Jane Fonda

Jane Fonda
	; (2014) Irudi gehiago
Bizitza
Jaiotzako izen-deiturak	Jane Seymour Fonda, Jayne Seymour Fonda
Jaiotza	New York, 1937ko abenduaren 21a (87 urte)
Herrialdea	Ameriketako Estatu Batuak
Lehen hizkuntza	ingelesa
Familia
Aita	Henry Fonda
Ama	Frances Ford Seymour
Ezkontidea(k)	Roger Vadim (1965eko abuztuaren 14a - 1973); Tom Hayden (1973 - 1990); Ted Turner (1991 - 2001)
Bikotekidea(k)	ikusi Richard Perry (en) ;
Seme-alabak	ikusi Vanessa Vadim; Troy Garity; Mary Williams;
Haurrideak	ikusi Peter Fonda;
Hezkuntza
Heziketa	Vassar College ; Actors Studio ; Emma Willard School (en) ; John Thomas Dye School (en) ; Art Students League of New York (en) ; Greenwich Academy (en)
Hizkuntzak	ingelesa
Jarduerak
Jarduerak	zinema aktorea, idazlea, antzerki aktorea, modeloa, aktorea, zinema ekoizlea, telebista-aktorea, autobiografialaria eta ahots-aktorea
Jasotako sariak	ikusi Emakumezko aktore onenaren Oscar Saria (1972ko apirilaren 10a) : Klute; Emakumezko aktore onenaren Oscar Saria (1979ko apirilaren 9a) : Coming Home (1978ko filma); Theatre World Award (1960) ; California Hall of Fame (2008) ; AFI Life Achievement Award (2014) ; Crystal Award (1981) ; Arte eta letren komendadorea (1994ko maiatzaren 18a) ; Urrezko Globo Sariak ; Emmy sariak ; BAFTA Award for Best Actress in a Leading Role ; 100 Emakume (BBC) (2020) ; Primetime Emmy Award for Outstanding Lead Actress in a Miniseries or a Movie (1984) : The Dollmaker (en) ; Hasty Pudding Woman of the Year (1961) ; Producers Guild Stanley Kramer Award (2019) ; Jane Fonda Humanitarian Award (2021) ;
Kidetza	Berlingo Arteen Akademia
Sinesmenak eta ideologia
Alderdi politikoa	Ameriketako Estatu Batuetako Alderdi Demokrata
	janefonda.com

Jane Seymour Fonda (New York, 1937ko abenduaren 21a - ) Ameriketako Estatu Batuetako zinema aktorea eta ekoizlea da.

Biografia

Aktoreen leinukoa, Henry Fonda du aita, Peter Fonda neba, eta Bridget Fonda iloba. Bere ama, Frances Ford Brokaw, frantziako gizartean ezaguna zena, Janek 12 urte zituela, bere buruaz beste egin zuen.^[1]

Famatu izan aurretik, Irving Penn argazkilariarentzat egin zuen lan. 1960ko hamarkadatik aurrera, film frankotan agertu izan da, Zurekin ezkonduko naiz filma izan zen lehena.^[1]

Bost aldiz izendatu zuten Oscar Sarietarako, eta bitan irabazi ere, Klute eta Coming Home filmengatik, hain zuzen ere.^[1] Berak ekoiztutako film bati esker, bere aitak Oscar Saria irabazi zuen.^[2]

Fonda ekintzaile politikoa izan zen, eta kontrakulturaren aroan ikusi ahal izan zen Vietnameko gerran. Gerraren aurkako mugimenduaren aktibista izanik, Ipar Vietnam-era bidaia egin zuen. Argazkia atera zioten AEBetako - Vietnamgo - aireko kanoi batean, 1972ko bisita batean, Hanoin, eta "Hanoi Jane" goitizena asmatu zioten. Denbora horretan, Hollywoodeko zerrenda beltzean egon zen. Irakeko gerragatik eta emakumeen aurkako indarkeriagatik ere protesta egin du. Angela Davis espetxean zegoela bisitatzera joan zen, eta bere senarraren, Tom Hayden, ibilbide politikoa diruz lagundu ere.

