Jersey

Jersey
God Save the Queen (Jainkoak salba beza Erregina) Ma Normandie (My Normandy)
Jerseyko bandera coat of arms of Jersey (en)
Geografia
Hiriburua	Saint Helier 49°11′9″N 2°6′36″W
Azalera	118,2 km²
Kontinentea	Europa
Administrazioa
Gobernu-sistema	Monarkia konstituzionala
Erresuma Batuko monarka	Charles III.a Erresuma Batukoa
Jerseyko Ministroburua	John Le Fondré (en)
Legebiltzarra	Jerseyko Estatuen Biltzarra
Demografia
Biztanleria	105.500 (2017) 1.300 (2016)
Dentsitatea	892,55 bizt/km²
Hizkuntza ofizialak	ikusi ingeles Jersey Legal French (en) Jèrriais (en)
Erabilitako hizkuntzak	ikusi ingeles, Jèrriais (en) , Guernésiais (en) , frantses eta Normandiera
Ekonomia
Historia
Sorrera data: 1651ko abenduaren 12a
Bestelako informazioa
Aurrezenbakia	+44
ISO 3166-1 alpha-2	JE
ISO 3166-1 alpha-3	JEY
Ordu eremua	ikusi UTC±00:00 : UTC+01:00 : Europa Mendebaldeko Ordua : Greenwich Meridianoko Ordua : Europe/Jersey (en)
Elektrizitatea	BS 1363 (en)
Internet domeinua	.je

Jersey (ingelesez eta frantsesez: Jersey; jerseyeraz: Jèrri) Mantxako kanaleko uhartea da, Normandiatik 22,5 km-ra eta Ingalaterratik 161 km-ra, Erresuma Batuaren menpean dagoena. Anglo-normandiar uharteak izeneko uhartediko uharterik handiena da. Izan ere, 116 km² ditu, eta 88.200 biztanle zituen 2005ean (normandiar jatorrikoak gehienak). Saint Helier du hiriburu (28.000 biztanle inguru). Jerseyko hizkuntza nagusiak ingeles zaharra eta Normandiako frantsesa dira.

Mont Orgueil gaztelua 13. mendean eraiki zuten, Jersey frantses inbasioetatik babestearren.

Lauki luzearen itxura du uharteak; iparraldean garaiak dira itsasertz labartsuak, eta hegoaldea berriz apalagoa da. Arrantza eta nekazaritza (tomatea, patata, fruituak, eta abar) lantzen dira, eta granitoa ustiatzen da. Nekazaritzak eta loregintzak Britainia Handian dute merkatu nagusia. Ezaguna da hango behi arraza, izen berekoa. Ingeles kolonia izanik ere, bertako eta berezko dituzten lege eta ohiturek arautzen dute uhartea; estatuen biltzarra da erakunde legegilea baina teniente gobernari ingelesek hautatzen dutena da administrazio burua. Alemaniarren mende egon zen 1945ean, ingelesak iritsi ziren arte.

Jerseyko multzoa

Beste uharte txikiago eta biztanlerik gabeko batzuekin batera osatzen du Jerseyko multzoa (ingelesez Bailiwick of Jersey eta frantsesez Bailliage de Jersey):

1. Minquiers
2. Écréhous
3. Pierres de Lecq
4. Les Dirouilles

Jersey abelgorria

Jersey uhartean esne bikaina eman dezan hazitako behi mota, jatorriz Ingalaterrakoa dena. Behi horiek oso arinak dira, asko jaten dute, eta 15-20 bat litro esne ematen dute egunean. Ganadu mota hori erraz egokitzen da klima desberdinetan, eta toki askotara hedatu da horri esker; Hego Amerikara, Frantziara, Australiara, Estatu Batuetara.

Ikus, gainera

• New Jersey

Kanpo loturak

• (Ingelesez) Jerseyko gobernuaren webgunea