Durangoko Azoka

Durangoko Azoka; Durangoko Euskal Liburu eta Disko Azoka
	Durangoko Azokaren egoitza nagusia den Landako erakustazokaren eraikina.
Datuak
Hasiera urtea	1965
Lekua	Durango, Bizkaia, Euskal Herria
Egoitzak	Landako Gunea
Data	Abenduaren 8ko inguruan dauden 5 egunetan zehar ospatu ohi da.
Sarrera	Irekia
Kudeatzailea	Gerediaga Elkartea
Standak	Argitaletxeak, banatzaileak, diskoetxeak, erakundeak eta kultur eragileak.
Produktuen ezaugarria	Euskarazko argitalpenak eta euskal gaiak edozein hizkuntzatan.
Babesleak	Bizkaiko Foru Aldundia; Eusko Jaurlaritzako Kultura Saila
	http://www.durangokoazoka.eus/

Bideo hau Ikusgela proiektuaren parte da. Bideoak dituzten artikulu guztiak ikus ditzakezu hemen klik eginez gero.

Durangoko Azokaren gaineko zortzi datu jakingarri.

Durangoko Euskal Liburu eta Disko Azoka Euskal Herriko handiena eta garrantzitsuena da, euskalgintzan dihardutenen elkargunetzat sortua.^[1]

Urtero, abenduaren lehenengo hamabostaldian, Euskal Herri osoko argitaletxeak batzen dira azokan, bai nobedadeak bai aurreko urteetako liburu eta diskoak salgai jartzera. Baina, gainera, Durangoko Euskal Liburu eta Disko Azoka euskararen eta euskarazko kulturaren erakustoki erraldoi eta jai nagusi bihurtzen da.^[1]^[2] Zerbaitengatik du euskal izena, izan ere.

Gerediaga Elkarteak antolatzen du, Bizkaiko Foru Aldundiak babesten du, eta Eusko Jaurlaritzak, Durangoko Udala, Gipuzkoako Foru Aldundiak, Arabako Foru Aldundiak, BBKk, Eroski Fundazioak eta LESA Landako Erakustazokak laguntzen dute.

Historia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

1965eko azaroaren 1ean lehen edizioa antolatu zuten, Andra Mariaren basilikako arkupean, oraindik Francoren diktadurapean. 19 argitaletxek hartu zuten parte. Lehenengo edizioa Gerediaga Elkarteak antolatu zuen. Euren esanetan "Euskal Herrian zegoen liburugintza eta diskogintzaren ekoizpena ezagutzera ematea" zen. Ondoren urtero antolatu zen Andra Mariako elizpean 1967an ezik, elizaren konponketa lanak zirela eta ez zela ospatu. Lehenengo urtean 100.000 pezetako aurrekontua izan zuen. 1966an 680 liburu eta 179 disko saldu ziren eta 1969an 870 liburu eta 138 disko izan ziren.

«	Durangoko Azokako hasierako antolatzaileak eskean ibiltzen ginela gogoratzen dut; inprenta eta argitaletxeetara joaten ginen, mesedez azokara etortzeko eskatzeko. (...) Jendea gose zen, euskal liburuak kontsumitzeko gogoa zuen. Egingo genituen hanka sartze handiak, baina borondate onenarekin antolatzen genuen.	»
—Balendin Lasuen^[3]

1974an Merkatu Plazan kokatu zen lehenengo aldiz geroz eta jende gehiago biltzen zelako eta Gobernadore Zibilak arazoak jarri zituelako horretarako. Bertan mantendu zen 1996ra arte. 1980an Azoka abenduan egiten hasi zen. Gainera, hiru urtez jarraian, 1986tik 1988ra, Euskarazko Liburu eta Disko Azoka antolatu zuen, baina ez zuen antolatzaileek esperotako arrakasta izan.

1992an Argizaiola saria ematea erabaki zen eta 1996an merkatua utzi eta karpa erraldoi batera igaro zen. Hala ere hori tenporala izan zen 2003an Landako Erakustazoka inauguratu baitzen. Azokak jada leku finko bat du eta euskal kulturaren barnean data garrantzitsua da.

2007an Lehen aldiz 42. Durangoko Azokaren kartela aukeratzeko lehiaketa egin zuten. Kartelaren irabazlea Igotz Ziarreta^{[Betiko hautsitako esteka]} (www.igotz.com) izan zen "Jantzi Euskara^{[Betiko hautsitako esteka]}" leloarekin sortutako kartelarekin.