Bere burua aktibista feminista eta ekologista gisa deskribatzen du.^[3] Aldaketa klimatikoaren aurkako aktibista ere bada, eta kolore gorria duten jantziak erabiliz hainbat agerpen egin ditu.^[1] Feministatzat du bere burua eta haurdun dauden adingabeak laguntzeko zentroa sortu zuen, Jane Fonda Center for Adolescent Reproductive Health.^[4] 2005ean, Robin Morgan i Gloria Steinemekin batera, Women's Media Center sortu zuen. Erakunde horrek emakumeen ahotsak hedabideetan zabaltzeko lan egiten du, komunikabideetako prestakuntzaren eta zuzendaritzaren bidez, eta jatorrizko edukia sortuz. Fonda erakundearen kontseiluko kidea da.

Erretiroa 1991n iragarri bazuen ere, 2005ean zinemara itzuli zen, Monster in Law filmekin. 1980ko eta 1990eko hamarkadetan, ariketa bideoak egiten zituen. Hainbat ekimen politiko babestu ditu, hala nola Vietnamgo Gerraren zein Irakeko Gerraren kontrakoak.

1960
1963
1963
2007
2013

Filmografia

Filmen zuzendaria eta itzuli bada beste hizkuntza batera (gaztelania, frantsesa, euskara, katalana edo galiziera) beste izenburu batekin taula honetan ikus daiteke:

