerria desagertu egin zen jaurerrien abolizioarekin XIX. mendearen hasieran.

Herria Biztanleria (2016) Lurraldea km² Alkatea Alderdi politikoa
Derio 6.496 10,7 Esther Apraiz EAJ
Larrabetzu 2.057 11,39 Iñigo Gaztelu Bildu
Lezama 2.353 16,8 Alaitz Etxeandia EAJ
Loiu 2.277 15 Vicente Arteagagoitia Aurrekoetxea EAJ
Sondika 4.461 38 Gorka Garro Bilbao EAJ
Zamudio 3.183 20 Igotz Lopez Torre EAJ

Hauek dira ofizialki Txorierri barruan daudela jotzen diren udalerriak. Hala ere, jatorri nagusiki geografikoa duen entitatea denez, ez da harritzekoa batzuek Erandioko Goikoa, Goierri eta Asua auzoak ere barnean hartzea.

Txorierri Bilborekin estuki lotutako eremua da. Bertan daude Bilboko aireportua (Loiun), Vista Alegre hilerria (Derion) eta Teknologi Parkea (Zamudion eta Derion), enpresa eta industrialde ugariez gain. Antzina, Derioko apaiztegia ere hartzen zuen, gaur egun Arteaga Centrum izena duen eraikinean kokatua.

Eremuko hezkuntza-zentro nagusia Lauro Ikastola da, Loiun. Txorierriko udalerri guztiek eskola publikoak dituzte, Loiuk izan ezik. Eskualdeko institutua Derion dago, eta bertan daude, halaber, Politeknika Eskola eta Nekazaritza Eskola. Inguruko beste hezkuntza-zentro batzuk Esperanza Alhama, Munabe, Urdaneta, Bizkaia eta Frantziako eskola dira.

Athletic Clubek bere kirol-instalazioak Lezaman ditu.

Osasun-arloan, Zamudioko ospitalea paziente psikiatrikoen arretan espezializatuta dago.

Eskualde osoko informazioa "Aikor" izeneko aldizkariak biltzen du euskaraz. Aldizkari horrek Interneten ere zabaldu ditu ateak.

Eskualdean Bizkaiko txakolina ekoizten da, batez ere Lezaman, baina baita Zamudion, Larrabetzun eta Derion ere.

Txorierrin gaur egun milaka enpresak dute egoitza. Herri guztietan daude industria poligono handiak.

Pertsonaia ezagunak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Ikus, gainera

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Kanpo estekak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]


  1. (Gaztelaniaz) Busto, Un reportaje de Adrian. (2018-04-07). «Enemigos unidos: Los Asua y los Martiartu de Erandio» Deia (kontsulta data: 2025-03-28).