2014an, 50 eskulangile eta Okzitania gonbidatu zituzten Durangoko Euskal Dendan.^[4] Gainera, Gipuzkoako Foru Aldundiak 120.000 euro eman zizkion azokari.^[5] Urte berean, Korrikak omenaldia egin zion Durangoko Azokari.^[6]

2016an lehenbiziko aldiz Argentinako Euskal Komunitatearen ordezkaritzak bere erakustokia izan zuen,^[7] aurretik Bartzelonako Euskal Etxeak hasitako bideari jarraituz.

Argizaiola saridunak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Sakontzeko, irakurri: «Argizaiola saria»

1992: Jon Bilbao
1993: Bernardo Estornes Lasa
1994: Eusko Ikaskuntza / Euskaltzaindia
1995: Koldo Larrañaga, Benito Ansola, Pio Caro Baroja, Fernando Larrukert, Nestor Basterretxea, Euskadiko Filmategia
1996: Antonio Zavala
1997: Bittor Kapanaga
1998: Juan Jose Agirre
1999: José María Jimeno Jurio
2000: Klaus Niebel
2001: Juan San Martin
2002: Labayru ikastegia
2003: Gerardo Bujanda
2004: Txillardegi
2005: Gotzon Garate
2006: Jakin
2007: Maiatz Elkartea
2008: Juan Zelaia
2009: Euskal Herriko andereñoak, euren ordezkari gisa Libe Goñi, Izaskun Gastesi, Begoña Aranguren, Izaskun Arrue eta Karmele Esnalek saria jaso zuten.
2010: Imanol Urbieta
2011: Iñaki Beobide
2012: Benito Lertxundi
2013: William Douglass
2014: Anuntxi Arana
2015: Durangoko Azokaren sortzaileak: Jose Luis Lizundia, Leopoldo Zugaza, Carmen Miranda, Maria Concepcion Astola, Maria Rosario Astola, Arrate Salazar, Koldo Alzibar eta Jesus Astigarraga, bai eta Jesus Maria Astola, Bixente Kapanaga, Julian Berriozabalgoitia eta Salvador Solaegi
2016: Euskal Kulturaren aldeko "inurri-lana" egin duen jendea. Pertsona horien guztien izenean: Kepa Mendia Landa (Araba), Justo Alberdi Artetxe (Bizkaia), Jaime Albillos Arnaiz (Gipuzkoa), Patxika Erramuzpe (Ipar Euskal Herria) eta Carmen Belaza (Nafarroa)

2017. urtean saria emateari utzi zitzaion eta bere ordez sorkuntzari buruzko sari berri bat ematen da.

Argitaletxeak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Sakontzeko, irakurri: «Zerrenda:Euskal Herriko argitaletxeak»

Diskoetxeak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Sakontzeko, irakurri: «Zerrenda:Euskal Herriko diskoetxeak»

Gonbidatuak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Azken urteotan atzerriko literaturaren kideak gonbidatzen dituzte antolatzaileek, beste liburu azoka batzuetan egiten den moduan, nagusiki beste hizkuntza gutxituen esperientziak bertatik bertara ezagutzeko.

Hauek izan dira orain arteko gonbidatuak:

2006: Eslovenia.
2007: Georgia.
2008: Finlandia.
2009: Katalunia.
2010: Kurdistan.
2011: Galizia.
2012: Ijitoak.
2013: Eskozia.
2014: Okzitania.
2015: Ez zen herrialde gonbidaturik egon. Etxepare Euskal Institutuak poloniar argitaratzaileak gonbidatu zituen.

Euskal Wikipedia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

2011ko abenduaren 6an Euskal Wikipediako edizio-maratoia egin zen. Bertan proiektu honi buruzko hitzaldia eskaini ondoren, egun osoz, partaide eta bertaratutakoek Wikipedian zuzenean editatzen ikasi zuten; saioak iraun bitartean, tutoreek lagundu zieten.^[8]

2015eko Durangoko Azokan Euskal Wikilarien Elkartea^[9] sortzeko bilkura egin zen bertan, Kabia delako txokoan. 2016. urtean, Wikimedia Commonsera igotzeko tailerra egin zen.