Urtea	Filma	Zuzendaria	Beste izenburu batzuk
1960	Tall Story	Joshua Logan	frantsesez: La Tête à l'envers
1962	Walk on the Wild Side	Edward Dmytryk	gaztelaniaz: La gata negra frantsesez: La Rue chaude katalanez: La gata negra
1962	The Chapman Report	George Cukor	gaztelaniaz: Confidencias de mujer frantsesez: Les Liaisons coupables
1962	Period of Adjustment	George Roy Hill	gaztelaniaz: Reajuste matrimonial frantsesez: L'École des jeunes mariés
1963	In the Cool of the Day	Robert Stevens	gaztelaniaz: Amor prohibido frantsesez: Dans la douceur du jour
1963	Sunday in New York	Peter Tewksbury	gaztelaniaz: Un domingo en Nueva York frantsesez: Un dimanche à New York
1964	Circle of Love	Roger Vadim	gaztelaniaz: La Ronda del Placer (2020) frantsesez: La Ronde
1964	Joy House	René Clément	gaztelaniaz: Los felinos frantsesez: Les Félins
1965	Cat Ballou	Elliot Silverstein	gaztelaniaz: La ingenua explosiva galizieraz: A inxenua explosiva
1966	The Game Is Over	Roger Vadim	gaztelaniaz: El engaño frantsesez: La Curée
1966	The Chase	Arthur Penn	gaztelaniaz: La jauría humana frantsesez: La Poursuite impitoyable katalanez: La caça de l'home
1966	Any Wednesday	Robert Ellis Miller	gaztelaniaz: Cualquier miércoles frantsesez: Chaque mercredi
1967	Barefoot in the Park	Gene Saks	gaztelaniaz: Descalzos por el parque frantsesez: Pieds nus dans le parc
1967	Hurry Sundown	Otto Preminger	gaztelaniaz: La noche deseada frantsesez: Que vienne la nuit
1968	Barbarella	Roger Vadim
1968	Spirits of the Dead	Roger Vadim	gaztelaniaz: Historias extraordinarias frantsesez: Histoires extraordinaires
1969	They Shoot Horses, Don't They?	Sydney Pollack	frantsesez: On achève bien les chevaux euskaraz: « They Shoot Horses »
1971	Klute	Alan J. Pakula
1972	F.T.A.	Francine Parker
1972	Tout Va Bien	Jean-Luc Godard	gaztelaniaz: Todo va bien frantsesez: Tout va bien katalanez: Tout va bien
1972	Letter to Jane	Jean-Luc Godard	gaztelaniaz: Letter to Jane: An Investigation About a Still frantsesez: Lettre à Jane
1973	A Doll's House	Joseph Losey	gaztelaniaz: Chantaje contra una esposa frantsesez: Maison de poupée
1973	Steelyard Blues	Alan Myerson	gaztelaniaz: Material americano
1974	Introduction to the Enemy	Haskell Wexler
1975	Anna	Alberto Grifi
1976	The Blue Bird	George Cukor	gaztelaniaz: El pájaro azul frantsesez: L'Oiseau bleu
1977	Julia	Fred Zinnemann
1977	Fun with Dick and Jane	Ted Kotcheff	frantsesez: Touche pas à mon gazon
1978	Coming Home	Hal Ashby	frantsesez: Retour euskaraz: « Coming Home (1978ko filma) » katalanez: Tornar a casa galizieraz: O regreso
1978	California Suite	Herbert Ross	frantsesez: California Hôtel
1978	Comes a Horseman	Alan J. Pakula	gaztelaniaz: Llega un jinete libre y salvaje frantsesez: Le Souffle de la tempête katalanez: Arriba un genet
1979	The Electric Horseman	Sydney Pollack	gaztelaniaz: El jinete eléctrico frantsesez: Le Cavalier électrique katalanez: The electric horseman
1979	The China Syndrome	James Bridges	gaztelaniaz: El síndrome de China frantsesez: Le Syndrome chinois katalanez: La síndrome de la Xina
1979	An Almost Perfect Affair	Michael Ritchie	gaztelaniaz: Un lío casi perfecto frantsesez: Un scandale presque parfait
1980	9 to 5	Colin Higgins	gaztelaniaz: Cómo eliminar a su jefe frantsesez: Comment se débarrasser de son patron katalanez: Com eliminar el seu cap
1981	Sois belle et tais-toi	Delphine Seyrig	gaztelaniaz: Calladita estás más guapa
1981	Rollover	Alan J. Pakula	frantsesez: Une femme d'affaires
1982	On Golden Pond	Mark Rydell	frantsesez: La Maison du lac
1984	The Dollmaker	Daniel Petrie	frantsesez: Les Poupées de l'espoir
1984	Terror in the Aisles	Andrew J. Kuehn	frantsesez: Terreur dans la salle
1985	Agnes of God	Norman Jewison	gaztelaniaz: Agnes de Dios frantsesez: Agnès de Dieu katalanez: Agnès de Déu
1986	The Morning After	Sidney Lumet	gaztelaniaz: A la mañana siguiente frantsesez: Le Lendemain du crime katalanez: L'endemà al matí
1987	Leonard Part 6	Paul Weiland	gaztelaniaz: Un espía super guay
1989	Old Gringo	Luis Puenzo	gaztelaniaz: Gringo viejo katalanez: Gringo vell
1990	Stanley & Iris	Martin Ritt	frantsesez: Stanley et Iris katalanez: Iris i Stanley
1994	A Century of Cinema	Caroline Thomas	gaztelaniaz: Un siglo de cine
1995	Jane Fonda: Total Body Sculpting	Frank Kovacs
2002	Searching for Debra Winger	Rosanna Arquette	gaztelaniaz: Buscando a Debra Winger frantsesez: À la recherche de Debra Winger
2003	V-Day: Until the Violence Stops	Abby Epstein
2005	Monster-in-Law	Robert Luketic	frantsesez: Sa mère ou moi ! katalanez: La mare del nuvi
2005	Sir! No Sir!	David Zeiger
2007	Georgia Rule	Garry Marshall	frantsesez: Mère-fille, mode d'emploi
2011	...And If We All Lived Together	Stéphane Robelin	gaztelaniaz: ¿Y si vivimos todos juntos? frantsesez: Et si on vivait tous ensemble ?
2011	Peace, Love & Misunderstanding	Bruce Beresford	frantsesez: Peace, Love and Misunderstanding
2013	The Butler	Lee Daniels	frantsesez: Le Majordome katalanez: El majordom
2014	Better Living Through Chemistry	David Posamentier	frantsesez: Blonde sur ordonnance
2014	This Is Where I Leave You	Shawn Levy	frantsesez: C'est ici que l'on se quitte katalanez: I aquí us deixo
2014	And the Oscar Goes To...	Rob Epstein	gaztelaniaz: And the Oscar Goes to...
2015	Women He's Undressed	Gillian Armstrong	gaztelaniaz: Las mujeres que desnudó (La historia de Orry-Kelly)
2015	Fathers and Daughters	Gabriele Muccino	frantsesez: Père et Fille
2015	Youth	Paolo Sorrentino
2017	Our Souls at Night	Ritesh Batra	gaztelaniaz: Nosotros en la noche frantsesez: Nos âmes la nuit
2018	Feminists: What Were They Thinking?	Johanna Demetrakas	gaztelaniaz: Retratos del feminismo
2018	Jane Fonda in Five Acts	Susan Lacy	gaztelaniaz: Jane Fonda en cinco actos
2018	Book Club	Bill Holderman	frantsesez: Le Book Club
2019	Dolly Parton: Here I Am	Francis Whately
2022	Moving On	Paul Weitz
2023	80 for Brady	Kyle Marvin
2023	Book Club: The Next Chapter	Bill Holderman	gaztelaniaz: Book Club: Ahora Italia
2024	This Is Me...Now: A Love Story	Dave Meyers

Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Jane Fonda

Argitalpenak

My life so far (Ballantine Books, 2006)^[5]
Memorias (Temas de Hoy, 2005)^[6]

Sariak eta Aitortzak

2020an, Cecil B. DeMille Urrezko Globo Sarien ohorezko saria jaso zuen.
2020an, 100 Emakume (BBC) zerrendan izendatua.
1978an, Emakumezko aktore onenaren Oscar Saria Klute filmagatik.
1971an, Emakumezko aktore onenaren Oscar Saria Coming Home filmagatik.

Erreferentziak

↑ ^a ^b ^c ^d (Gaztelaniaz) «Modapedia de la actriz e icono Jane Fonda» Modapedia 2020-02-24 (kontsulta data: 2022-07-23).
↑ (Gaztelaniaz) «Jane Fonda se sincera sobre la muerte: "No me molesta tanto"» woman.elperiodico.com 2022-04-25 (kontsulta data: 2022-07-23).
↑ «Interview». WNYC Radio FM. NPR, 01-11-2019.
↑ (Gaztelaniaz) Nast, Condé. (2021-02-28). «Historia del compromiso político de Jane Fonda: de "Hanoi Jane" a Greta Thunberg» Vanity Fair (kontsulta data: 2022-07-23).
↑ (Gaztelaniaz) «MY LIFE SO FAR | JANE FONDA | Casa del Libro» casadellibro 2006-03-28 (kontsulta data: 2022-07-23).
↑ (Gaztelaniaz) «MEMORIAS | JANE FONDA | Casa del Libro» casadellibro 2005-09-20 (kontsulta data: 2022-07-23).

Bibliografia

Andersen, Christopher. Citizen Jane. 1990: Henry Holt and Company. ISBN 0-8050-0959-0.
Davidson, Bill. Jane Fonda: An Intimate Biography. 1991: New American Library. ISBN 0-451-17028-8.
Fine, Carla and Jane Fonda. Strong, Smart, and Bold: Empowering Girls for Life. 2001: Collins. ISBN 0-06-019771-4.
Fonda, Jane. My Life So Far. 2005: Random House. ISBN 0-375-50710-8.
Fonda, Jane. Jane Fonda's Workout Book. 1986: Random House Value Publishing. ISBN 0-517-40908-9.
Fonda, Jane, with Mignon McCarthy. Women Coming of Age. 1987: Random House Value Publishing. ISBN 5-550-36643-6.
Fox, Mary Virginia and Mary Molina. Jane Fonda: Something to Fight for. 1980: Dillon Press. ISBN 0-87518-189-9.
Freedland, Michael. Jane Fonda: The Many Lives of One of Hollywood's Greatest Stars. 1989: HarperCollins Publishers. ISBN 0-00-637390-9.
French, Sean. Jane Fonda: A Biography. 1998: Trafalgar Square Publishing. ISBN 1-85793-658-2.
Gilmore, John. Laid Bare: A Memoir of Wrecked Lives and the Hollywood Death Trip. Amok Books, 1997. ISBN 1-878923-08-0.
Hershberger, Mary. Peace work, war myths: Jane Fonda and the antiwar movement. Peace & Change, Vol. 29, No. 3&4, juliol 2004.
Hershberger, Mary. Jane Fonda's War: A Political Biography of an Antiwar Icon. 2005: New Press. ISBN 1-56584-988-4.
Kiernan, Thomas. Jane: an intimate biography of Jane Fonda. 1973: Putnam. ISBN 0-399-11207-3.
Mickey Avalon song, "Jane Fonda" 2007

Ikus, gainera

Kanpo estekak

Datuak: Q41142
Multimedia: Jane Fonda / Q41142

[:0-1] (Gaztelaniaz) «Modapedia de la actriz e icono Jane Fonda» Modapedia 2020-02-24 (kontsulta data: 2022-07-23).

[2] (Gaztelaniaz) «Jane Fonda se sincera sobre la muerte: "No me molesta tanto"» woman.elperiodico.com 2022-04-25 (kontsulta data: 2022-07-23).

[3] «Interview». WNYC Radio FM. NPR, 01-11-2019.

[4] (Gaztelaniaz) Nast, Condé. (2021-02-28). «Historia del compromiso político de Jane Fonda: de "Hanoi Jane" a Greta Thunberg» Vanity Fair (kontsulta data: 2022-07-23).

[5] (Gaztelaniaz) «MY LIFE SO FAR | JANE FONDA | Casa del Libro» casadellibro 2006-03-28 (kontsulta data: 2022-07-23).

[6] (Gaztelaniaz) «MEMORIAS | JANE FONDA | Casa del Libro» casadellibro 2005-09-20 (kontsulta data: 2022-07-23).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

i e a BBCren 100 emakumeak 2020an
Heroïna sense nom · Loza Abera Geinore · Houda Abouz · Christina Adane · Yvonne Aki-Sawyerr · Rina Akter · Sarah Al Amiri · Waad Al-Kateab · Adriana Albini · Ubah Ali · Nisreen Alwan · Elizabeth Anionwu · Nadeen Ashraf · Erica Baker · Bilkis Dadi · Diana Barran · Cindy Bishop · Macinley Butson · Evelina Cabrera · Wendy Beatriz Caishpal Jaco · Carolina Castro · Agnes Chow · Patrisse Cullors · Tsitsi Dangarembga · Shani Dhanda · Naomi Dickson · Karen Dolva · Ilwad Elman · Jeong Eun-kyeong · Fang Fang · Somaya Faruqi · Eileen Flynn · Jane Fonda · Kiran Gandhi · Lauren Gardner · Alicia Garza · Iman Ghaleb Al-Hamli · Sarah Gilbert · Maggie Gobran · Rebeca Gyumi · Deta Hedman · Muyesser Abdul’ehed Hendan · Uyaiedu Ikpe-Etim · Miho Imada · Isaivani · Manasi Girishchandra Joshi · Nadine Kaadan · Mulenga Kapwepwe · Jemimah Kariuki · Gülsüm Kav · Jackie Kay · Salsabila Khairunnisa · Mahira Khan · Angélique Kidjo · Chu Kim Đức · Safaa Kumari · Ishtar Lakhani · Claudia López · Josina Machel · Sanna Marin · Hayat Mirshad · Bulelwa Mkutukana · Lucy Monaghan · Douce Namwezi N'Ibamba · Vanessa Nakate · Ethelreda Nakimuli-Mpungu · Nandar · Vernetta M Nay Moberly · Nemonte Nenquimo · Sania Nishtar · Phyllis Omido · Laleh Osmany · Ridhima Pandey · Lorna Prendergast · Oksana Puxkina · Cibele Racy · Susana Raffalli Arismendi · Sapana Roka Magar · Pardis Sabeti · Febfi Setyawati · Ruth Shady · Panusaya Sithijirawattanakul · Nasrin Sotoudeh · Kathryn Dwyer Sullivan · Rima Sultana Rimu · Lea T · Ana Tijoux · Opal Tometi · Sviatlana Tsikhanouskaia · Julia Tsvetkova · Arussi Unda · Anastasia Volkova · Kotchakorn Voraakhom · Siouxsie Wiles · Elin Williams · Alice Wong · Leo Yee-Sin · Michelle Yeoh · Aisha Yesufu · Gulnaz Zhuzbaeva
...
<< 2019 - 2021 >>

i e a Emakumezko aktore onenaren Oscar Saria
1928–1950	Janet Gaynor (1927-28) Mary Pickford (1928-29) Norma Shearer (1929-30) Marie Dressler (1930-31) Helen Hayes (1931-32) Katharine Hepburn (1932-33) Claudette Colbert (1934) Bette Davis (1935) Luise Rainer (1936) Luise Rainer (1937) Bette Davis (1938) Vivien Leigh (1939) Ginger Rogers (1940) Joan Fontaine (1941) Greer Garson (1942) Jennifer Jones (1943) Ingrid Bergman (1944) Joan Crawford (1945) Olivia de Havilland (1946) Loretta Young (1947) Jane Wyman (1948) Olivia de Havilland (1949) Judy Holliday (1950)
1951–1975	Vivien Leigh (1951) Shirley Booth (1952) Audrey Hepburn (1953) Grace Kelly (1954) Anna Magnani (1955) Ingrid Bergman (1956) Joanne Woodward (1957) Susan Hayward (1958) Simone Signoret (1959) Elizabeth Taylor (1960) Sophia Loren (1961) Anne Bancroft (1962) Patricia Neal (1963) Julie Andrews (1964) Julie Christie (1965) Elizabeth Taylor (1966) Katharine Hepburn (1967) Katharine Hepburn / Barbra Streisand (1968) Maggie Smith (1969) Glenda Jackson (1970) Jane Fonda (1971) Liza Minnelli (1972) Glenda Jackson (1973) Ellen Burstyn (1974) Louise Fletcher (1975)
1976–2000	Faye Dunaway (1976) Diane Keaton (1977) Jane Fonda (1978) Sally Field (1979) Sissy Spacek (1980) Katharine Hepburn (1981) Meryl Streep (1982) Shirley MacLaine (1983) Sally Field (1984) Geraldine Page (1985) Marlee Matlin (1986) Cher (1987) Jodie Foster (1988) Jessica Tandy (1989) Kathy Bates (1990) Jodie Foster (1991) Emma Thompson (1992) Holly Hunter (1993) Jessica Lange (1994) Susan Sarandon (1995) Frances McDormand (1996) Helen Hunt (1997) Gwyneth Paltrow (1998) Hilary Swank (1999) Julia Roberts (2000)
2001–egun	Halle Berry (2001) Nicole Kidman (2002) Charlize Theron (2003) Hilary Swank (2004) Reese Witherspoon (2005) Helen Mirren (2006) Marion Cotillard (2007) Kate Winslet (2008) Sandra Bullock (2009) Natalie Portman (2010) Meryl Streep (2011) Jennifer Lawrence (2012) Cate Blanchett (2013) Julianne Moore (2014) Brie Larson (2015) Emma Stone (2016) Frances McDormand (2017) Olivia Colman (2018) Renée Zellweger (2019) Frances McDormand (2020-21) Jessica Chastain (2021) Michelle Yeoh (2022) Emma Stone (2023) Mikey Madison (2024)